Kumluca batığı: 3600 yıllık Minos hazinesi, Akdeniz ticaretini baştan yazıyor

Batık, Antalya’nın Kumluca ilçesi, Gelidonya Burnu civarındaki 39–53 metre derinlikte bulundu. Gemi; kale tipinde bakır külçeleri, disk formundaki bakır parçaları, kurşun ağırlıklar ve çanak çömlek parçaları gibi eşsiz materyaller taşıyordu. Bu hazineler, geminin Girit merkezli bir kültürle doğrudan bağı olduğunu ortaya koyuyor.

Kıbrıs’tan Girit’e uzanan bir rota

Bakır külçelerin tipolojisine göre, bunların kökeninin muhtemelen Güney Kıbrıs'taki Trodos dağlarındaki madenler olduğu düşünülüyor. Aynı dönem Minos topluluklarda benzer materyallerin bulunması, bunların Girit saraylarına taşındığını, böylece dönemin ticari dinamiklerini canlandırdığını gösteriyor.

Ölçü standartlarında Minos izi

2022 kampanyasında bulunan iki kurşun ağırlık, 22 ve 45 gram ağırlığında. Şekil ve orijin özellikleriyle Girit ya da Ege kökenli olduğu öne sürülen bu ağırlıklar, o dönemdeki ticari ağırlık birimleriyle ilişkili olarak dikkat çekiyor.

Çanak çömlek parçaları ticaretin izlerini taşıyor

38 civarında seramik parçası çıkarıldı. Bunlardan biri, Akdeniz’in erken ve geç Tunç Çağı arasında yaygın olan bir amfora sapı. Yine bulunduğu döneme ait çanak çömlek parçaları, bu geminin Kıbrıs, Anadolu ve Girit’i birbirine bağlayan yoğun bir ticaret ağı içinde yer aldığını doğruluyor.

Girit kökenli askerî bir obje: Tunç çağı hançeri

2024 yılında batıktan XIV tip bronz bir hançer bulundu — bu tip Girit elitleriyle ilişkilendirilen bir silah. Muhtemelen ya bir Minoslu denizci ya da bu tür değerli eşyaların ticaretine katılan bir tüccar taşıyıcısıydı. Ayrıca gemide basit yaşam ürünleri olarak bir çömlek kasesi, iğne ve balık kancası de bulundu.

3600 yıl önceki Akdeniz: Ticaretin kalbi yeniden atıyor

Bu batık, yaklaşık 11–12 metre uzunluğunda bir ticaret gemisi olduğunu gösteriyor. Kıbrıs bakırı Girit’e giderken Anadolu limanlarında duruyor, tipik dönemin rotasını izliyordu. Fırtınalı bir geçiş nedeniyle batmış olabilir. Bu da onu denizcilik ve ticaret tarihini yeniden yazan önemli bir kaynak haline getiriyor.

Arkeolojik önem ve gelecek perspektifi

Kumluca batığında birçok obje kayaya sıkıca yapışık şekilde bulunduğundan, çıkarmak teknik olarak zor ama korunmaları oldukça iyi. Sadece bir bölüm kazıldı; ilerleyen dönemde daha fazla kazı, geminin tam yapısı, mürettebatı ve rota detayları açısından yeni bilgiler sağlayabilir.