Milyarderlerin ömrü uzatma yarışı: Sınırları zorlayan buluş! ‘RTR242’nin sırrı ne? Nasıl adımlar atıldı?

Teknoloji dünyasının en büyük isimleri, yaşlanmayı durdurmak veya tersine çevirmek için ciddi bir yarışa girmiş durumda. Aralarında Sam Altman, Jeff Bezos, Peter Thiel, Larry Page, Sergey Brin ve Mark Zuckerberg gibi isimlerin bulunduğu teknoloji milyarderleri, uzun ömür ve biyolojik gençleşme teknolojilerine milyarlarca dolarlık yatırım yapıyor.

Bu yarışın merkezindeki en dikkat çekici girişimlerden biri ise OpenAI CEO’su Sam Altman’ın desteklediği Retro Biosciences. Şirketin hedefi, insan biyolojisini gençleştirmek ve insan ömrüne 10 sağlıklı yıl daha eklemek.
GENÇLİĞİ LABORATUVARDA YENİDEN İNŞA ETMEK: RETRO BIOSCIENCES
Retro Biosciences, 2021 yılında kuruldu ve Sam Altman’ın şahsi servetinden sağladığı 180 milyon dolarlık yatırımla yola çıktı. Şirketin CEO’su Joe Betts-LaCroix, çok yönlü bir bilim insanı ve aynı zamanda dünyanın en küçük bilgisayarını geliştirmiş bir girişimci. Şu anki hedefi ise çok daha iddialı: Yaşlanmayı tersine çevirecek tedaviler geliştirmek.
Retro’nun ilk klinik denemesi için odakta olan molekül: RTR242. Bu deneysel ilaç, yaşlandıkça bozulmaya başlayan ve Alzheimer gibi hastalıklara yol açan otofaji sürecini yeniden etkinleştirmeyi amaçlıyor. Otofaji, hücrelerin içindeki hasarlı ya da kullanılmayan yapıların geri dönüştürülmesini sağlayan doğal bir süreç. 
Betts-LaCroix, Business Insider’a verdiği röportajda, “Normal hücresel geri dönüşüm sistemi bozuluyor. Hücrelerin içinde zamanla biriken eski, yanlış katlanmış, bozulmuş proteinler temizlenemiyor” ifadelerini kullandı.
RTR242’nin hedefi, bu ‘hücre içi pislikleri’ temizleyerek Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların temel sebeplerinden birini ortadan kaldırmak. Bu alandaki diğer ilaçlar, örneğin Eisai’nin Leqembi’si ya da Eli Lilly’nin Kisunla’sı, amiloid plakları temizleyerek etkili olmaya çalışıyor. Retro ise daha köklü bir yaklaşım deniyor: Beynin kendi kendini iyileştirme sürecini yeniden başlatmak.

RETRO’NUN GİZLİ SİLAHI YAPAY ZEKA
Retro’nun en çarpıcı adımlarından biri, OpenAI ile yaptığı iş birliği. GPT-4’ün özel olarak uyarlanmış bir versiyonu olan GPT-4b mikro, protein tasarımı ve hücresel yeniden programlama alanlarında kullanılmak üzere geliştirildi.
Bu yapay zeka, kök hücre yeniden programlama belirteçlerinin ifadesini 50 kat artırarak, laboratuvar ortamında gençleştirme etkisi sağlayabilecek proteinlerin tasarımında kullanılıyor.
Hücresel yeniden programlama, Silikon Vadisi’nin son dönemdeki en popüler uzun ömür stratejilerinden biri. Amaç, yaşlı hücreleri gençleştirmek, hatta bir anlamda onları sıfırlamak!
Betts-LaCroix bu noktada temkinli ama umutlu: “İlginç bulduğumuz tüm tedaviler, biyolojimizin bir yönünü daha genç bir yaşa geri döndürmeyi amaçlıyor. Bu kademeli olabilir ya da radikal. Retro şu anda bu stratejileri sert klinik öncesi modda test ediyor.”

RETRO’NUN DİĞER TEDAVİ ADAYLARI
RTR242, şirketin tek projesi değil. Retro ayrıca:
RTR890: Lösemi gibi kan hastalıkları için hastanın kendi hücrelerinden taze kan kök hücreleri üretmeyi amaçlıyor.
RTR888: Merkezi sinir sistemi hastalıklarının tedavisi için kök hücre kaynaklı bir tedavi geliştiriyor. Şirketin nihai hedefi, insan ömrünü yalnızca uzatmak değil, son gününe kadar sağlıklı, enerjik ve zinde bir yaşam sağlamak.

Uzun ömür konusu yalnızca bilim insanlarının ya da girişimcilerin gündeminde değil. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bu ayın başlarında yaptıkları bir görüşmede, insanların bu yüzyılda 150 yaşına kadar yaşayabileceği olasılığını tartıştılar. Bu, konunun ne kadar küresel ve politik bir boyuta ulaştığını da gösteriyor.

Sam Altman’ın Retro’su bu yarışta öne çıkan girişimlerden biri olsa da yaşam süresini uzatmaya yönelik yatırımlar yalnızca onunla sınırlı değil. İşte servetlerini bu amaç uğruna seferber eden diğer 7 teknoloji lideri ve dikkat çekici çalışmaları…
YAŞLANMAYA KARŞI STRATEJİK DESTEKLER: PETER THIEL
Yatırımı: Unity Biotechnology, Methuselah Vakfı, Alcor Life Extension Foundation
Toplam Destek: Milyonlarca dolar
Peter Thiel, yaşlanan hücreleri hedef alan ilaçlar geliştiren Unity Biotechnology’nin ilk yatırımcılarından biri oldu. 2006 yılında ise doku mühendisliği ve rejeneratif tıp alanında yaşlanma karşıtı araştırmalara odaklanan kâr amacı gütmeyen Methuselah Vakfı’na 3,5 milyon dolar bağışladı. Bu destek, 2017 yılına gelindiğinde 7 milyon dolara kadar yükseldi.
Thiel’in yaşama ve ölüme yaklaşımı da alışılmışın dışında. Yaşlanma sürecini durdurma çabalarının bir parçası olarak, insan cesetlerinin dondurulmasını amaçlayan kriyoniğe adanmış kâr amacı gütmeyen kuruluş Alcor Life Extension Foundation’a kayıtlı olduğu biliniyor.
Ayrıca, kendi kurduğu Thiel Vakfı ve girişim sermayesi şirketi Founders Fund aracılığıyla birçok biyoteknoloji ve teknoloji girişimini desteklemeye devam ediyor. 2012 yılında Business Insider’a verdiği röportajda şunları söylemişti:
“Ölümün doğal olduğunu, hayatın bir parçası olduğunu söyleyen birçok insan var ve bence bu gerçeklerden bu kadar uzak olamaz.”

YAŞLANMA VE KANSERLE SAVAŞ: LARRY ELLISON
Yatırımı: Ellison Tıp Vakfı, EIT
Toplam Destek: 600 milyon dolardan fazla
Larry Ellison, 1997 yılında, yaşam boyu gelişim süreçlerini ve yaşa bağlı hastalıkları anlamak için temel biyomedikal araştırmaları desteklemeyi amaçlayan Ellison Tıp Vakfı’nı kurdu. Vakıf, 2013 yılına kadar tıp araştırmacılarına sağladığı yaklaşık 430 milyon dolarlık hibelerin yüzde 80’ini yaşlanma karşıtı projelere yönlendirdi. Ancak bu tarihten sonra yaşlanma karşıtı yeni araştırmalara fon sağlamayı durdurdu.
Ellison ayrıca, 2016 yılında USC’deki bir kanser merkezine 200 milyon dolar bağışladı. Bu merkez, daha sonra Ellison Teknoloji Enstitüsü (EIT) adını aldı ve 2023 yılında Oxford kampüsünün açılacağı duyuruldu. Larry Ellison, şöyle bir açıklamada da bulunmuştu: “Ölüm bana hiçbir zaman mantıklı gelmedi. Bir insan nasıl var olabilir ve sonra nasıl ortadan kaybolabilir?”

YAŞA BAĞLI RAHATSIZLIKLARI ÖNLEMEK İÇİN ÇALIŞIYOR: LARRY PAGE
Yatırımı: Calico Labs
Amaç: Yaşa bağlı hastalıklar için yeni tedaviler
Google’ın ana şirketi Alphabet’in bir parçası olan Calico Labs, yaşlanma süreçlerini araştırmak ve yaşa bağlı hastalıklar için yenilikçi ilaçlar geliştirmek amacıyla kuruldu. 2014 yılında, biyofarmasötik devi AbbVie ile yaşa bağlı rahatsızlıklara yönelik tedaviler geliştirmek için stratejik bir ortaklık kuran şirket, bu girişim için milyarlarca dolarlık yatırım aldı.
Daha yakın zamanda ise, Calico’nun, Jeff Bezos’un yatırımcı olarak yer aldığı hücresel gençleştirme girişimi Altos Labs’ın öncüsü olarak anılmaya başlandığı belirtildi. Ancak 2020 yılında, Calico’nun kurucu ortağı Bill Maris, Business Insider’a verdiği röportajda, şirketin bu alanda beklenen ilerlemeyi sağlayamamasından dolayı duyduğu “hayal kırıklığını” dile getirdi.
1 MİLYAR DOLARDAN FAZLA YATIRIM: SERGEY BRIN
Yatırımı: Parkinson araştırmaları, Verily Life Sciences
Toplam Destek: 1 milyar dolardan fazla
Google’ın kurucu ortağı Sergey Brin, 2008 yılında yayımladığı bir blog yazısında, Parkinson hastalığına yakalanma riskini artıran genetik bir mutasyona sahip olduğunu açıklamıştı. Forbes’un haberine göre, Brin yıllar içinde bu hastalıkla ilgili araştırmalara 1 milyar dolardan fazla yatırım yaptı.
Ayrıca, yaşlanmayı durdurmaya yönelik çalışmalarıyla bilinen Calico Labs gibi öncü biyoteknoloji girişimlerine de liderlik etti. 2015 yılında ise, Google’ın Yaşam Bilimleri ekibinin Alphabet çatısı altında bağımsız bir birim olarak yapılandırılacağını ve Verily Life Sciences adıyla yeniden markalanacağını duyurdu.

İNSANLARIN 100 YAŞINI GEÇMESİ NORMAL OLACAK: MARK ZUCKERBERG
Yatırımı: Chan Zuckerberg Girişimi, Breakthrough Ödülü
Hedef: 100 yaşını aşmak normal hale gelsin
Mark Zuckerberg ve eşi Priscilla Chan, Silikon Vadisi’nin önde gelen isimleriyle birlikte Breakthrough Ödülü’nün kurucuları arasında yer alıyor. Bu prestijli ödül, yaşam bilimleri, tıp ve matematik gibi alanlarda çalışan bilim insanlarına 3 milyon dolarlık destek sağlıyor.
Ödül sahiplerinin önemli bir kısmı, nörodejeneratif hastalıkların tedavisi ve gen düzenleme gibi ileri teknoloji alanlarında çalışmalar yürütüyor. Çift, 2016 yılında kendi hayırsever kuruluşları olan Chan Zuckerberg Girişimi aracılığıyla bulaşıcı hastalıkların tedavisine yönelik projelere milyonlarca dolarlık bağış yaptı.
Zuckerberg, o dönemde yaptığı bir açıklamada şunları söylemişti: “Bu yüzyılın sonuna geldiğimizde insanların 100 yaşını geçmesi oldukça normal olacak.”

GENÇLİK İKSİRİ PEŞİNDE BİR MİLYARDER: JEFF BEZOS
Yatırımı: Altos Labs
Hedef: Hücresel gençleştirme yoluyla yaşlanmayı tersine çevirmek
Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’un, hücre sağlığını ve dayanıklılığını artırarak hastalık, yaralanma ve yaşlanmayla ortaya çıkan sorunları tersine çevirmeyi amaçlayan biyoteknoloji girişimi Altos Labs’a yatırım yaptığı biliniyor. Şirketin web sitesinde yer alan bilgilere göre Altos Labs, “hücresel gençleştirme programlaması yoluyla” insan sağlığını kökten iyileştirmeyi hedefliyor.
Bezos yalnızca yatırımlarıyla değil, yaşam tarzıyla da dikkat çekiyor. Eşi Lauren Sanchez’e göre Bezos, spor salonunda tam anlamıyla bir “canavar”. Antrenörü Wes Okerson ile birlikte kürek çekme ve ağırlık kaldırma gibi düşük etkili ama yüksek dirençli egzersizler yapıyor. Üstelik bu antrenmanları çoğu zaman doğayla iç içe gerçekleştiriyor; kano, kürek sörfü ya da tepe koşusu gibi açık hava aktivitelerine de düzenli olarak katılıyor.
DÜNYA REKORU KIRDI: BRYAN JOHNSON
Projesi: Project Blueprint
Sonuç: 5.1 yıl biyolojik yaş geri kazanımı (2021)
Bryan Johnson, kendisini ‘gençleştirme doktoru’ olarak tanıtan Dr. Oliver Zolman’ın rehberliğinde, yaşlanma sürecini tersine çevirmeye yönelik oldukça disiplinli bir yaşam tarzı benimsiyor. Girişimcinin günlük rutini sabah saat 05.00’te başlıyor. Güne likopen, metformin, zerdeçal, çinko ve çeşitli diğer takviyelerden oluşan bir avuç dolusu supplement ile başlıyor.
Bununla birlikte Johnson, günlük yaklaşık 1977 kalori içeren katı ve yumuşak gıdalardan oluşan vegan bir diyet uyguluyor. Bu titiz rejimin meyvelerini de toplamış görünüyor. 2021 yılında, biyolojik yaşını 5,1 yıl geri alarak bu alanda dünya rekoru kırdı.
TÜM BUNLAR HEM HEYECAN YARATTI HEM DE ETİK TARTIŞMALARINA NEDEN OLDU
Teknoloji milyarderlerinin yaşlanmayı yavaşlatma ve ömrü uzatma hedefi, bilim dünyasında hem heyecan hem de etik tartışmaları beraberinde getiriyor. Kimilerine göre bu çabalar insanlığın geleceğini şekillendirebilirken, kimilerine göre ise ölüme karşı açılan pahalı bir savaş. Ancak görünen o ki; dijital çağın öncüleri, sadece teknolojiyi değil, zamanı da kontrol etmeye çalışıyor.
Business Insider’ın ‘Sam Altman's longevity startup is testing a pill for a younger brain’ ve ‘The tech billionaires trying to hack aging to extend their lives’ başlıklı haberlerinden faydalanılmıştır.