Kaçak işçinin sınır dışı masraflarını işveren ödeyecek

Kayıt dışı istihdamla mücadelede kaçak yabancı çalıştıran işverenlere yeni yaptırımlar uygulanacak. Türkiye'de çalışacak yabancının çalışmaya başlamadan önce çalışma izni alması zorunlu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın denetimlerinde her yıl ortalama 5 bin civarında yabancının kaçak çalıştığı tablosu ortaya çıkıyor. Yabancıların kayıtdışılığına son vermek isteyen hükümet, kaçak yabancı çalıştıran işverenlere verilen cezaları bir yenisini daha ekledi. Geçtiğimiz hafta Resmi Gazete'de yayınlanan yönetmelikle, kaçak yabancı çalıştıran işverenler bundan böyle "deport işlemleri masraflarını" da ödeyecek. İşte detaylar...

HANGİ İŞLEMLER YAPILACAK?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, SGK müfettişleri ve sosyal güvenlik denetmenlerinin yaptıkları denetim, inceleme ve kontroller sırasında kaçak işçi çalıştırıldığı tespit edilirse, bakanlığa bildirilecek. Çalışma izni veya muafiyeti olmadan yabancı işçi çalıştırılması halinde il müdürlükleri idari yaptımları uygulayacak. İzinsiz çalıştığı belirlenen yabancılar ve işverene ilişkin bilgiler il müdürlükleri tarafından kolluk birimlerine iletilecek. Kolluk birimleri de kaçak çalışan yabancıları sınır dışı edilmek için il göç idarelerine teslim edecek.

GİDERLERİ KİM ÖDEYECEK?
Mevcut düzenlemede kaçak çalıştığı belirlenen yabancıların sınır dışı edilmesine ilişkin harcamalar Göç İdaresi Başkanlığı tarafından karşılanıyordu. Yeni düzenleme ile bu giderler artık işverenler veya işveren vekilleri tarafından ödenecek. Ödemede direnç gösterilmesi halinde yasal mevzuat devreye sokularak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecek. Yabancıların en fazla üç aylık idari gözetimi süresince ortaya çıkan masraflar işverenden tahsil edilecek.

HANGİ GİDERLER KAPSAMDA?
Sınır dışı işlemlerinin geri gönderme merkezlerinde yürütülmesi halinde, bu süre içinde yabancıların konaklama giderleri, ülkelerine dönmeleri için gerekli masraflar ve gerektiğinde yapılan sağlık harcamaları işverenlerce karşılanacak. Geri gönderme merkezleri dışında yürütülen sınırdışı işlemlerinde de ülkelerine dönmelerine ilişkin giderler işverenler tarafından ödenecek. Ayrıca kaçak yabancının varsa eş ve çocuklarının da harcamalarını bu ödeme kapsamında olacak.

ÖDEME SÜRESİ NE OLACAK?
Kaçak çalışan yabancı ve varsa eş ve çocukları için yapılan tüm harcamalar için Göç İdaresi Başkanlığı işverene 1 ay süre verecek. Bu süre içinde yapılanmayan ödemeler için Göç İdaresi Başkanlığı, kaçak yabancı işçi ve varsa eş ve çocukları için yapılan harcamaların yabancıdan tahsil edilemeyen kısmının bir ay içinde ödenmesi için işverene süre verecek. Ödemenin bir ay içinde yapılmaması halinde 6183 Sayılı Kanun kapsamında takip ve tahsil işlemine başlanacak. Geri gönderme merkezlerinde günlük harcamaların maliyeti, her mali yıl başında maktu tutar olarak belirleniyor.

YÜRÜRLÜK TARİHİ NE?
Kaçak yabancıların masraflarının işverenler tarafından ödenmesine ilişkin yönetmelik düzenlemesi 23 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe girecek.

KAÇAK ÇALIŞAN YABANCI SAYISI NEDİR?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında 2024 Ocak-2025 Haziran döneminde toplam 165 bin 816 iş yeri denetlendi. 21 bin 634'ü 2024 yılında olmak üzere toplam 31 bin 355 çalışanın kayıt dışı çalıştırıldığı belirlendi. 2011 yılında Suriye'den gelen göç Türkiye'deki çalışma hayatını radikal şekilde etkiledi. Sosyal Güvenlik Kurumu denetmenleri 2023'te yaklaşık 4 bin 300 kaçak yabancı tespiti yaptı. Bu rakam 2024 yılında da 5 bin civarında gerçekleşti.

KAÇAK YABANCI ÇALIŞTIRANLARA VERİLEN CEZALAR NE?
2025 yılında çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran işverenlere her bir yabancı için 81 bin 143 TL ceza uygulanıyor. Tekrarı halinde ceza ikiye katlanıyor yani 162 bin 286 TL'ye yükseliyor. Ayrıca çalışma izni olmaksızın bağımlı çalışan yabancı için 32 bin 654 TL, bağımsız çalışan yabancı için de 65.352 TL para cezası veriliyor. Tekrarı halinde cezalar ikiye katlanıyor.

KAÇ YABANCIYA ÇALIŞMA İZNİ VERİLDİ?
2024 yılında 87.361'i kadın olmak üzere toplam 300 bin 852 yabancıya çalışma izni verildi. Çalışma izninde İstanbul 103 bin 25 kişi ile ilk sırada yer alırken, bu ili 35 bin 953'le Antalya, 30 bin 79'la Mersin izledi.