Nükleer saldırı durumunda hayatta kalmak için ilk 10 dakikada ne yapmalı?

İlk hata? Seyretmek. Çünkü bu bir “gösteri” değil: radyasyon, sıcaklık ve şok dalgaları. Uzmanlar şöyle açıklıyor: “Işıltıyı görür görmez meraktan kurtulun. Gözlerinizi kapatın, yere uzanın, sağlam bir sığınak arayın.” Kalın duvarlar, beton, tuğla: dış dünyadan ayıran her şey. Daha da iyisi yer altı, bir bodrum ya da metro. Cam pencereler ise düşmandır: cam bıçak gibi fırlar, sıcaklık odaları fırına çevirir. Sokaktaysanız bir duvarın, bir aracın arkasına ya da bir hendeğe uzanmak bile şok dalgasına direnmenize yardım eder. Bu estetik değil, hayatta kalma meselesi.

Ardından görünmez düşman gelir. Yaklaşık on dakika sonra inmeye başlayan radyoaktif toz. İşte kullanılacak zaman penceresi budur. İçeri girin, kapıları ve boşlukları kapatın, havalandırmayı kapatın. Bir kiler, bir apartman koridoru, hatta penceresiz bir banyo bile geçici sığınak olabilir. Burada pratik adımlar devreye girer. Dışarıda bulunduysanız: kıyafetleri çıkarın, deri ve saçları iyice yıkayın — böylece radyoaktif parçacıkların %90’ını uzaklaştırabilirsiniz.

Uzmanlar önceden acil durum kiti almayı öneriyor. Hollywood tarzı sığınaklar gerekmiyor. Su, bozulmayan yiyecekler, bir el feneri, pilli radyo ve boşlukları kapatmak için bant yeter. Bugün önemsiz görünen bu detaylar yarın hayat kurtarabilir.

En zor kısım? Korkuyu yönetmek. Patlamadan hemen sonra dışarı koşmak en doğal ama en yanlış içgüdüdür. Dayanmak gerek. En az 24 saat içeride kalınmalı, yeni talimatlar gelene kadar beklenmeli. Eski tarz pilli bir radyo dışarıyla tek bağ olabilir. Bu ne bilimkurgu ne de felaket tellallığı, bu bilim. Sivil koruma uzmanlarının tekrar ettiği neden de bu: “İlk on dakikada ne yapılacağını bilmek elimizdeki en iyi savunma silahıdır.” Panik değil, soğukkanlılık lazım. Çünkü dünya yıkılıyormuş gibi göründüğünde, gerçekten fark yaratan şey basit hareketlerdir: yere çömelmek, bir pencereyi kapatmak ve bir radyoyu açmak.