MEVLÜT TEZEL Ferdi baba haklı çıktı köyümüze döneceğiz

Amazon CEO'su Andy Jassy, yapay zekanın verimliliği nedeniyle işten çıkarmaların yaşanacağını, bu alanda uzmanlaşan çalışanların ise işlerini koruyabileceğini söyledi.
Zaten Amazon 2022 yılından beri 27 bin çalışanını işten çıkardı.
Yapay zeka özellikle büro işlerinde çok verimli.
Excel'de tablo düzenliyor, mail atıyor, müşteri temsilciliği yapıyor hatta reklam kampanyası tasarlıyor.
Bu da demek oluyor ki; başta masa başı işleri olmak üzere birçok alanda insanlar işini kaybedecek.
Asıl ilginç olan; Google, Microsoft, Meta, Amazon, HP, Canva ve Northvolt gibi dünyanın en karlı şirketlerinin 2025'in ilk üç ayında 150 bini aşkın çalışanı işten çıkarması!
Kapitalizm kar için kimsenin gözünün yaşına bakmaz!
Dünya Ekonomik Forumu'nun 55 ekonomide yaklaşık 1000 işverenle yaptığı bir ankete göre, her türden memur ve idari pozisyon, en riskli meslekler arasında yer alıyor.

Dünya genelinde önümüzdeki beş yılda en büyük kayıp, 15 milyonluk düşüşle kasiyerler ve bilet gişe görevlilerinde yaşanacak.
Yönetici asistanlığı pozisyonlarında da 5 milyonluk azalma öngörülüyor.
Bunu temizlik görevlileri, kat görevlileri ve depo çalışanları izliyor; her biri için yaklaşık 5 milyon pozisyonun ortadan kalkabileceği tahmin ediliyor.
Benzer şekilde, en hızlı yok olan mesleklerin başında da büro işleri geliyor.
Posta hizmetleri çalışanları ve banka veznedarlarında yaklaşık yüzde 40, veri giriş elemanları ve kasiyerlerde ise yüzde 20 civarında azalma öngörülüyor.
Daha kötüsü Amazon, insansı robotlarla teslimat yapma fikrini gerçeğe dönüştürmek üzere harekete geçti.
Şirket, robotların elektrikli araçlardan inerek doğrudan paket teslim etmesi için bir test programı başlattı.
Robotlar da devreye girince kas gücüne dayalı işlerde de insanlar işlerini kaybedecek.
Peki, önce milyonlar, sonra yüz milyonlar ve en sonunda milyara yakın belki daha fazla insan işsiz kalınca ne olacak?
Sermaye sahipleri hep önce kendilerini düşündükleri için devletler şirket sahiplerini dizginlemezse, yüz milyonlarca öfkeli işsiz insan büyük bir kaosa neden olabilir, ayaklanmalar, iç savaşlar vs. yaşanma ihtimali var.
Asıl soru ise şirketler süper robotlar ve yapay zekalarla müthiş verimlilikle ürettikleri ürünleri kimlere satacak?
İşsiz, parasız milyarlarca insanla ekonomiler nasıl dönecek? Bazı ülkeler işsizler için vatandaşlık maaşını ödeme testine başladı ama her ülke bunu yapamaz.
Rahmetli Ferdi Tayfur "Hadi gel köyümüze geri dönelim" derken çok öngörülü bir çağrıda bulunmuş aslında.
Önümüzdeki beş yıl içinde dünya genelinde en fazla yeni iş pozisyonu -35 milyonu aşkın- çiftlik işçileri ve diğer tarım çalışanları için oluşturulacak!
Bu aralar çok övdüğümüz yapay zeka, robotlardaki gelişmeler gelecekte büyük sıkıntılara yol açacak.

***

PRİZDE BIRAKILAN ŞARJ!
Çoğu insan şarj aletlerini prizde bırakıyor. Prizde bırakılan şarj cihazları enerji tüketmeye devam ediyor ama harcanan enerji, şarj olurken ki kadar yüksek seviyede değil.

Araştırmalara göre şarj aleti prizde kalırsa saatte ortalama 0,1 ila 0,5 watt arasında enerji tüketiyor.
Bu çok düşük bir oran ama sonuçta elektrik tüketmeye devam ediyor.
Öte yandan prizde kalan şarj aleti aşırı ısınınca nadiren de olsa yangın çıkarma tehlikesi var.
Sürekli prizde takılı tutulan adaptörün de ömrü kısalıyor!
Kısacası öncelikle güvenlik ve şarj aletini uzun süre kullanmak için prizde bırakmamakta fayda var.

***

MİLYONER SAYISINDA ZİRVEDEYİZ
İsviçre merkezli banka UBS'in 56 ülkede yaptığı incelemeye göre dolar milyonerlerinin sayısı dünya genelinde yüzde 1.2 oranında (684 bin kişi) artış gösterdi.
Türkiye ise yüzde 8,4 oranla milyoner artış hızında dünyada ilk sırada yer aldı.
Dolar milyoneri sayısı yaklaşık 7 bin kişi artarak 68 bine dayandı.
Ama bu durumun ortalama servete negatif etkisi oldu.

Türkiye'deki reel servet ise yüzde 21 geriledi.
Pandemi ile başlayan enerji kriziyle zirveye ulaşan dünyadaki ekonomik kriz, ne yazık ki, ülkemizi hala etkiliyor.
Enflasyonu istenen seviyelere bir türlü düşüremedik.
Vergi adaletsizliğini ve kayıt dışı ekonomiyi önlemede önemli adımlar atıyoruz ama vergiyi noksansız ödeyen kesim bordrolu çalışanlar.
Onlar dışında neredeyse her meslekte vergi kazanca göre az ödeniyor.
Enflasyonist ortamda en karlı çıkanlar her zaman zenginler oluyor.
Belki de bazı ülkelerde uygulanan 'servet vergisi'ni uygulamalıyız!

***

KAFEİNLİ Mİ, KAFEİNSİZ Mİ?
Dünyada her gün iki milyardan fazla fincan kahve içiliyor.
Kahve satan işletmelerin sayısı artıkça ülkemizde de kahve tüketimi artıyor.
Ama çok kahve içmek anksiyete veya uyku sorunlarına neden oluyor.
Hollanda ve Slovenya'da yapılan son araştırmada günde ortalama bir ila üç fincan kahve içen 20 sağlıklı üniversite öğrencisi iki gruba ayrıldı.
İki gruba kardiyovasküler, EEG ölçümleri ve bilişsel performans testleri uygulandı.

Daha sonra bir gruba kafeinli, diğer gruba ise kafeinsiz kahve servis edildi.
Ama kimseye kafeinli ya da kafeinsiz kahve içtiğine dair bir bir bilgi verilmedi.
Ve aynı testler tekrar uygulandı.
Katılımcıların fizyolojik tepkileri ve bilişsel işlevleri kahve içtikten sonra değişse de, kafeinsiz ve kafeinli gruplar arasında bu değişikliklerde neredeyse hiç önemli bir fark görülmedi.
Her iki grup da kahve içtikten sonra zihinsel aritmetik testlerinde önemli bir iyileşme yaşamadı.
Araştırma sabahları uykulu halimizi atlatmak için kafeinin tek etken olmadığını gösteriyor.
Kafeinle enerji yüklediğimiz beklentisini oluşturmak ve kendimizi bu yönde havaya sokmamızın sabah mahmurluğundan kurtulmada önemli bir pskilojik etken olarak görülüyor.
Özetle geceleri uyuyamıyorsanız kafeinsiz kahve içmenizde fayda var.