Orman yangınlarının tetikleyicisi: Atıklar

Çalışmanın paylaşıldığı açıklamada, güneş ışınlarını mercek etkisiyle yoğunlaştıran cam kırıklarının ve hızla tutuşabilen plastik malzemelerin özellikle yaz aylarında yangınlara davetiye çıkardığına işaret edildi.

Piknik ve kamp alanlarında bırakılan cam ve plastik şişelerin, sıcak ve kuru hava koşullarında tehlikeli birer yangın tetikleyicisine dönüştüğü belirtilen açıklamada, bu konuda uzmanların, ormanlara bırakılan cam ve plastik atıkları "içeride bırakılan bombalar" olarak nitelendirdiği vurgulandı.

Açıklamada, Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, 2023'te Türkiye'de çıkan 2 bin 309 orman yangınından 512'sinin doğrudan cam ve plastik atık kaynaklı ısınma, parlama veya izmarit etkisiyle başladığı, özellikle yazın güneş ışığıyla doğrudan temas edebilen cam ve plastik şişenin veya cam kırığının mercek etkisiyle kuru otları tutuşturabilecek kadar enerji yoğunluğu oluşturabildiği, bu basit fiziksel etkinin orman yangınlarının ilk kıvılcımına neden olduğu belirtildi.

Yangınların atmosferik dengeyi de tehdit ettiği aktarılan açıklamada, 2021'de çıkan büyük yangınlarda Türkiye'de yaklaşık 15 milyon karbondioksit eş değeri emisyon salındığı, bunun, yangınların iklim değişikliği döngüsünü besleyen ve karbon yutaklarını yok eden bir felakete dönüştüğünü gösterdiği bildirildi.

Açıklamada, Türkiye'de orman yangınlarının yüzde 98'inin insan kaynaklı olduğu, bunun bireysel farkındalığın ve kamu bilincinin ne kadar hayati olduğunu bir kez daha ortaya koyduğu vurgulandı.

Türkiye'de 2024'te 3 bin 797 orman yangını çıktığı, yaklaşık 27 bin hektar ormanlık alanın zarar gördüğü belirtilen açıklamada, 2000-2009'da yıllık ortalama 2 bin 91 orman yangını çıktığı, 2020-2024'te bunun 2 bin 946'ya yükseldiği kaydedildi.

Son 10 yılda en çok yangın çıkan iller arasında yıllık 312 yangınla Muğla, 282 yangınla İzmir ve 223 yangınla Antalya'nın bulunduğu aktarılan açıklamada, 2023'te çıkan 2 bin 309 orman yangınından 512'sinin cam ve plastik atık kaynaklı başladığı bildirildi.

"Sıfır Atık" ilkelerinin, orman yangınlarıyla mücadelede stratejik bir araç olduğuna işaret edilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"Cam ve plastik gibi çevresel atıkların ormanlık alanlarda birikmesinin engellenmesi, doğayı temiz tutmanın yanı sıra aynı zamanda yangının başlamasını önleyerek, karbon emisyonlarını düşürmekte ve iklim krizine karşı savunma sağlamaktadır. Sıfır Atık sisteminin yaygınlaştırılması, geri dönüşüm zincirlerinin güvenli hale getirilmesi ve özellikle orman yakınlarında atık birikimini engelleyecek yerel politikaların hayata geçirilmesi, yangınlarla mücadelede önleyici stratejilerin temelini oluşturmaktadır."

Açıklamada, bireylerden belediyelere, kamu kurumlarından özel sektöre kadar herkesin yangın riskini azaltma konusunda sorumluluk taşıdığı da kaydedildi.