Kuraklık afete mi dönüşüyor? Barajlardan sonra sıra göllerde

Yaz başından bu yana süren kuraklık barajlardan sonra Türkiye'nin en önemli tatlı kaynaklarını da kurutuyor. Ülke genelinde kuraklık nedeniyle göllerin su seviyeleri hızla düşmeye devam ederken, en önemli tatlı su kaynakları arasında sayılan Sapanca, Beyşehir, Avlan ve Van Gölü'nden endişe veren görüntüler yansıyor. Antalya’nın Elmalı ilçesindeki Avlan Gölü, yağışların azalmasıyla birlikte büyük oranda kururken, "göle girmek yasaktır" levhasının ise gölün tam ortasında kalması, kuraklık manzarasını sembolleştirmiş durumda. Ekoloji uzmanları Avlan Gölü’nün kaybı durumunda, yalnızca Elmalı’nın değil, tüm Batı Akdeniz’in su rejimi açısından olumsuz bir tablo yaşayacağını belirtiyor.   

Sapanca Gölü'ndeki çekilmenin devam etmesi durumunda Acil Eylem Planı'nın devreye alınacağı duyuruldu.  SAPANCA KURUYOR

Sakarya ve Kocaeli’nin içme suyu ihtiyacını karşılayan Sapanca Gölü’nden yansıyan tablo da Avlan Gölü'nden farklı değil. Göl seviyesi eylül itibarıyla 28 metreye kadar gerilerken, uzmanlar ise kritik eşiğin 29.90 metrenin altı olduğunu belirttiler. Kuraklığın devam etmesi durumunda sanayinin kalbi sayılan Kocaeli ve Sakarya'da ciddi su krizi yaşanabileceğinin de altı çizilirken, Sakarya Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (SASKİ) ise gölde 10 santimetrelik daha düşüş yaşanması halinde acil eylem planının devreye alınacağını duyurdu. 

BEYŞEHİR VAHİM DURUMDA

Vahim tablolardan biri de Beyşehir Gölü'nden yansıdı. Bir zamanlar, Türkiye’nin en büyük tatlı su gölü ve balıkçılığın da merkezi olan Konya Havzası'ndaki Beyşehir Gölü ise kuraklığın pençesinde kıvranıyor. Gölün yüzeyi kuraklık nedeniyle metrelerce çekilirken, balıkçı teknelerinin karaya oturduğu, kıyı köylerinde geçim kaynaklarının neredeyse tamamen yok olduğu vurgulanıyor. 

İNCİ KEFALİNE ELVEDA MI?

Türkiye’nin en büyük gölü olan Van Gölü ve çevresindeki Aygır, Nazik, Arin ve Nemrut Krater göllerinde de kuraklığın izleri bariz şekilde görülüyor. Van Gölü kıyısında mikrobiyalitler ve su altı yapıları ortaya çıkarken; Nemrut Krater Gölü’nde çekilme nedeniyle turizm faaliyetleri olumsuz etkilendi. 

Uzmanlara göre Beyşehir Gölü’nün su kaybı, yalnızca balıkçılığı değil; aynı zamanda bölgedeki sulak alan kuşlarını ve biyolojik çeşitliliği de tehdit ediyor. 

Uzmanlar ne diyor?

TARIM GÖZDEN GEÇİRİLMELİ

Dursun Yıldız (DSİ eski yöneticisi Su Politikaları Uzmanı)

"Göl kayıpları artık mevsimsel bir dalgalanma değil, kalıcı bir iklim değişikliğinin işareti. Yağış rejiminin bozulması, yeraltı sularının aşırı kullanımı ve bilinçsiz tarımsal sulama bu tabloyu derinleştiriyor. Türkiye’de göllerin yüzde 60’ı son 30 yılda küçüldü. Acilen gölleri besleyen kaynakların korunması, yeraltı suyu kullanımının sınırlandırılması ve kuraklığa dayanıklı tarım politikalarının uygulanması gerekiyor. Özellikle İç ve Güneydoğu Anadolu ile Akdeniz ve Marmara bölgeleri ciddi kuraklık riskiyle karşı karşıya."

ATIK SULAR ARITILMALI

Prof. Dr. Mustafa Öztürk (Eski Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı)

"Dünyada her yıl 66.7 milyar metreküp ileri kademe arıtılmış atık su tarımda, 19.4 milyar metreküp ise sanayide değerlendiriliyor. Türkiye’de ise bu rakam tarım için yalnızca 69 milyon metreküp seviyesinde kalıyor. Oysa 4.6 milyar metreküp evsel atık su ileri kademe arıtılsa, hem tarımsal sulamada sürdürülebilir bir kaynak yaratılabilir hem de enerji, azotlu ve fosforlu gübre maliyetleri ciddi oranda düşürülebilir. Konya ve Tekirdağ gibi yeraltı suyunun hızla azaldığı bölgelerde bu yöntemle rezervler yeniden beslenir." 

Van Gölünden yansıyan tablo kuraklığın yıkıcı etkisini gözler önüne seriyor.

Rakamlar ne diyor?

YAĞIŞLARDA KORKUTAN DÜŞÜŞ

Türkiye’de 2025 Su Yılı yağışları endişe verici seviyelerde. 1 Ekim 2024 – 8 Eylül 2025 dönemini kapsayan süreçte Türkiye genelinde yağışlar normale göre yaklaşık yüzde 27, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 28 azaldı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre kaydedilen 393,2 milimetre yağış, normali olan 533,7 milimetrenin çok altında kaldı ve son 52 yılın en düşük seviyesi olarak kayda geçti. Bölgesel dağılım da tabloyu doğruluyor. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yağışlar normale kıyasla yüzde 53 azalırken, İç Anadolu Bölgesi’ndeki azalma yüzde 36 seviyesinde gerçekleşti. Yağışlarda; Akdeniz’de yüzde 31, Marmara’da yüzde 32, Ege’de yüzde 28, Doğu Anadolu’da ise yüzde 24 oranında düşüş görüldü. 

[email protected] 

Kaynak: Web Özel