Metro Turizm sistemden çıkarıldı! Online bilet krizi büyüyor

Dijital otobüs bileti satış platformunun tekelleşmeye gittiği iddiaları taşımacılık sektörünü karıştırdı. Rekabet Kurulu tarafından daha önce uyarı alan ve büyük hissesi Fransızlara satılan Obilet'in Türkiye'deki firmalara uyguladığı yüksek komisyon oranları ve tek taraflı kararları sektörde tepkilere yol açtı. Son olarak Türkiye'nin en büyük yolcu taşıma firmalarından biri olan Metro Turizm, dijital otobüs bileti satış platformu sistemi üzerinden satıştan çıkarıldı.

 Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Metro Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Avukat Umut Kahraman, "Metro Turizm 1992'de kurulmuş, yaklaşık 33 yıllık bir firma. Yıllar boyunca da sektörü domine etmiş, açık ara en fazla yolcu taşıyan firmalardan biri olmuş. Çevrimiçi satış platformları da malumunuz olduğu üzere online bilet satılan platformlardır ve bütün firmalar da burada biletlerini satışa sunuyorlar. Bu ilgili platform firmalardan bilet karşılığında belli bir komisyon alıyor.

Ancak firmalarla bu platform arasında platformun sahibi olan şirket arasında dönem dönem anlaşmazlıklar çıkabiliyor. Son dönemde de bu anlaşmazlıklar arttı. Çünkü biletlerin satışı karşısında aldığı komisyon bedellerini arttırmaya çalıştı. Bu manada bu sektörden ekmek yiyen sadece otobüs firmaları değil, Türkiye'nin 81 ilinde faaliyet gösteren otogarlarda ve şehir içlerinde acentelerimiz var. Bunlar personel istihdam ediyorlar ve istihdama ciddi manada katkı sağlayan acentelerdir. Tabii bu hak edişin paylaşımı noktasında adaletsizlikler olabiliyor.

En sonunda biz bunlarla ilgili karşılıklı müzakereleri sürdürürken, ilgili platform hiçbir objektif kritere dayanmadan 31 Temmuz perşembe günü bizi platform dışına attı. Bu durum haksız ve yıkıcı bir rekabete neden oldu ve ciddi ekonomik zararımız oluştu. Çünkü temmuz ayı ve ağustos ayı karayolu taşımacılık sektörünün en pik noktaya ulaştığı, talebin çok yoğun olduğu ve buna uygun olarak da arzının arttığı bir dönemdir. Böyle bir dönemde yolcularımız ilgili online satış platformundan bizim Metro Turizm biletlerine ulaşamadılar. Biz de bu süreci ivedilikle Rekabet Kuruluna taşıdık ve Rekabet Kuruluna taşıyarak tedbir talebinde bulunduk. Bu haksız ve yıkıcı rekabete sebep olan platformun uygulamasına son verilmesini ve Metro Turizm'in tekrar platforma dahil edilmesini talep ettik.

Bu başvurumuzla ilgili hafta başında netice bekliyoruz. Süreç şu anda bundan ibaret. Bunun haricinde tabii bunun ciddi manada bize bir ekonomik yükü olacak. Hatta bu platformun sektördeki ağırlığı öyle bir seviyeye geldi ki, 33 yıllık bir firma olmamıza rağmen seferlerimizi durdurmak, hatta kapatmak noktasına dahi gelebiliriz. Bu manada da bunun ekonomik sonuçları tabii ki çok ağır olacaktır. Bu noktada biz Rekabet Kurulundan acil manada bir tedbir ve devamında da işin esasına yönelik bir karar bekliyoruz. Tabii ki bizim anlaşmazlık gibi bir durumumuz yok. Daha önce de aramızda böyle ihtilaflar oldu. Bunları karşılıklı müzakerelerle hallettik ama bu sefer hiç masaya gelmeden direkt sorgusuz sualsiz yani rekabet hukukuna da, ticaret hukukuna da açıkça aykırı bir şekilde, centilmenliğe de aykırı bir şekilde bizi tamamen platform dışına ittiler. Şu anda yolcularımız bize ulaşamadıkları için rakiplerimizden bilet almayı tercih ediyorlar. Bu da bizim seferlerimizi şu anda doluluk oranlarımızı ciddi manada etkiledi.

Yüzde 40, 45'e yakın düşüşler oldu. Sektörden diğer firmalardan aldığımız duyumlara göre ilgili platform onların da komisyonlarını artırmak istedi. İlgili platformun komisyonu artırmayan diğer firmaları da platform dışına atmakla tehdit ettiği konusunda da sektörün çatı kuruluşu federasyona şikayetler geldiğini biliyoruz. Rekabet Kuruluyla irtibata geçtiğimizde de ilgili firmayla alakalı başka daha önce de yapılmış şikayetler olduğunu biliyoruz. Bu manada kendilerinin yakın zamanda verdikleri bir taahhüt var. Kurula o taahhüttü de ihlal ettiklerini söyleyebiliriz. Şu an itibarıyla Metro Turizm'in sorgusuz sualsiz platformdan atılmasının ekonomik boyutu ciddi rakamlara ulaştı. Bunun da telafisi güç ve imkansız zararlara neden olacağı malumunuzdur. Bu noktada biz bir an evvel tedbir kararının çıkmasını, o süreçte de tedbir kararı çıkmadan da platforma tekrar geri dönmenin yollarını arıyoruz" dedi.

Yaşananlara sert tepki gösteren Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Başkanı Birol Özcan ise, "Çok sıkıntılar içinde bir şey söyleyeyim. Online bilet satanlar komisyon oranlarını sabit tutması lazım, bir firmadan yüzde 8 başka firmadan yüzde 10 - 12 - 13 komisyon aldığın zaman yolcu maliyetleri fazlalaşıyor. Biz sadece online satış ile yolculara bilet satmıyoruz. Buralarda kiralar ödüyorlar, sigorta ödüyorlar, maaş ödüyorlar. Bu online biletler bizi maalesef yaralıyor. Bunların yolcu maliyetini düşürmek için yüzde 12 yüzde 13 gibi oranlara kadar komisyon almamaları lazım. Bir de ayrıca bizim duyumlarımıza göre bu online firma bir Avrupa firmasına büyük bir rakamlara satılarak ortak olduğunu ve bunu tekelleşme haline getirdiğini duyuyoruz. Bu bizim için Türkiye için çok yanlış. Neresi yanlış? Mesela şimdi otobüslerin servis sayılarını azaltacaklar.

Koltuklarını ona göre verecekler, komisyon oranlarını yükseltecekler. Bir sürü zorluklar. Otogar çıkışlarını engelleyecek işler hatta ve hatta size bir şey söyleyeyim, bunun saklı gizli tarafı yok. Yoldaki restoran bile para almaya başlayacak. O vaziyete doğru gidiyor. Gelin bütün firma sahipleri ile toplantı yapalım, beraber bir çalıştay veya toplantılarla firmalar kendi dertlerini anlatsınlar. Şimdi otogarlarda başladılar. Online biletten bilet alanları otogara sokmayalım. Bu da yanlış ama bir rekabet kurulu düzenine girmesi lazım. Şimdi aynı şirket bir şirketten yüzde 13 komisyon alırken, diğerinden yüzde 8 alabilir mi? Bunu da düşünmek lazım. İkincisi bir de bir para tutma olayı var. Post makinesiyle aldıkları bilet parasını 15-20 gün bankalarda tutup 15-20 gün sonra ödeme yapıyorlar. Bunlar çok yanlış şeyler biz bunu defalarca söyledik. Biz bu 3 sene önce rekabet kuruluna bildirmiştik. Davada açmıştık ama biz onu geri çekmiştik ama şimdi öyle bir pozisyona geldik ki bu firma engelleniyorsa yer diğer firmalara da gelecek. Biz çünkü federasyon olarak 360 firmanın temsilcisiyiz. Bu ilk Metro firmasına ne zarar geliyorsa diğer firmalara aynısı geleceği için bizim hepsini beraber desteklememiz lazım.

Bunun önüne geçmesi için de maalesef rekabet kurulu ve Ankara'nın bir hareketlenmesi lazım, kontrol altına alınması lazım, kontrol edilmesi lazım. Çünkü böyle bir ortam yo, böyle bir sistem yok. Yani online biletten birisinde yüzde 8 komisyon al, birisinden yüzde 10, birisinden yüzde 13 al ve fiyatını yüksek tut, bu nedir ya? Yüzde 13, yüzde 8, yüzde 10, bunlar komisyon aldığı zaman yolcu maliyetleri yüzünden otobüs firmaları ve bireysel otobüsçüler zaten otogardan çıktığı zaman otobüse bir şey kalmıyor. Bunu düzeltmemiz için muhakkak toplanmalıyız ve Rekabet Kurulunun da bu konuya el atması lazım. Firmaların da hepsinin birbirine destek olması lazım. Eğer ABC firmasına bu zulmü getiriyorsa diğer firmaların da o firmaya destek vermesi lazım, arkasında durması lazım. Rica ediyorum hepsinden, saygılar sunuyorum" şeklinde konuştu.

Sektör temsilcileri, Rekabet Kurulundan sürece acilen müdahale edilmesini talep ediyor.