Trump duyurdu: İsrail İran ateşkesiyle ilgili neler biliyoruz? Dış Haberler

ABD Başkanı Trump, İran ve İsrail arasında ateşkes ilan edildiğini bildirdi.

Trump'ın açıklaması, ABD'nin hafta sonu İran'ın yeraltı nükleer tesislerine 30.000 kiloluk sığınak delici bombalar atmasına misilleme olarak İran'ın Katar'daki bir ABD hava üssüne füze fırlatmasından birkaç saat sonra geldi.

Truth Social adlı platformunda şunları yazdı: "Her şeyin olması gerektiği gibi gittiği varsayımıyla, ki öyle olacak, her iki Ülkeyi, İsrail ve İran'ı, "12 GÜN SAVAŞI" olarak adlandırılması gereken şeyi sona erdirecek Dayanıklılık, Cesaret ve Zekaya sahip oldukları için tebrik etmek istiyorum. Bu savaş yıllarca sürebilir ve tüm Orta Doğu'yu yok edebilirdi ama olmadı ve asla da olmayacak!"

Donald Trump geçtiğimiz hafta sonu İran'ın nükleer tesislerini vurmak üzere ABD bombardıman uçaklarını gönderdiğinde, müttefiki İsrail'in Tahran'ın nükleer programını sekteye uğratmasına yardım edebileceğini ve uzun süreli bir savaşa girmekten kaçınacağına dair verdiği sözü tutabileceğini iddia ediyordu.

Bugün ise Trump'ın sürpriz bir şekilde İsrail-İran ateşkes anlaşmasını duyurması, Tahran'ın yöneticilerini müzakere masasına geri döndürmüş olabileceğini gösterse de, yıllardır süren "gölge" çatışmaları, son 12 gündür birbirlerinin topraklarına yapılan saldırıların damgasını vurduğu bir hava savaşına dönüşen iki azılı düşman arasında herhangi bir ateşkesin gerçekten yürürlüğe girip giremeyeceği başta olmak üzere, cevaplanmamış uzun bir soru listesi var.

Bu uzun soru listesinden biri, Netanyahu'nun ateşkesi kabul ettikleri açıklamasıyla eksildi.

Reuters'a konuşan üst düzey bir Beyaz Saray yetkilisi, Trump'ın dün İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile görüşerek ateşkese aracılık ettiğini, Başkan Yardımcısı JD Vance'in de aralarında bulunduğu ekibinin ise Tahran'la görüşmeler yaptığını söyledi.

Trump'ın "Tam ve Topyekûn Ateşkes" ilan eden coşkulu sosyal medya paylaşımında iki tarafın üzerinde anlaştığı şartlar henüz tam olarak bilinmezken, ABD ve İran'ın başarısızlıkla sonuçlanan nükleer görüşmeleri yeniden canlandırıp canlandırmayacağı ve pek çok uzmanın ABD ve İsrail bombardımanından kurtulmuş olabileceğine inandığı İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stokunun akıbeti soru işareti olarak kalmaya devam ediyor.

ABD'nin Ortadoğu'dan sorumlu eski ulusal istihbarat yetkilisi yardımcısı Jonathan Panikoff, "İsrailliler hedeflerinin çoğunu gerçekleştirdiler ve İran bir çıkış yolu arıyordu. ABD bunun sonun başlangıcı olmasını umuyor. Asıl sorun bundan sonrası için bir strateji olup olmadığı" dedi.

Trump'ın açıklaması, daha geniş çaplı bir bölgesel savaş korkusuna yol açan bir çatışmanın sona ermesine yönelik umutları artırsa da, gerçekte neyin kabul edildiğine dair sorular da devam ediyor.

Trump bu sabah saatlerinde İsrail ve İran arasındaki ateşkesin "artık yürürlükte" olduğunu söyledi ve her iki ülkeyi de bunu ihlal etmemeye çağırdı.

İranlı bir yetkili daha önce Tahran'ın ateşkesi kabul ettiğini teyit ederken, ülkenin Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, İsrail saldırılarını durdurmadıkça çatışmaların durmayacağını söyledi.

Tahran nükleer silah iddiasını reddediyordu

Trump, İsrail'in İran'ın nükleer silah geliştirmeye yaklaştığı yönündeki değerlendirmesini onaylamıştı ki Tahran bunu uzun süredir reddediyordu. ABD istihbarat kurumları bu yılın başlarında İran'ın nükleer silah geliştirmediğini değerlendirdiklerini söylemişti ve ABD istihbarat raporlarına erişimi olan bir kaynak, "İran istese de en az 3 yılda nükleer silah yapabilir" demişti.

Konuyla ilgili bilgi sahibi kaynaklara göre Trump yönetimi yetkilileri İran'ın dün verdiği yanıtın ABD ile gerilimi daha da tırmandırmaktan kaçınmak üzere ayarlandığını düşünüyor.

Almanya Şansölyesi Merz de ateşkesle ilgili bir paylaşımda bulunarak şunları söyledi:

"Trump'ın ateşkes teklifinden memnuniyet duyuyoruz. Umarız ki hem İran hem de İsrail tarafı ateşkese uyar. NATO zirvesinde durumu istikrarlı bir hale getirmenin yollarını konuşacağız."