Marmara Denizi nde köpek balığı popülasyonu azaldı

Balıkçılık Teknolojileri Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Firdes Saadet Karakulak ve ekibi tarafından Marmara Denizi'nde köpek balıklarının popülasyonu üzerine 10 yıl önce çalışma başlatıldı.

Bu kapsamda, denizdeki köpek balıklarının alanları düzenlenen gemi seferleriyle incelendi.

Prof. Dr. Karakulak, son yıllarda Marmara Denizi'nde aşırı alg artışları ve müsilaj görüldüğünü söyledi.

Red-tide (aşırı alg çoğalması), müsilaj ve yaşanan olaylardan dolayı özellikle balık ve köpek balıklarının durumlarını belirlemek ve stok durumlarının tespiti için araştırma yaptıklarını belirten Karakulak, son 10 yıldır bir izlemenin sürdüğünü anlattı.

"Oksijen seviyeleri düştü"

Prof. Dr. Karakulak, Marmara'da deniz kirlilik yükü aşırı fazla olduğu için oksijen seviyelerinin düştüğüne dikkati çekerek, "Oksijen düşüşleri derin denizlerde, Marmara Denizi’nin 3 çukur bölgesinde daha fazla hissedilmeye başlandı. Bu oksijen düşüşlerine bağlı olarak da deniz canlıları artık strese girdi. Derin denizde bulunması gereken köpek balıkları artık o 1000 metreden çıkarak kıyısal kıta sahanlığına gelmeye başladı. Bu da balıkçı ve insanla daha çok etkileşime yol açıyor. Sebebi tamamen derin çukurlarda oksijen seviyelerinin düşmesi ve buna bağlı olarak da bu köpek balıklarının kıta sahanlığına gelişini gösteriyor." diye konuştu.

Köpek balıklarının büyümesinin yavaş, doğurganlığının daha az olduğunu vurgulayan Karakulak, bu canlıların popülasyonlarının azalması halinde kendini yenileme kapasitesinin olmadığının altını çizdi.

"Hem dünyada hem de Marmara Denizi’nde köpek balıkları gerçekten ciddi tehlike altında"

Prof. Dr. Karakulak, "Hem dünyada hem de Marmara Denizi’nde köpek balıkları gerçekten ciddi tehlike altındalar. Özellikle Marmara’da balıkçılığın yanında bir de kirlilikten kaynaklanan bir yüke de sahip. O yüzden köpek balıkları korunması gereken deniz canlılarıdır. Ülkemizde de yaklaşık 30 köpek balığı türü koruma altına alınmıştır. Kesinlikle avcılığının yapılmaması ve onların habitatlarının da koruması gerekiyor." değerlendirmesinde bulundu.

Köpek balıklarının azalmasının ekolojik sonuçlara da neden olabileceğine işaret eden Karakulak, şöyle devam etti:

"Bir ekosistemde köpek balıkları varsa, büyük boylu balıklar varsa bu durum o ekosistemin sağlıklı olduğunu gösterir. Ama Marmara Denizi’nde artık büyük boylu balıklar yok, orkinos yok, kılıç balığı yok. Artık köpek balıkları da azalmaya başladı. Orkinosu yiyen beyaz köpek balığı artık Marmara Denizi’nde kayboldu. Diğer türlerinin de stoklarının azaldığını görüyoruz. En büyük neden olarak Marmara Denizi’nin kirlilik yükünün fazla olması, oksijen seviyelerinin düşmesi gösteriliyor. Bununla birlikte mercan yataklarının bozulması var. Mercanların bozulması tabii ki köpek balıklarının da üreme alanlarının kaybettiğini gösteriyor."

Saadet Karakulak, öncelikle köpek balıklarının habitat alanlarının koruma altına alınması gerektiğini kaydetti.

"Marmara Denizi kendini temizleyebilir"

Marmara Denizi'nde 1000 metre seviyelerinin yaşam alanı olduğunu dile getiren Karakulak, bu alanların döküm alanı olarak ilan edildiğini anlattı.

Prof. Dr. Karakulak, şu an buraların döküm alanı olarak kullanıldığına işaret ederek, "Habitatı korursak ve denizlerdeki kirlilik yükünü azaltabilirsek, derin deşarjlar olmazsa, ileri biyolojik sistemlere geçebilirsek, Marmara Denizi kendini temizleyebilir, deniz canlıları ve biyoçeşitlilik korunabilir. Özellikle antropolojik baskıların azaltılması oldukça önemli." ifadelerini kullandı.