Kabe nin 200 yıllık tasviri ilk kez gün yüzüne çıktı

Müslümanların kıblesi olan Kabe'nin 19. yüzyıla ait görüntüsünü yansıtan "Mescid-i Haram" tablosu gün yüzüne çıkarıldı. Türkiye'nin en zengin tablo koleksiyonuna sahip Milli Saraylar Başkanlığı'na bağlı konservasyon ve restorasyon atölyelerinde, Mescid-i Haram'ı ayrıntılarıyla resmeden 200 yıllık nadide bir tablo üzerinde çalışılıyor.

Restorasyon uygulamalarının gelecek ay tamamlanması planlanan bu özel tablo, Kabe'nin yalnızca bir ibadet merkezi değil, aynı zamanda hatırlanmak, korunmak ve gelecek nesillere aktarılmak istenen bir kültürel hafıza mekanı olduğunu belgeliyor.

"KABE-İ MUAZZAMA VE İBADET ŞEKİLLERİ RESMEDİLMİŞ"

Milli Saraylar Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Abdülhamit Tüfekçioğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Topkapı Sarayı'ndaki tekstil atölyesinde yapılan restorasyon çalışmalarına ilişkin bilgiler verdi.

“18. YÜZYILA DOĞRU ARTTIĞINI GÖRMEKTEYİZ"

Osmanlı sanatında 17. ve 18. yüzyılda Kabe-i Muazzama ile ilgili sanat çalışmalarında bir takım yeni uygulamalar görüldüğünü belirten Tüfekçioğlu, "Bunlardan bir tanesi Kabe tasvirli çiniler, levha uygulamaları, Kabe-i Muazzama, Medine-i Münevvere, Haremeyn bölgesi dediğimiz bu bölgenin resmedilmesi. Bunlar Peygamber Efendimizin özellikle fiziki durumunu ifade eden Hilye-i Saadet (Resulullahın görünüşü) dediğimiz bu levhalarda özellikle alın tepelik kısımlarında Medine-i Münevvere'nin, Kabe-i Muazzama'nın tasvir edildiği levhalar. Bunların kimi zaman böyle küçük, kimi zaman bağımsız levhalar şeklinde resmedildiğini görüyoruz. 18. yüzyıla doğru arttığını da görmekteyiz." dedi.

TOPKAPI SARAYI KARA AĞALAR TAŞLIĞI’NDA BULUNDU

Topkapı Sarayı Harem Dairesi'nde Kara Ağalar Taşlığı denilen bir kısım bulunduğunu, buradaki ağaların Kabe-i Muazzama ve Haremeyn bölgesiyle ilgili yapılacak her tür faaliyetten sorumlu olduklarını anlatan Tüfekçioğlu, şunları kaydetti:

"ZİYARETE AÇILACAK"

Tüfekçioğlu, ayrıca Topkapı Sarayı'nın depolarında çeşitli tabloların bulunduğunu, Milli Sarayların bir takım mimari mekanları restore edip, depolarda bu zamana kadar muhafaza edilmiş levhaları halkla buluşturduğuna işaret ederek, "Tabii ki vitrine eserler taşınırken bunların elden geçirilmesi, en azından restorasyona uygun yapılması gerekenler varsa onlar yapılıyor. Bu levha da onlardan bir tanesi. Belki bir ya da bir buçuk ay sonra bütün işlemler bittikten sonra ziyarete açılacak." diye konuştu.

19’UNCU YÜZYIL TASVİRLERİ

Tablodaki 19. yüzyıla ait tasvirlere ve geçmişte arife günlerinde Topkapı Sarayı'nın Hırka-ı Saadet Dairesindeki uygulamalara ilişkin bilgiler veren Prof. Dr. Abdülhamit Tüfekçioğlu, şunları anlattı:

"Hırka-ı Saadet Dairesi'nde Kur'an-ı Kerim okuyan hafızın bulunduğu bir yükselti ve zeminde kıble istikametini gösteren bir taş var. Hükümdar da hacılar Arafat'ta vakfeye durduğu zaman duaya buradan katılmış oluyordu. Yani o da aynı heyecanı duymuş oluyordu. Gerek hükümdar, gerek harem ehli yani Valide Sultanlar, diğer insanlar oraya duydukları özlemi bunlarla anlamaya çalışıyorlar. Kabe-i Muazzama nasıl bir mimari? İbadet şekilleri nasıl? İnsanlar nasıl davranıyorlar? Bugün nasıl merak edip de (Kabe'den) fotoğraf görmek istiyorsak o zaman da giden gelenlerin çizmiş olduğu bu minyatürlerden ya da çini üzerine resmedilmiş tasvirlerden anlamak istiyorlardı. Bir de 'Delail-ül Hayrat kitapları var. Hem ibadetin nasıl yapılacağı hakkında önceden bilgi edinmek hem de o tarafa doğru bir ilgi ve inancı gereği, özellikle Peygamber Efendimize salavat-ı şerife getirmeye vesile olsun diye bunları yapmış oluyorlar."

"SULTAN ABDÜLMECİD DÖNEMİNE AİT OLABİLİR"

Bugüne dek sergilenmeyen ve 19. yüzyılın başlarında yapıldığı düşünülen tablonun ressamı bilinmese de tabloda resmedilen Osmanlı askerlerinin üniformaları, eserin Sultan Abdülmecid dönemine ait olduğuna işaret ediyor.

 DETAYLI BİR RESTORASYON PLANI HAZIRLANDI

Farklı yapım tekniklerini ve sanat alanlarını bir araya toplayan tablo ile ilgili detaylı bir restorasyon planı hazırlandı. Plan çerçevesinde belgeleme işlemleri tamamlanarak mikroskobik ve infrared incelemeler yapıldı. Ön ve arka yüzey temizliği, sağlamlaştırma, koruma ve bakım gibi işlemlerden geçirilen eserin çerçevesindeki çiçekli alanların restorasyonuna devam ediliyor. Restorasyonun ardında bugüne kadar hiç sergilenmemiş olan bu eser ilk kez sanatseverlerle buluşturulacak.