Netanyahu Trump ın planını bozabilir Dış Haberler

İsrailli analistler, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun, ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze'yle ilgili duyurduğu planı, seçimlerde kullanmak için uygulamak ile "Gazze'den çekilme maddesi" nedeniyle bozma seçenekleri arasında tercih yapabileceğini öngörüyor.

ABD Başkanı Trump, dün Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Netanyahu ile düzenlediği ortak basın toplantısında, 20 maddeden oluşan "Gazze Çatışmasını Sonlandıracak Kapsamlı Plan" adlı önerisini açıkladı.

Planın taraflarca kabul edilmesi halinde "savaşın" derhal sona ereceğini, İsrail'in Gazze'den kademeli olarak geri çekileceğini dile getiren Trump, Gazze'de Hamas'ın rolünün olmadığı yeni bir sürecin başlayacağını ve tüm esirlerin serbest kalacağını söyledi.

Netanyahu da Trump'ın Gazze planını desteklediğini dile gererek, söz konusu planın "savaş hedeflerini gerçekleştirdiğini" ifade etti.

Hamas yöneticilerinden Mahmud Merdavi ise El-Aksa televizyonuna yaptığı açıklamada, Trump tarafından açıklanan Gazze planının, İsrail'in düşüncesine yakın olduğunu belirtti.

Trump'ın planındaki maddelerin muğlak, boşluklarla dolu ve güvence içermediğini vurgulayan Merdavi, planın amacının da Filistin Devleti'nin tanınmasına dönük uluslararası desteği bastırmak olduğunu söyledi.

Merdavi, Hamas'ın, Trump'ın önerisini inceleyeceğini ve bunu Filistinli gruplarla görüşeceğini kaydederek, "Direniş silahları kimseye doğrultulmadı, tek hedefi özgürlük ve bağımsızlıktır." dedi.

Netanyahu planı engelleyecek mi?

Haaretz gazetesi yazarlarından Jonathan Lis, bugün yayımlanan makalesini "Netanyahu, Trump'ın Gazze'de ateşkese dair iddialı planını nasıl engelleyebilir?" başlığıyla kaleme aldı.

Lis, şu anda sorulması gereken temel soru olarak bugüne kadar hükümetinin düşmesini engellemek için Gazze'de savaşın durdurulmasına karşı çıkan Netanyahu'nun Gazze'den çekilme ve savaşı durdurmayı kabul edip etmeyeceğinin dillendirilmesi gerektiğini belirterek, şunları yazdı:

"Müzakerelere yakın kaynaklar, Gazze'de savaşın başladığı günden beri Netanyahu'nun müzakereleri engellemek için aynı adımları tekrarlamaktan çekinmediğini söylüyor. Bu bağlamda İsrail tarafı, kabul edilmesi mümkün olmayan talepleri öne sürerek Hamas'la mutabakatı geciktirdi."

Netanyahu'nun şu anda da aynı adımları tekrarlayabileceğine değinen Lis, "Ancak Netanyahu'nun şu anda böylesine dramatik bir anlaşmaya hazır olup olmadığını bilmek için henüz çok erken." ifadelerini kullandı.

Gelecek yıl İsrail'de yapılması planlanan genel seçimlere de vurgu yapan Lis, "Gazze'deki rehinelerin esareti sürerken seçim kampanyası Netanyahu için ciddi bir yük olur. Nitekim esirlerle ilgili takas anlaşmasını destekleyen büyük bir kesim söz konusu." değerlendirmesinde bulundu.

İsrailli esirlerin Hamas elinde tutulduğu halde gerçekleşecek seçimlerde Netanyahu'nun siyasi olarak zayıflayacağına işaret eden Lis, İsrailli aşırı sağcı partilerin de gelecek aylarda hükümeti düşürme gerekçeleri arayışına girebileceğini vurguladı.

Lis, Beyaz Saray'ın İsrail Başbakanı Netanyahu'nun üzerinde kuracağı baskının içerdeki aşırı sağcı bakanların baskılarına karşı ne kadar etkili olabileceğini görmek için zamana ihtiyaç olduğunu aktardı.

Netanyahu ikilemle karşı karşıya

Yediot Ahronot gazetesi analisti Itamar Eichner ise, “Planda en gerçekçi vaat tüm rehinelerin, canlı ya da ölü, serbest bırakılmasıdır. Hamas kabul ederse bu önemli bir kazanım sayılır.” dedi.

İsmi açıklanmayan bir İsrailli yetkiliye dayandırılan haberde, “Eğer plan tüm rehinelerin dönüşünü sağlarsa, bazı rahatsız edici unsurlarına rağmen dikkate değer olur.” ifadeleri yer aldı.

İsrail’in yalnızlığına değinen Eichner, “Netanyahu bir ikilemle karşı karşıya. İsrail’in yalnızlığı arttıkça, ABD’nin desteklediği planı kabul etmekten başka seçeneği kalmadı.” değerlendirmesinde bulundu.

Eichner, “Netanyahu sağdan gelen sert eleştiriler karşısında nasıl ayakta kalacak? Rehineler dönerse, bu Başbakan üzerindeki baskıyı azaltabilir ve onu hızla seçimlere giderek aşırı sağcı bakanlarla yüzleşmeye yöneltebilir.” ifadelerini kullandı.

Netanyahu’ya yakın isimlerin ise Trump’ın planını “stratejik devrim” olarak tanımladığı, “İsrail’in diplomatik yalnızlıktan çıkarken Hamas’ın bölgesel izolasyona sürüklendiğini” söyledikleri aktarıldı.

Aynı kaynaklara göre plan, ölü ya da diri tüm rehinelerin eşzamanlı serbest bırakılmasını garanti ederken, İsrail’in Gazze’deki saldırılarını sürdürmesine de imkan tanıyor.

Netanyahu çıkmazın farkında

Maariv gazetesi yazarı Anna Barsky ise, Netanyahu’nun içinde bulunduğu çıkmaza dikkat çekerek, “İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar (Ben-Gvir )ve (İsrail'in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel) Smotrich’in bulunduğu mevcut hükümet yapısında anlaşmaya onay vermek kolay değil.” yorumunu yaptı.

Barsky, Netanyahu’nun son günlerde bu iki isimle defalarca görüştüğünü belirterek, “Mevcut formül İsrail’in taleplerinin çoğunu karşılıyor.” ifadesini kullandı.

Aşırı partilerin tavrına ilişkin ise “Kuralları bozmakta acele etmiyorlar, zaten Hamas’ın reddedeceğini düşünüyorlar.” değerlendirmesinde bulundu.

Barsky, Netanyahu’nun siyasi açıdan iyimser olmasının bir diğer nedenini de “Toplumda savaşın sürmesindense bitirilmesi yönünde bir eğilim var. Netanyahu, biraz çaba ile savaşın sonunu bir başarı olarak pazarlayabileceğine inanıyor.” sözleriyle açıkladı.

Analize göre Netanyahu, yaklaşan seçim kampanyasında, “İsrail’i yalnızlıktan çıkardım, bir anlaşmaya vardım ve rehineleri geri getirdim.” söylemini öne çıkarmayı planlıyor.

Barsky ayrıca, İsrail’in Doha’dan özür dilemesiyle ilgili olarak, Katar Başbakanı Muhammed bin Abdurrahman’ın ülkesini “kırmızı çizgi” olarak tanımladığını, “Katar olmadan ve Hamas yöneticilerine Katar’ın baskısı olmadan tek bir taş bile yerinden oynatılmaz.” dediğini aktardı.