Kene ısırığıyla başlayan kâbus: Hayatı altüst oldu! ‘Bir türlü geçmiyor, 70 yaşındaki birinin kemiklerine sahibim’ Bu belirtilere dikkat

Ünlü şarkıcı Justin Timberlake’in Lyme hastalığına yakalandığını açıklaması, İngiltere’de yaşayan Kirstie Haysman ve 13 yaşındaki kızı Harriet’ın yaşam mücadelesini gündeme taşıdı.
Sosyal medyada ilgi gören bu hikâye, Lyme hastalığının çoğu zaman fark edilmeden gerçekleşen bir kene ısırığıyla nasıl başlayıp hayatları derinden etkileyebileceğini gösteriyor

Özellikle bu yıl Türkiye’de de kene ısırığı vakalarında dikkat çekici bir artış yaşanıyor. Uzmanlar, doğada zaman geçirenlerin kene riskine karşı dikkatli olmaları gerektiği konusunda sıklıkla uyarılarda bulunuyor.
2015’TEN BERİ BİTMEK BİLMEYEN BİR KÂBUS

Kirstie Haysman, 36 yaşında ve Hertfordshire’da yaşıyor. Kendisine ilk önce 2015 yılında romatoid artrit teşhisi konuldu. Ancak zamanla ellerindeki şekil bozukluğu, eklem ağrısı ve şişlikler daha da kötüleşti. “Bir şeyi kaldıramaz hale geldim” diyor Kirstie. Uzun süreli steroid kullanımı kemiklerini öylesine yıprattı ki, bir romatolog ona “70 yaşındaki birinin kemiklerine” sahip olduğunu bile söyledi.
Sağlığı her geçen yıl daha da kötüleşen genç kadın, 2023 yılında eski bir tanıdığının Lyme hastalığı ihtimalinden bahsetmesiyle gerçeği araştırmaya başladı. Kan testleri için Şubat 2024’te Meksika’ya gitti. Sonuçlar pozitifti ve o anda yaşadığı şok tarifsizdi.

TEKERLEKLİ SANDALYEYE MAHKUM BİR HAYAT

Lyme hastalığı teşhisi konan Kirstie, şu an evden çıkamıyor. Günlük aktivitelerini yerine getirmekten aciz kalmış ve büyük oranda tekerlekli sandalyeye bağımlı hale gelmiş durumda. “Bu hastalık beni ciddi şekilde yorgun düşürdü” diyerek yaşadıklarının ne denli ağır olduğunu ifade ediyor.
Kendisi gibi 13 yaşındaki kızı Harriet da aynı hastalığa yakalandı. Harriet’ın test sonuçları Temmuz 2024’te pozitif çıktı. Ancak genç kızın semptomları annesinden farklı: Nöbet benzeri bayılmalar ve aşırı yorgunlukla mücadele ediyor. Harriet, sık sık okula gidemiyor ve spor etkinlikleri sonrası günlerce yataktan kalkamıyor.

‘HAYATINIZ BOYUNCA BUNUNLA YAŞAMAK ZORUNDASINIZ, HASTALIK GEÇMİYOR’ 
Haysman ve kızı Harriet’ın yaşadıkları, Lyme hastalığının sadece fiziksel değil, psikolojik ve sosyal olarak da ne kadar yıkıcı olabileceğinin canlı bir kanıtı. Kirstie Haysman, “Bu bir kez kronik hale geldiğinde, hayatınız boyunca bununla yaşamak zorundasınız. Hastalık geçmiyor” diyerek yaşadıklarının zorluklarını özetliyor.
Harriet’ın nörolojik semptomları nedeniyle okula devam etmesi bile güçleşmiş durumda. “Spor günü gibi aktivitelerden sonra günlerce yatağa mahkum kalıyor” diye anlatıyor annesi.

HASTALIĞIN BELİRTİLERİ VE TEŞHİS SÜRECİ

Lyme hastalığı, kenelerin taşıdığı bakterilerin ısırık yoluyla insanlara geçmesi sonucu ortaya çıkan ciddi bir enfeksiyon. Genellikle ısırılan yerde ‘boğa gözü’ olarak adlandırılan döküntü oluşuyor; ancak bu döküntü herkesin vücudunda görülmüyor ve belirtiler grip benzeri semptomlarla karışabiliyor. Yorgunluk, baş ağrısı, ateş, eklem şişliği gibi belirtiler haftalarca sürebiliyor.
Ancak hastalığın en zorlu yanı, bazı hastalarda belirtilerin yıllarca devam edebilmesi. Hastalığın kronik formu olarak bilinen bu durumda semptomlar geçmiyor ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiliyor.
İngiltere Sağlık Hizmetleri, erken dönemde Lyme hastalığı teşhisi koymanın zor olduğunu, mevcut kan testlerinin erken evrelerde güvenilirlik sorunları yaşadığını belirtiyor. Ayrıca kronik Lyme için kesin bir tedavi yöntemi henüz bulunmuyor.

Özel bir üniversite hastanesinde Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı olan Prof. Dr. Meral Sönmezoğlu, Lyme hastalığının teşhisinde karşılaşılan en büyük zorluklardan birinin, belirtilerinin başka hastalıklarla karışabilmesi olduğunun altını çiziyor. Daha önce Hurriyet.com.tr'den Sedef Batı’ya verdiği demeçte Sönmezoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Lyme hastalığının baş ağrısı, döküntü, ateş, yüz felci gibi belirtilerine benzeyen ve Lyme hastalığı ile karışabilen çok sayıda hastalık vardır. Ancak bu belirtilerin Lyme hastalığı ile ilişkilendirilmesinin en önemli şartı kene temasıdır. Lyme hastalığına benzeyen ve ayırıcı tanıda düşünülen hastalıkların başında kronik yorgunluk sendromu, fibromiyalji, ALS, Alzheimer hastalığı, depresyon, romatoid artrit ve multiple skleroz gibi otoimmün hastalıklar gelir.”

JUSTİN TİMBERLAKE VE ÜNLÜLERİN LYME HASTALIĞIYLA MÜCADELESİ

Ünlü pop yıldızı Justin Timberlake de 44 yaşında Lyme hastalığı teşhisini aldı. Hastalık nedeniyle sahnede yaşadığı ağrılar ve yorgunluk, performansını olumsuz etkiledi. Turnesi sırasında aldığı eleştirilerin ardından Instagram’da teşhisini paylaşan Timberlake, “Bu teşhis kesinlikle şoktu. Ancak en azından neden böyle hissettiğimi anladım” ifadelerini kullandı.

Justin Timberlake
Justin Timberlake’in durumu, kene kaynaklı bu hastalığın ünlüler arasında da yaygın bir sorun olduğunu gösteriyor. Komedyen Miranda Hart, model Bella Hadid, şarkıcı Justin Bieber ve aktör Ben Stiller gibi birçok ünlü de Lyme hastalığıyla mücadele ediyor.
Uzmanlar, bu durumun ünlülerin ormanlık ve doğa alanlarında daha fazla vakit geçirmesine, geniş evlerinde daha sık kene ile temas etmelerine bağlı olabileceğini belirtiyor.

Yine Sedef Batı’ya yaptığı açıklamada hastalığın bulaşma şekli hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Meral Sönmezoğlu, şu önemli bilgilerin altını çiziyor:

“Hastalık insana sadece etken olan Borrelia isimli bakterinin Ixodes cinsi kenelerin insanlara yapışması ile bulaşabilir. Başka bulaş yolu yoktur. Kene ısırması eğer kene larva veya nimf denilen, erişkin keneden küçük olan formlarla olursa fark etmek zordur. Eğer kene Borrelia taşıyorsa ve bulaştırdıysa, 1-2 hafta sonra kenenin tutunduğu yerde 5 santimetre çapında, ağrısız kırmızı bir lezyon çıkar. Bu lezyon ortasında nokta olduğu için hedef tahtasına benzetilir. Bu tipik döküntü yüzde 70 hastada görülür. Bu leke dışında ateş, baş ağrısı, kas ağrıları ve gözlerde sulanma olabilir.”

LYME HASTALIĞI TEŞHİSİNDE ZORLUKLAR VE YANLIŞ TEŞHİSLER

Doğu Anglia Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Profesör Paul Hunter, Lyme hastalığı teşhisinin karmaşık olduğunu ve bazen yanlış teşhislerin konabildiğini ifade ediyor.
Bazı özel kliniklerin, gerçek ya da hayali semptomlar yaşayan hastalara Lyme teşhisi koyduğu, bu yüzden de gereksiz antibiyotik kullanımı ve yanlış tedavilerin ortaya çıktığı uyarısında bulunuyor.
ABD’de yapılan bir araştırmaya göre, Lyme teşhisi konulan hastaların önemli bir kısmı aslında hastalığa sahip değil. Bu durum, hastaların yanlış yönlendirilmesi ve tedavi sürecinin uzaması anlamına geliyor.

LYME HASTALIĞINA KARŞI FARKINDALIK VE ÖNLEMLER

İngiltere Sağlık Güvenlik Ajansı, özellikle yaz aylarında kene ısırıklarına karşı insanları uyarmaya devam ediyor. Kenelerin özellikle ormanlık alanlarda bulunduğunu ve eve dönüşte vücutta kene kontrolü yapılmasının önemini vurguluyor. Kenelerin vücuda tutunup kan emdiğini ve bu süreçte bakterileri bulaştırdığını belirten uzmanlar, erken teşhisin hastalıkla mücadelede kritik önemde olduğunu söylüyor.

Prof. Dr. Meral Sönmezoğlu, Lyme hastalığının bulaşma riskinin yalnızca kene temasıyla sınırlı olmadığını, bu temasın ardından hastalık gelişmesi için belirli koşulların oluşması gerektiğini vurguluyor. Hürriyet.com.tr’ye verdiği demeçte şu ifadelere yer veriyor:

“Ülkemizde her coğrafi bölgede farklı çok sayıda kene teması olur; ancak Lyme hastalığı tanısı almış hasta sayısı azdır. Her kene teması hastalık bulaştığı anlamına gelmez. Hastalık belirtisi olmayan kişilere sadece kene teması var diye test yapılmaz.”

Daily Mail'in 'I have Lyme disease - so I know what Justin Timberlake might be going through' ile 'The real reason the rich and famous get lyme disease so often - as Justin Timberlake reveals he has the illness that also hit Justin Bieber and Kelly Osbourne' başlıklı haberlerinden faydalanılmıştır.