Liderler zirvesi öncesinde NATO’dan devasa silahlanma adımı

NATO savunma bakanları, 24-25 Haziran’da Hollanda’nın Lahey kentinde yapılacak devlet ve hükümet başkanları seviyesindeki zirve öncesinde Brüksel’de bir araya geldi. Türkiye’yi Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in temsil ettiği toplantının en önemli iki gündem maddesi yeni silahlanma programı ve savunma harcamalarının artırılmasıydı. Olası bir Rus saldırısına karşı caydırıcılık düzeyini ve savunma kapasitesini yükseltmek isteyen NATO, son yılların en kapsamlı silahlanma programına onay verdi. Öncelik uzun menzilli silah sistemleri, hava savunma sistemleri ve mobil kara kuvvetlerinde olacak.

YÜZDE 30’LUK ARTIŞ

NATO, değişen uluslararası konjonktürün de etkisiyle savunma planlarını yenilemişti. Bu planların gerektiği gibi uygulanmasını sağlayacak askeri imkân ve kapasitenin devreye sokulması kaçınılmazdı. Yeniden silahlanma programının detayları gizli tutulurken yüzde 30’luk bir artıştan bahsediliyor. Bazı kaynaklar Soğuk Savaş’tan bu yana en önemli silahlanma adımının atıldığına vurgu yapıyor. Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, toplantı öncesinde yaptığı açıklamada, İttifak’ın yeni hedeflerine ulaşabilmek için ülkesinin mevcut unsurlara ek olarak 60 bin kadar ek aktif askere ihtiyaç duyacağını söyledi. Bu açıklama, NATO’nun belirlediği hedefin ne denli yüksek olduğunu gösterir nitelikte. 

ABD’DEN BASKI SÜRÜYOR

ABD Başkanı Trump’ın, NATO ülkelerinin savunma harcamalarını gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 5’ine yükseltmesi yönündeki talebine ilişkin pazarlıklarda da son aşamaya gelindi. Mevcut hedef olan yüzde 2’yi henüz tutturamayan ülkeler var. Buna rağmen ABD, yüzde 5 hedefi konusundaki ısrarını sürdürüyor. ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, caydırıcılık ve güç yoluyla barış için sadece ABD’ye bel bağlanmaması gerektiği mesajını yineledi. Hegseth, “NATO’daki her ülkenin sabana omuz vermesi gerektiğini, her ülkenin yüzde 5 oranında katkıda bulunması gerektiğini anlamasını sağlamak için buradayım” dedi.

YÜZDE 5’E ALTERNATİF ÇÖZÜM

Lahey Zirvesi’ne haftalar kala NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin müzakereye açtığı uzlaşı önerisi ön planda olmayı sürdürüyor. Rutte, ekipman alımı gibi doğrudan savunma harcamalarının yüzde 3.5 seviyesine yükseltilmesini, altyapı gibi genel savunma harcamaları için ise yüzde 1.5 seviyesinin belirlenmesini önerdi. Toplamda yüzde 5’in tutturulmasını sağlayacak bu formül için son tarih olarak da 2032 öngörülüyor. Oran ve takvim konusunda henüz uzlaşı yok.