Made in China’dan Owned by China ya Dış Haberler

Almanya’da MediaMarkt ve Saturn mağazalarının önünde alışveriş torbalarıyla çıkan insanlar, arkada ise kırmızı JD.com logosu…

Bu kare, Avrupa’nın milli markalarının artık Çinli devlerin kontrolüne geçtiğini anlatıyor. Yalnızca bir satın alma değil, küresel ticaretin yeni yüzü: “Made in China”dan “Owned by China”ya uzanan yolun somut bir fotoğrafı.

Almanya’da tarihi satın alma

Almanya’nın Federal Kartel Dairesi, tüketici elektroniği pazarının en büyük anlaşmalarından birine onay verdi. Çinli e-ticaret devi JD.com, MediaMarkt ve Saturn mağazalarının sahibi olan Ceconomy’yi 2,23 milyar avro karşılığında satın aldı. Resmî olarak rekabet kurallarının ihlal edilmediği belirtiliyor; zira JD bugüne kadar Almanya’da aktif bir varlığa sahip değildi.

Ancak anlaşma yalnızca Almanya içinde değil, Avrupa Birliği kurumları ve Almanya Ekonomi Bakanlığı tarafından da mercek altına alınmış durumda. İncelemeler, Çin devlet destekli sermayenin Avrupa pazarlarını domine etme ihtimali ve bunun güvenlik, piyasa dengesi ve stratejik bağımsızlık üzerindeki etkilerine odaklanıyor.

Çin’in stratejisi: Üretimden satın almaya

Bu gelişme, Çin’in yalnızca kendi sınırları içerisinde üretim yapıp dünyaya ihracat yapan bir ekonomi olmaktan çıkıp, doğrudan dünya devlerini satın alarak küresel piyasada kalıcı hâkimiyet kurmaya yöneldiğinin en somut göstergelerinden biri.

Çin artık sadece ucuz iş gücüyle üreten değil, “dışarıya açılan sermaye” kimliğiyle hareket ediyor. Bir dönem tekstil ve elektronik üretiminde “dünya fabrikası” olarak tanımlanan Çin, bugün Almanya’nın milli markası sayılabilecek MediaMarkt ve Saturn gibi şirketleri kendi çatılarına katıyor.

Amerika’nın fren çabası ve Çin’in sessiz yürüyüşü

ABD, uzun süredir Çin’in küresel genişlemesini ticaret savaşları, gümrük vergileri ve teknoloji yasaklarıyla frenlemeye çalışıyor. Ancak bu çabalar, Çin’in başka kıtalarda yaptığı sessiz satın almaların önüne geçemiyor. JD’nin Almanya hamlesi de bunun bir örneği.

Çin’in yatırım stratejisi analistler, “Doğu’nun İpek Yolu’nun modern yorumudur.” Yani yalnızca yollar, limanlar ve tren hatlarıyla değil, şirket satın almalarıyla da yeni bir küresel imparatorluk ağı örülüyor. Çin’in Afrika’da maden şirketlerini, Latin Amerika’da enerji tesislerini, Avrupa’da ise teknoloji ve perakende zincirlerini hedeflemesi bu stratejinin farklı ayaklarını oluşturuyor.

Microsoft örneği ve Çin karşılaştırması

Uluslararası raporlara göre, Microsoft’un yurtdışında yaptığı dev satın almalar (LinkedIn, Activision Blizzard, GitHub) küresel teknoloji dünyasında Amerikan şirketlerinin pazar payını genişletme örnekleriydi. Çin ise benzer yolu perakende ve sanayi devleri üzerinden yürümeye çalışıyor.

Microsoft satın almaları daha çok “dijital ekosistem” kurmaya yönelikken, Çin’in JD ve Alibaba gibi şirketlerinin satın almaları “fiziksel ticaret ve üretim zincirinde kontrol” hedefini öne çıkarıyor. Bu fark, Çin’in daha somut, günlük hayatı doğrudan etkileyen bir güç alanı oluşturduğunu gösteriyor.

Avrupa İçin Risk ve Soru İşaretleri

• Pazar Bağımsızlığı: Avrupa’daki kritik markaların Çin’in eline geçmesi, uzun vadede tüketici elektroniği pazarında Avrupa’nın kendi bağımsızlığını kaybetmesine yol açabilir.

• Devlet Destekli Sermaye: Çinli şirketlerin devlet sübvansiyonlarıyla desteklendiği, bu nedenle Avrupa’daki rakiplerine karşı haksız rekabet avantajı elde ettiği sıkça dile getiriliyor.

• Stratejik Güvenlik: Avrupa’nın günlük hayatına dokunan şirketlerin Çin kontrolüne girmesi, ileride siyasi krizlerde koz olarak kullanılabilir.

Yeni bir "Ticaret İmparatorluğu"

Avrupalı Ekonomistlerin yorumlarına göre, Çin’in bu stratejisi, Batı’nın "tek kutuplu düzen"ini sessizce sarsıyor. "Bir zamanlar Avrupalılar Osmanlı ve Safevi topraklarında ticari üstünlük için rekabet ederdi, şimdi Çin aynı oyunu Avrupa’nın kalbinde oynuyor."

Bu ironik yorum, Çin’in artık yalnızca üretici değil, aynı zamanda Avrupa’nın milli markalarını da sahiplenen yeni bir güç merkezi hâline geldiğini anlatıyor.

Çin’in yeni ekonomi haritası

JD’nin MediaMarkt ve Saturn hamlesi, yalnızca bir şirket satın alması değil; Çin’in küresel ekonomi stratejisinin bir kilometre taşı.

Bugün Avrupa’nın sokaklarında kırmızı JD logosu parladığında, bu yalnızca bir perakende zincirinin genişlemesi değil, aynı zamanda Çin’in “dünya ekonomisinde imza bırakma” çabası olarak okunmalı.

Microsoft’un satın almaları Amerika’nın “dijital imparatorluğu”nu büyütürken, Çin’in satın almaları yeni bir “ticaret imparatorluğu”nu adım adım inşa ediyor.

*Fotoğraf: EPA-EFE/MARK R. CRISTINO, temsilidir