Kasada komisyon savaşı

Banka, esnaf, tüketici arasında yine komisyon savaşı çıktı. Son dönemde bankaların POS cihazlarından aldığı komisyon oranları yüzde 4'e ulaştı. Esnaflar çareyi sattığı ürüne bu komisyonu eklemekte buldu. Komisyon nedeniyle ürünün fiyatı artınca bu kez de tüketici mağdur oldu. 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu'na göre, işletmelerin kredi kartıyla yapılan ödemelerde ek ücret istemeleri, yani tüketiciden alınan komisyon/ hizmet bedeli adı altındaki ücretler haksız ve kanuna aykırı. Maliye, "Karta farkı isteyen esnafı şikâyet edin" diyor.
IBAN GİTTİ, KOMİSYON FARKI GELDİ
Bankaların POS cihazlarından aldığı komisyon oranları yükselince birçok esnaf IBAN ile ödemeye yöneldi. Ancak IBAN ile ödemeler Vergi Denetim Kurulu'na takıldı. Kayıt dışı ile mücadele kapsamında alacaklarını banka hesapları üzerinden tahsil etmek isteyen mükellefler yakın takibe alındı. Hal böyle olunca vergi cezası yememek için bu kez esnaf alışverişte ek komisyona sarıldı. Yüksek komisyon oranları nedeniyle birçok esnaf, kartlı ve nakit ödeme arasında fiyat farkı uygulamaya başladı. Alışverişini kartla yapmak isteyen vatandaşlardan bankanın POS komisyonu kadar ek ücret talep ediliyor. Bir dönem sigarada istenen ek komisyon artık gömlekten kolonyaya, baklavadan çiçeğe her üründe var.
Herhangi bir banka ile anlaşma yapan esnaf o bankanın POS cihazını kullanmaya başlıyor. Esnaf kredi kartı tahsilatının hemen ertesi gün hesabına geçmesini istiyorsa, banka yüzde 4'lük bir kesinti yapıyor. Daha sonraki günlerde hesaba geçerse, komisyon oranı düşüyor. Esnaf, sattığı ürünün parasının 40-45 gün sonra hesabına geçmesini isterse komisyon sıfırlanıyor.

KAR KOMİSYONA GİDİYOR
Banka anlaşmalarına göre, kredi kartı taksiti devreye girerse bu komisyon oranları daha da artıyor. 2 taksit ve ertesi gün hesaba geçecek toplam bedel için yüzde 5.5, 3 taksit ve ertesi gün hesaba geçiş için yüzde 7.45 komisyon alınıyor. Bu oranlar banka ile esnaf arasında ciro gibi veriler üzerinden belirleniyor. Üstelik bankalar, POS cihazları için yalnızca komisyon kesintisi yapmakla kalmıyor, aynı zamanda bakım ücreti, yazılım ücreti, ekstre gönderme ücreti gibi birçok ek maliyet getiriyor. Küçük mahalle esnafının sattığı birçok üründe kar marjı yüzde 3'ü geçmiyor. Örneğin, 500 TL'lik satışta esnafın bazı ürünlerde karı 15 TL'yi ancak buluyor. Ama banka POS komisyonu olarak o işlemin yüzde 4'ünü yani 20 TL'sini alıyor. Geri ödeme süresi de 40-45 güne kadar çıkıyor. Esnaf o parayı alana kadar enflasyon yükseliyor, ürünün maliyeti artıyor, kâr eriyor.
SİGARA SATIŞIYLA BAŞLADILAR
Karta komisyon uygulaması ilk olarak sigara satışlarında başlamıştı. Bazı perakende satış işletmelerinin kredi kartıyla sigara satışlarında komisyon adı altında ekstra ücret talep etmesi hem vatandaşın hem de bu ücreti talep etmeyen işletmelerin mağduriyetine sebep olmuştu. Bunun üzerine TESK Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı'ndan görüş talep etmişti. Bakanlıkların görüş yazısında "Üye işyerlerinin, kart hamilinden kartın kullanılması dolayısıyla komisyon veya benzeri bir isim altında ilave ödemede bulunmasını isteyemeyeceğini, bu hükme aykırı davranılması halinde üye işyerinin anlaşma yaptığı kuruluşlar tarafından üye iş yeri sözleşmesinin feshedilip, bir yıl süreyle yeni bir sözleşme yapılamayacağı belirtilmiştir" denilmişti.

KURBAN ALIMINDA IBAN
Bu yıl Kurban Bayramı'nda birçok kurban satış noktasında da kartla işlem yapılamadı. Kurban ticareti de tamamen nakit ya da IBAN üzerinden döndü. Hatta birçok kurban kesim noktasında para sayma makineleri olması da dikkat çekti.
EK KOMİSYON YASAYA AYKIRI
Kredi kartıyla yapılan ödemelerde esnafın tüketiciden ek ücret talep etmesi 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu'nun 17. maddesine aykırılık oluşturuyor. Yasaya göre, işletmelerin kredi kartıyla yapılan ödemelerde ek ücret istemeleri, yani tüketiciden alınan komisyon/ hizmet bedeli adı altındaki ücretler haksız ve kanuna aykırı. Bu aykırılık Tüketici Mahkemeleri'nin emsal olarak nitelendirilebilecek kararlarıyla da tescillenmiş durumda. POS cihazlarına üye işyerleri, kart hamillerinin yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarının bedelini banka kartı ya da kredi kartıyla ödeme taleplerini kabul etmek zorunda. Bu hükme aykırı davranılması durumunda, POS cihazına üye işyerinin anlaşmasını yapan kuruluşlar tarafından üye işyeri sözleşmesi feshedilebilir. Ama birçok tüketici ek komisyon talebinin yasaya aykırı olduğunu bilmiyor. Ödemeyi yapan tüketiciler, Tüketici Hakem Heyetine başvurarak, paralarının iadelerini ticari faiziyle birlikte geri alabilir. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde bulunan Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu'na da şikayette bulunabilir.