Kene kabusuna karşı doğal çözüm

Kene kabusu can almaya devam ediyor! Yaz aylarının başlamasıyla birlikte özellikle kırsal alanda daha sık görülen keneler nedeniyle can kaybı artıyor. Kene korkusu can kayıplarıyla birlikte adeta bir paniğe dönüştürdü. Bu korku, kimi zaman akıl almaz olaylara da yol açıyor. Manisa’nın Turgutlu ilçesinde yaşanan bir olay da bu durumun en çarpıcı örneklerinden biri oldu.

120 dönüm tarım arazisi ve ormanın kül olmasına neden olan yangının sebebi, bir yastığın içindeki kene korkusu olduğu ortaya çıktı. Tarım arazisinin bitişiğindeki bağ evinde yaşayan Özcan Taşhan (31), üzerinde kene gördüğü yastığı yakarak bahçeye attığını söyledi. Kontrolden çıkan ateş kısa sürede geniş bir alana yayıldı, hem ormanlık alan hem de tarım arazisi büyük zarar gördü. Yangına neden olduğu belirlenen Taşhan, gözaltına alındıktan sonra adliyeye sevk edildi. Mahkemece tutuklanan Taşhan ifadesinde, "Korktum, yastığı yaktım ve bahçeye attım." dedi. Bu olay, kene korkusunun ciddi boyutlara ulaştığını ve bilgi eksikliğinin nelere mal olabileceğini bir kez daha gösterdi.

Milliyet Gazetesi'nden Betül Topraklı üzerinde kene gördüğü yastığı yakıp bahçeye atan Özcan Taşhan, 120 dönümlük tarım arazisi ve orman yangınından yola çıkarak "Yakarak ya da çeşitli kimyasallar kullanarak topraktaki keneleri yok etmeye çalışmak ne derece doğru?" sorusuna cevap bulmak içim Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Temel Göktürk ile bir söyleşi gerçekleştirdi.

Kenelerle mücadele de arazi ilaçlaması yapılamayacağını söyleyen Göktürk, “Çünkü ilaç o alanda yaşayan tüm canlıları olumsuz etkiler. Ancak evin etrafında ilaçlama yapılabilir. Evin içine kene gelip girmez. Ya insanın üzerinde veya evcil hayvan ile ev içine taşınabilir. Mücadele de ev etrafına böcek kovucu bitkilerin ekilmesi de fayda sağlar ancak tam bir kontrol oluşturmaz” dedi.

Türkiye'nin pek çok ilinde geçen günlerde kınalı keklikler ve sülünler doğaya salındı. Kekliklerin en güzel kene toplayan kuşlar olduğunu anlatan Prof. Dr. Temel Göktürk, "Bulundukları alanlarda bol miktarda keneyle beslenirler ve doğal bir mücadele oluştururlar. Ancak her yerde yaşayamazlar. İnsan ve yırtıcı hayvan baskısının olduğu yerlerde bulunmazlar. Tehlike gördükleri alanları terk ederler" diyerek keklikler için en büyük baskının bilinçsizce avlanmalar olduğunu dile getirdi.

Keneler'in üzerine yapışacakları konakları kokularından belirlediyin aktaran Göktürk, "Ağaç ve çalılara tırmanarak altlarından geçen konakların üzerine kendilerini bırakıyorlar. Bazen de otlar üzerinden konaklarının üzerine tırmanıyorlar. Konak bulmada en belirgin özellik kokudur. Özellikle koyun ve keçilerde diğer hayvanlara nazaran daha fazla kene bulunur. İnsanların piknik alanları ve tarlalarda otlar ve çalıların, ağaçların altında dolaşması orada daha önceden bulunan (başka bir hayvan tarafından taşınmış) kenelerin üzerinde gezmelerine neden olabilir. Kene vücutta kan emmek için uygun bir yer bulur ve orada ağız kısımlarıyla deriyi deler ve buraya sabitlenir. Kene ısırığı genellikle hemen hissedilmez. Kenenin ısırırken salgıladığı tükürüğünde bulunan maddeler ağrı ve kaşıntıyı önleyerek ısırığın hissedilmesini engeller. Isırığın hissedilmemesi sebebiyle kene bazen günlerce vücutta kalabilir." dedi.

Kene ile mücadeleye bilgilendirmeyle başlanması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Temel Göktürk, “Araziye giderken mutlaka önlem alınmalı. Açık renk kıyafetler giyilmeli. Pantolon paçaları çorap içlerine sokulmalı. Mümkünse hayvanların beslendiği veya gezindiği alanlarda piknik yapmaktan kaçınmalı” uyarısında bulundu.

Her kenenin Kırım Kongo Kanamalı ateşi hastalığını taşımadığına dikkat çeken Prof. Dr. Temel Göktürk, "Piknik veya gezi sonrası vücut kontrolü mutlaka yapılmalı. Eğer keneye rastlanırsa panik yapmadan en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak kene çıkarılmalı. Özellikle ilk olarak tarla, bağ, bahçe, orman ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara giderken vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı. Kenelerin elbise üzerinde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmeli. Ayrıca kırsal alanlara gidildiğinde vücudun açıkta kalan kısımlarına cilde uygulanabilen böcek kovucu (repellent) ilaçlar sürülebilir. Bu kovucuların kimyasal olmamasına dikkat edilmeli. Araziye gidildiğinde parfüm ve kokulu kolonya gibi kokular sürülmemeli. Doğal kovucu özelliği olan kekik, nane, karanfil yağından hazırlanan bir losyon el ve ayak bileklerine ve de ense kısmına sürülebilir" diyerek sözlerini noktaladı.