Küresel ve yurt içi piyasalar haftaya yoğun veri gündemiyle giriyor Sözcü Gazetesi

Küresel piyasalarda, ABD Başkanı Donald Trump'ın ABD Merkez Bankası (Fed) Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook'u görevden alma girişimi, Nvidia'nın bilançosu ve ABD'de açıklanan önemli makroekonomik verilerin öne çıktığı haftada risk iştahı düşük seyrederken, yeni haftada gözler ABD'de açıklanacak tarım dışı istihdam verisi ve ADP istihdam raporuna çevrildi.

ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'ın Jackson Hole Ekonomi Politikası Sempozyumu'nda verdiği güvercin mesajlarla geçen haftaya pozitif başlayan küresel piyasalarda, ekonomik, siyasi ve jeopolitik gelişmeleri takiben cuma gününe doğru yatırımcıların iştahının azaldığı görüldü.

Trump, pazartesi günü Lisa Cook'un bir veya daha fazla mortgage sözleşmesinde yanlış beyanlarda bulunmuş olabileceğine dair yeterli neden olduğunu öne sürerek, Fed yasasının kendisine verdiği yetkilere işaretle görevden alındığını duyurdu.

Bu gelişmelerin ardından Lisa Cook hukuk yoluyla hakkını savunacağını belirterek, Washington'daki federal bölge mahkemesinde dava açtı. Davanın ilk duruşması cuma günü görüldü ve duruşma sonunda Cook'un görevinden alınmasını geçici olarak durdurma talebine ilişkin karar çıkmadı.

Analistler, yatırımcıların konuyu yakından takip ettiğini ifade ederek, bu yönde iki farklı görüşün öne çıktığını aktardı. Trump'ın Lisa Cook'u görevden alma girişimini Fed'e yönelik baskı unsuru olduğu yönünde değerlendirmelerin yapıldığını belirten analistler, diğer bir kesimin ise herhangi bir usulsüzlük varsa görevden almanın yerinde bir karar olarak görüldüğünü aktardı.

Öte yandan, gelecek dönem için Fed başkanı adayları şimdiden gündeme gelmeye başladı. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Fed başkanlığı için 11 güçlü adaylarının olduğunu belirterek, İşçi Bayramı'ndan sonra mülakatlara başlayacaklarını ve Trump'a aday listesinin son halini sunacaklarını kaydetti.

Analistler gelecek yıl mayıs ayında yapılacak bir değişim için hükümetin erken hareket ettiğini ifade ederek, olası bir adayın öne çıkması durumunda "gölge Fed" düşüncesinin piyasalardaki risk iştahı üzerinde etkili olabileceğini söyledi.

Bankanın para politikalarında atacağı adımlara ilişkin belirsizlikler Fed Başkanı Powell'ın açıklamalarının ardından azalırken, para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in eylül ayında yüzde 86 ihtimalle 25 baz puan bir indirime gideceği öngörülüyor.

Analistler, ülkede gelecek hafta açıklanacak tarım dışı istihdam verisinin yatırımcıların odağına yerleştiğini, söz konusu verilerde Fed'in gelecek dönemde atacağı adımlara ilişkin ipucu aranacağını kaydetti.

ABD yönetiminin korumacı politikalarının ekonomiyi olumsuz etkileyeceğine yönelik endişeler devam ederken, ülkede perşembe günü açıklanan büyüme verileri söz konusu kaygıları bir nebze azalttı. ABD ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde beklentilerin üzerinde büyüdü.

Buna göre, ABD'de GSYH bu yılın ikinci çeyreğinde yıllıklandırılmış olarak yüzde 3,3 arttı. Geçen ay yayımlanan öncü veride, ABD ekonomisinin ikinci çeyrekte yüzde 3 büyüdüğü öngörülmüştü. ABD ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 0,5'lik daralmıştı.

Analistler, büyüme verilerinin ülke ekonomisinin güçlü kaldığına işaret ettiğini ve bir süredir geri planda olan resesyon endişelerinin azalmasına katkı sağladığını kaydetti.

Ülkede kişisel tüketim harcamaları, temmuzda yüzde 0,5 ile beklentilere paralel arttı. ABD Merkez Bankasının (Fed) enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı, gıda ve enerji kalemlerinin hesaplama dışı tutulduğu çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi de temmuzda aylık bazda yüzde 0,3 yükseldi.

Çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi yıllık bazda ise yüzde 2,9 ile son 5 ayın en hızlı artışını gösterdi. ABD'de mal ticareti açığı temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 22,1 artarak 103,6 milyar dolara ulaştı. 4 ayın en yüksek seviyesine çıkan mal ticareti açığı, beklentilerin üzerinde gerçekleşti.

ABD'de Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici güven endeksi, ağustosta aşağı yönlü revizyonla 58,2 oldu.

Öte yandan, ABD'nin uyguladığı tarifelerin ekonomi üzerindeki etkileri açıklanan makroekonomik verilerin yanı sıra şirket bilançolarında ölçümlenmeye çalışıyor. Bu noktada piyasa değeri açısından dünyanın en büyük şirketi Nvidia'nın ikinci çeyrek finansal sonuçları yakından izlendi.

California merkezli çip üreticisi Nvidia'nın geliri, üç aylık dönemde yıllık bazda yüzde 56 artışla 46,7 milyar dolara yükselerek piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Şirket gelirini bir önceki çeyreğe göre de yüzde 6 artırdı. Çip üreticisi, içinde bulunulan çeyreğe ilişkin gelir beklentisini ise 54 milyar dolar olarak açıkladı. Nvidia'nın veri merkezlerinden sağladığı gelir de yıllık bazda yüzde 56 artışla 41,1 milyar dolara çıksa da beklentilerin altında kaldı.

Bu gelişmelerin ışığında ABD tahvil piyasalarında geçen hafta alıcılı seyir hakim olurken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 4,23 seviyesinde tamamladı.

Emtia tarafında ise altının ons fiyatı artan faiz indirimi beklentileriyle geçen hafta yüzde 2,2 artışla 3 bin 448 dolara çıktı. Gümüşün ons fiyatı da yüzde 2,2 yükselişle 39,74 dolara, Brent petrolün varili ise yüzde 0,1 değer kazancıyla 67,4 dolara yükselerek haftayı tamamladı.

Dolar endeksi de haftayı yüzde 0,1 artışla 97,8 seviyesinden kapattı.

WALL STREET'TE ENDEKSLER NEGATİF SEYRETTİ

New York borsasında geçen hafta satıcılı bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 0,1, Nasdaq endeksi yüzde 0,35 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,19 değer kaybetti.

İkinci çeyrek finansal sonuçlarını açıklayan Nvidia'nın hisseleri haftalık bazda yüzde 2,1 gerileme kaydetti.

1 Eylül ile başlayacak haftada salı S&P Global ve ISM imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), inşaat harcamaları, çarşamba Fed Bej Kitap raporu, dayanıklı mal siparişleri, fabrika siparişleri, perşembe ADP istihdam raporu, dış ticaret dengesi, haftalık işsizlik maaşı başvuruları, cuma tarım dışı istihdam ve işsizlik oranı verileri takip edilecek.

New York borsası, pazartesi günü İşçi Bayramı dolayısıyla işleme kapalı olacak.

AVRUPA'DA YATIRIMCI ENDİŞELİ

Avrupa borsaları geçen hafta negatif seyrederken, gelecek hafta Avro Bölgesinde açıklanacak enflasyon ve Avrupa Merkez Bankası Başkanı (ECB) Christine Lagarde'ın konuşması yatırımcıların odağında bulunuyor.

ECB'nin 23-24 Temmuz'daki Para Politikası Kurulu toplantısının tutanakları yayımlandı. Toplantı tutanakları, enflasyonun haziranda yüzde 2'lik hedefe ulaşmasına rağmen, üyelerin küresel ticaret savaşları ve jeopolitik riskler nedeniyle görünüme ilişkin endişelerini sürdürdüğünü ortaya koydu.

Tutanaklarda, özellikle ABD ile devam eden ticaret müzakerelerinin nihai sonucunun enflasyon ve büyüme üzerindeki olası etkilerinin netleşmesinin beklendiği vurgulandı.

Öte yandan, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, üye ülkelerin "Avrupa için Güvenlik Eylemi (SAFE)" mekanizması kapsamında 150 milyar avroluk ortak savunma fonuna tam talepte bulunduğunu açıkladı.

Bölgede siyasi gelişmeler yakından takip edildi. Fransa'da Michel Barnier hükümetinin 2025 bütçesi konusunda muhalefetle uzlaşamaması üzerine 4 Aralık 2024'te düşmesinin ardından göreve gelen François Bayrou hükümeti, 8 Eylül'de yapılacak güven oylamasına hazırlanıyor.

Öte yandan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ekonomik, ticari, finansal ve jeopolitik olarak daha güçlü bir Avrupa için Fransız-Alman ortaklığının "mükemmel şekilde uyumlu" olduğunu belirtti.

Almanya Başbakanı Friedrich Merz ise Rusya Devlet Bakanı Vladimir Putin'in, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile görüşmeye istekli olmadığını belirterek, "(Putin) Kabul edilemez ön koşullar öne sürüyor." dedi.

Bölgede geçen hafta açıklanan verilere göre Avro Bölgesi'nde ekonomik güven endeksi ağustosta aylık bazda 0,5 puan azalarak 95,2'ye indi.

Almanya'da eylül ayına ilişkin GFK tüketici güven endeksi 23,6 ile beklentilerin altında gerçekleşti.

Geçen hafta İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 1,47, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 3,34, İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 2,57 ve Almanya'da DAX endeksi yüzde 1,83 değer kaybetti.

Gelecek haftanın veri takviminde pazartesi Avro Bölgesinde işsizlik oranı, Hamburg Ticaret Bankası (HCOB) imalat sanayi PMI, Almanya'da HCOB imalat sanayi PMI, salı Avro Bölgesinde enflasyon, çarşamba ECB Başkanı Lagarde'ın konuşması, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), perşembe Avro Bölgesinde perakende satışlar, cuma Avro Bölgesinde büyüme ve Almanya'da fabrika siparişleri verileri yer alıyor.

ASYA BORSALARI ALICILI SEYRETTİ

Asya borsaları geçen hafta alış ağırlıklı seyrederken, Trump'ın Çin'in mıknatıs ihracatına yönelik eleştirileri tekrar ticaret savaşlarının canlanabileceği endişesini yeniden gündeme getirdi.

Geçen hafta Japonya'da açıklanan makroekonomik veriler ve Çin yönetiminin yerel çip üretimini teşvik etme çabalarının artıracağına yönelik haber akışı bölge piyasalarının yönü üzerinde etkili oldu.

Japonya'da ülkedeki enflasyon görünüme ilişkin çerçeve çizen Tokyo TÜFE, ağustosta yıllık bazda beklentilere paralel olarak yüzde 2,6 artış kaydetti. Ülkede sanayi üretimi de temmuzda önceki aya göre 1,6 azalırken, yıllık bazda da yüzde 0,9 geriledi. Sanayi üretimindeki azalış öngörüleri aştı.

Ülkede işsizlik oranı ise yüzde 2,3 ile tahminlerin altında gerçekleşirken, temmuz ayına ilişkin hizmet enflasyonu yıllık bazda yüzde 2,9 seviyesinde gelerek, öngörülerin altında gerçekleşti.

Öte yandan Çin'de ekonomideki zayıflığın devam ettiğine dair işaretler, hükümetin daha fazla teşvik önlemi alacağı yönündeki tahminleri artırdı.

Bu arada, Güney Kore Merkez Bankası politika faizini beklentilere paralel olarak yüzde 2,50 seviyesinde sabit bıraktı.

Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,84, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1,03, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,55 ve Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,20 değer kazandı.

GELECEK HAFTA ENFLASYON VE BÜYÜME VERİLERİ İZLENECEK

Yurt içinde geçen hafta satış ağırlıklı seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 0,74 düşüşle 11.288,05 puandan kapandı. Gelecek hafta açıklanacak enflasyon ve büyüme verileri yatırımcıların odağına yerleşti.

AA Finans'ın enflasyon ve büyüme verilerine ilişkin beklenti anketleri sonuçlandı.

Buna göre, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Eylül Çarşamba günü açıklanacak ağustos ayı enflasyon verilerine ilişkin beklenti anketi, 25 ekonomistin katılımıyla sonuçlandı. Ankete katılan ekonomistlerin ağustosta aylık enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 1,79 oldu. Ekonomistlerin ağustos ayı için enflasyon beklentileri yüzde 1,50 ile yüzde 2,20 aralığında yer aldı.

TÜİK tarafından 1 Eylül Pazartesi günü açıklanacak 2025 yılı ikinci çeyrek Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verilerine ilişkin beklenti anketi de 13 ekonomistin katılımıyla sonuçlandı. Anket sonuçlarına göre, ekonomistler, 2025 yılının ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yıllık bazda yüzde 3,87 büyüdüğünü tahmin ediyor. Ankete katılan ekonomistlerin 2025'in ikinci çeyreğine ilişkin büyüme beklentileri, yüzde 2,20 ile yüzde 5 aralığında yer aldı.

Ekonomistlerin 2025 yılının tamamına ilişkin büyüme beklentilerinin ortalaması ise yüzde 3,18 oldu. Söz konusu beklentiye ilişkin tahminler en düşük yüzde 2,70, en yüksek yüzde 4,10 olarak kayıtlara geçti.

Dolar/TL, haftayı önceki haftalık kapanışın yüzde 0,5 üzerinde 41,1380'den tamamladı.

Gelecek hafta yurt içinde pazartesi büyüme, İstanbul Ticaret Odası (İTO) enflasyon verisi, salı dış ticaret dengesi, çarşamba enflasyon, yurt içi ÜFE, perşembe TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru, cuma Hazine nakit dengesi verileri takip edilecek.