Meyveye hasret yaz! Gıda fiyatları neden düşmüyor?

İstanbul’da tarım ve gıda ürünlerindeki fiyat artış eğilimi devam ediyor. Son altı aya yansıyan veriler, İstanbul’da yaşayan vatandaşların temel gıda maddelerine erişiminin her geçen ay daha maliyetli hale geldiğini ortaya koyarken, fiyatlardaki bu artış, yalnızca tüketicileri değil; üreticileri ve tedarik zincirinin tüm bileşenlerini de derinden etkileyen ekonomik daralma sinyali veriyor. Son 6 aylık tablo ise gıda gıda fiyatlarındaki artış eğrisine ışık tutuyor. 2025’in ilk ayı olan Ocak’ta, gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 3,9 oranında artarken; Mart ayında toptan satışlarda gıda maddelerinde yaklaşık yüzde 3,64’lük bir yükseliş kaydedildi. Aynı dönemde yıllık toptan gıda fiyat artışı ise yüzde 33,17’ye ulaştı.

Kiraz fiyatındaki artış görenleri adeta şok ediyor.  ARTIŞ HIZI YAVAŞLADI

Nisan ayında gıda ve alkolsüz içecek harcamalarında yaklaşık yüzde 3,21’lik bir artış yaşanırken, bu durum, gıda grubunun genel tüketici enflasyonu içindeki ağırlığının giderek  kalıcılaştığını gösterdi. Mayıs 2025 ise gıda fiyatlarındaki yükselişin en çok hissedildiği aylardan biri oldu. İTO verilerine göre, bu ayda gıda ve alkolsüz içecek harcamaları yüzde 3,24 oranında artış gösterdi. Bu oran, Mayıs ayında İstanbul genelinde en fazla artış gösteren harcama grubunun gıda olduğunu net biçimde ortaya koydu. Haziran ayında gıda grubundaki aylık fiyat artışı yüzde 1,93 seviyesine gerilese de, bu artış önceki aylara göre daha ılımlı olarak kaydedildi. Yıllık enflasyon bazında değerlendirildiğinde, İstanbul’da Mayıs ve Haziran 2025’te genel TÜFE sırasıyla yüzde 46,57 ve yüzde 44,38 olarak gerçekleşti.

10 KATI PAHALI SATILIYOR

Söz konusu fiyat artışları yalnızca makro verilerle de sınırlı kalmadı. Ürün bazındaki analizler, sofraya gelen kalemlerdeki artışın dramatik boyutlara ulaştığını gösterdi. Haziran 2025’te üretici ile market fiyatları arasındaki fark en çok karpuzda hissedildi. Üreticide 2 liraya satılan karpuz, market raflarında yüzde 600 fiyat farkıyla 14 liraya kadar çıktı. Kuru soğanda bu fark yüzde 284, kabakta yüzde 261, nohutta yüzde 225, kuru fasulyede ise yüzde 220’ye ulaştı. Aynı dönem market fiyatlarında en yüksek artış ise yüzde 42 ile limonda görüldü.

REKOR FİYAT KİRAZDA

İstanbul’daki yaz meyvelerinin satışı ise halihazırda cep yakmaya devam ediyor. Kirazın kilogram fiyatı bazı semt pazarlarında 500 lirayı aşarken, zincir marketlerde 600 liraya kadar çıkıyor. Hal fiyatı yaklaşık 350 TL olan kiraz, taşıma ve aracı masraflarıyla birlikte raflarda adeta lüks tüketime dönüşmüş durumda. Armutta da benzer bir tablo görülüyor; İstanbul’un birçok bölgesinde kilogram fiyatı 180 ila 200 TL arasında değişiyor. Halciler bu durumu don olayları ve rekolte düşüşüyle açıklarken, vatandaşlar "Bir kilo kiraz almak bile artık hayal oldu" diyerek tepkilerini dile getiriyor.

100 TL'NİN ALTINA İNMİYOR

Üzüm, nektarin ve şeftali gibi diğer yaz meyveleri de benzer şekilde el yakıyor. Nektarinin kilogram fiyatı 200 ila 220 TL arasında değişirken, şeftali yaklaşık 180 TL’den satılıyor.  Elma ise mevsimi dışında olmasına rağmen 100 TL seviyesinin altına inmiyor. Ucuz olması beklenen karpuz bile fiyat avantajını yitirmiş durumda. Dilimle satılan ürünlerin kilogram fiyatı semte göre değişse de, "ucuz karpuz" günleri geride kaldı.

İsrail–İran savaşının, Orta Doğu’daki enerji ve hammadde akışını sekteye uğrattığı, bu durumun gübre ve diğer tarım girdilerinde tedarik zincirlerini kırılgan hale getirdiği vurgulanıyor. YAZ MEYVESİ LÜKS OLDU

Kamuoyu araştırmacısı Volkan Tebrizcik gıda enflasyonundaki tabloyu yorumlarken, "Tüm bu tablo, dar ve sabit gelirli yurttaşların sağlıklı beslenme hakkına erişimini ciddi şekilde sınırlandırıyor. Meyve fiyatları sadece sofraları değil, toplum sağlığını da tehdit eder hale geldi. Esnaf da dertli. Kısacası İstanbul’da yaz meyvesi lüks, pazarda alışveriş yapmaksa artık bütçesi olanın işi" diyor.

[email protected] 

Kaynak: Web Özel