Japonya da aşırı sağ rüzgarı: Seçimde iktidar partisi yara aldı, neler biliyoruz? Dış Haberler

Japonya'nın yeni filizlenen sağ popülist partisi Sanseito, bu hafta sonu yapılan parlamento seçimlerinden beklenmedik bir zaferle çıktı.

Son yıllarda ortaya çıkan diğer popülist sağcı gruplardan ilham alan Sanseito ve lideri Kamiya Sohei, Japonya'nın üst meclisindeki tek sandalyesini 15 sandalyeye yükseltti.

248 sandalyeli parlamentoda 15 sandalyeye sahip olmanın önemi Japon siyasetinde nicelik değil nitelik olarak öne çıkıyor. Partinin mesajının Japon halkının bazı kesimlerinde yankı bulduğunu gösteriyor.

Bu sürpriz başarı, pazar günkü seçimlerin ardından hem alt hem de üst meclisteki çoğunluğunu kaybeden Başbakan Shigeru Ishiba ve iktidardaki Liberal Demokrat Parti üzerindeki baskıyı artırdı.

Ishiba, şimdiye kadar direndiği istifa çağrılarıyla karşı karşıya.

Japon halkı neden aşırı sağa yöneldi?

Japonya siyasetinde Liberal Demokratlar uzun süredir iktidarda olsa da parti içi krizler ve başbakan değişiklikleri nedeniyle ülke bir süredir istikrardan uzak bir görüntüde.

Ücretler, göç ve tepkisiz bir siyasi elit tabakası üzerine odaklanan yeni siyasi partilerin başarısı, Japonya'daki çalışma çağındaki pek çok insanın hayal kırıklıklarını vurguluyor.

Japonya'da uzun süredir iktidarda olan Liberal Demokrat Parti'yi küçük düşürücü bir seçim yenilgisine uğratan yeni sağcı siyasi partilerin artan popülaritesi, genç seçmenlerin daha düşük vergiler, göçün kısıtlanması ve siyasi statükodan kopuş çağrılarını benimsemesiyle büyüyen kuşak farkının bir işareti.

Liberal Demokratları ülkenin parlamentosu Diet'in her iki kanadında da azınlığa düşüren bu yenilgi, 70 yıldır ülkenin baskın siyasi gücü olan geniş tabanlı muhafazakar grup için bir dönemin sonunu işaret olabilir. Ancak parti daha önce de zorluklarla karşı karşıya kalmış olsa da, bu kez durum farklı çünkü meydan okuyanlar Liberal Demokratların uzun süredir kontrol ettiği milliyetçi sağdan geliyor.

Pazar gününün en büyük kazananları, beş yıl önce var olmayan iki aşırı sağcı parti; Halkın Demokratik Partisi ve daha aşırı olan Sanseito partisi.

Durgun ücretleri yükseltme, yabancı işçi sayısını azaltma ve eski kuşak seçmenlerin siyaset üzerindeki hakimiyetini kırma vaatlerinin cazibesine kapılan genç seçmenler arasında çok daha büyük ilerlemeler kaydetmiş görünüyor.

Siyasi analist Harumi Arima, "Popülistlerin çağrıları, gelirleri artmayan ya da daha fazla yabancı görmekten rahatsız olan genç seçmenler arasında destek buldu. LDP'ye karşı duydukları hayal kırıklığı geleneksel medyanın dışında, internette de yayıldı" dedi.

Dünyanın dördüncü büyük ekonomisi Japonya, çalışma çağındaki nüfusun azalmasıyla boşalan işleri doldurmak için son üç yılda bir milyon işçi daha kabul ettiğinden, göç de bir sorun olarak ortaya çıktı. Yabancı uyruklular Japonya nüfusunun sadece yüzde 3'ünü oluşturmasına rağmen göç karşıtı hareket giderek güç kazandı.

Dünyadaki aşırı sağ dalgası Japonya kıyılarına ulaştı mı?

Sağ partilerin elde ettiği kazanımlar, Japonya'daki pek çok kişinin, küresel sağcı düzen karşıtı siyasi hareket dalgasının nihayet kendi kıyılarına ulaşıp ulaşmadığını merak etmesine neden oldu.

Yıllarca dış siyasi güçlerden izole edilmiş gibi görünen Japon seçmenlerin çoğu, özellikle de genç kuşaklar, şirket ve siyasi çıkar çevrelerinin ve emekliler ordusunun hakimiyetindeki bir siyasi düzene artık tahammül edemediklerini düşünüyor.

Yeni milliyetçi partiler, ABD Başkanı Trump'ın "Önce Amerika" hareketi gibi yurtdışındaki düzen karşıtı gruplardan, Japonya'nın iç siyasi ve ekonomik değişimlerinden kaynaklanan nesilsel hoşnutsuzluklara odaklanmalarıyla ayrılıyor. Yani "Önce Japon" söylemi, daha iç politika temelli bir siyasi hareket olarak farklılaşıyor.

Yeni milliyetçi partiler sınırsız göç ve aşırı cinsiyet eşitliği konusunda uyarılarda bulunsalar da analistler bu partilerin büyük ölçüde hızla grileşen bir toplumda yaşayan çalışma çağındaki insanların hayal kırıklıklarından yararlandıkları için başarılı olduklarını söylüyor.

Yeni partilerin ebeveynlerinin neslinin emekliliğini ödemek için vergi yükü altında olduklarını düşünen genç seçmenlere ses vererek başarılı oldukları belirtiliyor.

Bu yükseliş konjonktürel mi yoksa kalıcı mı?

Pazar günkü parlamento seçim sonuçlarının Japonya'nın siyasi manzarası üzerinde yeni bir soru işareti bırakıyor: Bu yeni partiler kısa ömürlü bir protesto oylamasını mı yoksa demografik baskılar ve genç seçmenlerle teması olmadığı düşünülen bir liderlik sınıfına karşı duyulan hayal kırıklığından kaynaklanan daha uzun süreli bir siyasi yeniden yapılanmayı mı temsil ediyor?

Temple Üniversitesi Tokyo kampüsünde modern Japon siyaseti ve tarihi profesörü olan Jeff Kingston, "Genç seçmenler, MAGA'nın (Make America Great Again) dalgalarının tüm dünyaya yayıldığı bir dönemde değişim arıyor. Ancak ulusal bir harekete dönüşmek için bir protesto oylamasından daha fazlası gerekir" yorumunu yaptı.

Sanseito örneğinde, Başkan Trump'ın Make America Great Again hareketi doğrudan etkili oldu.

Partinin kurucusu, bir zamanlar Liberal Demokratların üyesi olan 47 yaşındaki eski Japon ordusu yedek subayı Sohei Kamiya, "Önce Japon" adını verdiği göçmen karşıtı gündeme bağlı ulusal bir destekçi ağı oluşturacağını söyledi.

Pazar günü sandık çıkış anketleri açık bir kuşak farkı olduğunu gösterdi. Kyodo News tarafından yapılan bir ankete göre, 40 yaşın altındaki kadın ve erkeklerin yarısı iki milliyetçi partiye oy verdiğini bildirdi.

Bir başka anket de, durgun bir ekonominin sadece sınırlı fırsatlar sunduğu 1990'larda ve 2000'lerin başında iş piyasasına giren kuşağın üyeleri arasında güçlü bir destek olduğunu ortaya koydu.

Genç seçmenler sadece Liberal Demokratları değil, aynı zamanda yaşlı seçmenler arasında popüler olan politikaları destekleyen en büyük yerleşik liberal muhalefet grubu Anayasal Demokrat Parti'yi de reddetti.

Aynı sandık çıkış anketine göre, 60 yaş üstü kadın ve erkekler arasında oy verme tercihleri tersine döndü ve yarısı oylarını iki ana yerleşik partiye verdi.

Ancak kuşak farklılıkları kalıcı olsa da, siyasi analistler yeni düzen karşıtı partilerin çekiciliğinin devam edeceği konusunda şüpheli.

Analistler, bu partilerin ortaya çıkışının, 2022 yılında eski Başbakan Shinzo Abe'nin suikast sonucu öldürülmesinin ardından daha ılımlı bir duruşa kayan Liberal Demokratlar içindeki değişikliklerle mümkün olduğunu söyledi.

Tokyo Üniversitesi'nde tarih profesörü olan Sayaka Oki, Asahi Shimbun'a yaptığı açıklamada "Abe döneminde LDP aşırı sağı ehlileştirdi ve özümsedi" yorumunu yaptı.

Analistlere göre, Abe'nin ölümü Sanseito ve diğerlerinin ortaya çıkmasının yolunu açmış olsa da, Liberal Demokratlar sağa geri dönerek bu alanı geri kazanmaya çalışabilir. Bunun bir yolu, Başbakan Shigeru Ishiba'nın yerine partinin sağ kanadından bir üyenin geçmesi olabilir.

Ishiba şimdilik bunun olmasına izin vermemeye kararlı görünüyor. Pazartesi günü ulusal televizyonlarda canlı olarak yayınlanan bir basın toplantısında, partisinin tarihi bir yenilgi aldığını kabul etti ancak parti içinden gelen istifa çağrılarına meydan okuyarak başbakan olarak kalmaya devam edeceği sözünü verdi.

Ishiba ayrıca hoşnutsuzluk kaynaklarını tespit edip ele alma ve hoşnutsuz seçmenleri geri kazanma sözü verdi. Başbakan, "LDP geniş tabanlı ulusal bir partidir, bu nedenle her zaman çeşitli insanların görüş ve taleplerini dinleyerek politikalar inşa ettik" dedi.

Japonya'da yükselen dört sorun

Japonya dört büyük sorunla karşı karşıya: Washington ile zorlu ticaret müzakereleri, daha iddialı bir Çin, yaşlanan nüfus ve 30 yılın en keskin fiyat artışları.

Bunlardan sonuncusu, gelirleri bu artışlara ayak uyduramayan seçmenler için en büyük sorun olarak öne çıkıyor. Sıcak bir tartışma konusu ise, kötü hasat ve hükümet politikaları nedeniyle fiyatı iki katına çıkan hayati bir temel gıda maddesi olan pirincin maliyeti.

Ülkede Trump'ın dış politikası nedeniyle artık eskisi gibi güvenilir bir ortak gibi görünmeyen ABD'ye karşı da artan bir hoşnutsuzluk var.

Birçok Japon, Tokyo'nun zaten sorunlu olan pirinç pazarını açmaması ve daha fazla ABD yapımı otomobil satın almayı kabul etmemesi halinde, 1 Ağustos'ta ülkedeki tüm ABD ihracatına yüzde 25 gümrük vergisi uygulayacağı tehdidinde bulunan Trump yönetimi tarafından ihanete uğradığını hissediyor.