Küresel piyasalar haftaya karışık başladı

Küresel piyasalar, ABD Başkanı Donald Trump'ın Avrupa Birliği'ne (AB) karşı sık değişen tarife söylemlerinin yarattığı belirsizliklerle karışık bir seyir izliyor.

ABD'nin korumacı ticaret tutumu küresel ekonomi üzerindeki en önemli belirsizlik kaynaklarından biri olmayı sürdürüyor. Müzakereler sonrası bir süredir azalan risk algısı Trump'ın AB'ye yüzde 50 tarife uygulanmasını önermesi ve Apple ürünlerini ABD'de üretmemesi halinde en az yüzde 25 gümrük vergisi uygulamakla tehdit etmesinin ardından tekrar yükseldi.

Cuma günü Trump, Truth Social sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, AB ile yapılan ticaret görüşmelerinin hiçbir yere varmadığını belirterek, 1 Haziran'dan itibaren AB'ye doğrudan yüzde 50'lik tarife uygulanmasını önerdiğini açıkladı. Konuya ilişkin Beyaz Saray'da da değerlendirmelerde bulunan Trump, AB ile bir anlaşma arayışında olmadığını ifade etti.

Trump'ın söz konusu açıklamaları sonrası AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Trump'la bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Von der Leyen, Avrupa'nın ticaret anlaşması görüşmelerini hızlı ve kararlı bir şekilde ilerletmeye hazır olduğuna dikkati çekerek, "İyi bir anlaşmaya varmak için 9 Temmuz'a kadar zamana ihtiyacımız olacak." değerlendirmesinde bulundu.

AB'YE UYGULANACAK TARİFE 9 TEMMUZ'A ERTELENDİ

Liderlerin telefon görüşmesinin ardından ABD tarafı 1 Haziran'dan itibaren AB'ye doğrudan yüzde 50 tarife uygulanmasına yönelik kararın 9 Temmuz 2025'e ertelediğini duyurdu.

Analistler, AB ve ABD arasındaki tarife gelişmelerinin yatırımcıların risk algısını yükselttiği kaydederek alınan olumlu sonuçlara karşın ABD tarafının değişken tutumunun piyasalardaki fiyatlama istikrarı açısından risk taşıdığını kaydetti.

Trump'ın öngörülemez adımlarının ve açıklamalarının yatırımcıların temkinli davranmasına neden olabileceğini ifade eden analistler, gelecek dönemde tarifelere ilişkin gündemin canlı kalabileceğini vurguladı.

TRUMP'TAN PUTİN ELEŞTİRİSİ

Öte yandan, Rusya-Ukrayna Savaşı'na yönelik haber akışı da yakından takip ediliyor. Trump, Rus ordusunun dün Ukrayna'ya düzenlediği saldırıların ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in bu eylemlerinden "memnun olmadığını" belirtti.

Putin ile uzun süredir çok iyi ilişkiler yürüttüklerine işaret eden Trump, "Ancak ona bir şeyler oldu. Tamamen çıldırdı. Gereksiz yere birçok insanı öldürüyor." ifadesini kullandı.

TARİFE ERTELEME KARARI SONRASI ALTIN FİYATI GERİ ÇEKİLDİ

Altının ons fiyatı Trump'ın AB'ye karşı tarife tehditleri sonrasında geçen haftayı yüzde 4,82 yükselişle 3 bin 357 dolardan tamamladı. Tarife erteleme kararı sonrasında haftanın ilk işlem gününde yüzde 0,3 düşüşle 3 bin 348 dolardan işlem görüyor.

Bu gelişmelerle cuma günü ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,52 seviyesinde dengelenirken, dolar endeksi yeni haftaya yüzde 0,3 düşüşle 98,8 seviyesinden başladı.

Brent petrolün varil fiyatı ise cuma gününü 1,3 yükselişle 64,5 dolardan tamamlamasının ardından, yeni haftada yatay seyirle işlem görüyor.

Kurumsal tarafta Trump'ın Apple'ı da ürünlerini ABD'de üretmemesi halinde en az yüzde 25 gümrük vergisi uygulamakla tehdit etmesinin ardından Apple'ın hisseleri yüzde 3 değer kaybetti.

Bu gelişmelerle cuma günü New York Borsası'nda S&P 500 endeksi yüzde 0,67, Nasdaq endeksi ise yüzde 1 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,61 düştü. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni güne ise pozitif başladı. Bugün ABD'de Anma Günü dolayısıyla piyasalarda işlemler gerçekleşmeyecek.

- Tarife erteleme kararı sonrası Avrupa'da endeks vadeli kontratlar pozitif seyrediyor

Avrupa borsaları cuma günü Trump'ın AB'ye yönelik tarife tehdidinin etkisiyle satış ağırlıklı seyrederken, dün gelen erteleme açıklamaları sonrasında risk iştahında toparlanmalar takip ediliyor

Tarife gündemi etkisiyle yatırımcıların riskli varlıklardan çıktığı izlenen Avrupa piyasalarında, endeks vadeli kontratlar yeni haftaya yükselişle başladı.

İmalat sanayi aktivitesi ve büyüme tarafında sorunların hala devam ettiği Avrupa ekonomisinde tarifelere ilişkin haber akışının imalat alanında doğrudan etkili olması pay piyasalarında volatilitenin artmasına neden oluyor.

Öte yandan, bölge basınında çıkan haberlere göre Almanya Genelkurmay Başkanı Carsten Breuer, Alman ordusuna 2029 yılına kadar silah ve diğer malzemelerle tam teçhizatlı hale gelme emri verdi.

Almanya başta olmak üzere AB ülkelerinin savunma harcamalarını artıracaklarını ve bununla ilgili olarak geçtiğimiz aylarda yasal zeminin hazırlandığı ifade eden analistler, söz konusu gelişmelerin savuma sanayi sektörü öncülüğünde imalat aktivitesinde hareketlenmeyi destekleyebileceğini söyledi.

Cuma günü Almanya'da DAX 40 yüzde 1,54, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,24, İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,94 ve Fransa'da CAC 40 endeksi ise yüzde 1,65 değer kaybetti. Bölgede endeks vadeli kontratlar yeni haftaya yükselişle başlarken, bugün İngiltere'de tatil sebebiyle piyasalar kapalı olacak.

ASYA'DA KARIŞIK BİR SEYİR İZLİYOR

Asya tarafında sık değişen tarife gündeminde yatırımcıların temkinli davranmasıyla karışık bir seyir öne çıkarken, Japonya'nın ABD ile olan tarife müzakereleri yatırımcıların odağında yer alıyor.

Japonya Başbakanı İşiba Şigeru, dün yaptığı açıklamada G7 Liderler Zirvesi'nde ABD ile tarife müzakerelerini sürdürmeyi hedeflediklerini bildirdi. Haziran ayında Kanada'da düzenlenecek G7 Liderler Zirvesi’nde ABD ile bir anlaşmaya varmayı hedeflediklerini belirten İşiba, bu kapsamda tarife müzakerelerini zirve süresince sürdürmeyi planladıklarını söyledi.

Analistler, Japonya ve ABD'nin tarifeler noktasında uzlaşıya yakın olduklarını belirterek, gelecek dönemde konuya ilişkin haber akışının piyasaların yönü üzerinde etkili olmasının beklendiğini kaydetti.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,9 ve Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 1,3 yükselirken, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1 geriledi.

BIST 100 ENDEKSİ SATIŞ AĞIRLIKLI SEYRETTİ

Cuma günü satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,26 değer kaybederek 9.356,04 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise cuma akşam seansında normal seans kapanışına göre yaklaşık yüzde 0,3 artışla 10.652,00 puanda işlem gördü.

Dolar/TL, cuma günü yatay seyirle 38,9090'dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının yüzde 0,3 artışla 39,0220 seviyesinden işlem görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde veri gündeminin sakin olacağını yurt dışında ise Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde'ın konuşmasının takip edileceğini vurgulayarak, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.300 ve 9.200 puanın destek, 9.400 ve 9.500 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu kaydetti.