Örnek bilim insanı böyle olur! Biriktirdiğini faylar için harcadı

Büyük Marmara depreminin etkilerini en aza indirmek için çalışmalarına devam ederken, İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Cenk Yaltırak, herkese örnek olacak bir fedakarlığa imza attı. Bir yıl önce hayata geçirilen Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin (MATAM), kurulmasına öncülük eden Deprem Uzmanı Prof. Dr. Yaltırak, Türk denizlerinde aktif fayları haritalama için kullanılacak RV Sermet gemisinin alımında tüm birikimini bağışladı. Eski Fenerbahçe Kulübü Başkanı Aziz Yıldırım'ın 350 bin dolarlık bağış yaptığı ve bilimsel araştırmalar için kullanılacak geminin kasım ayında suya inmesi hedefleniyor.

Prof. Dr. Yaltırak ve ekibinin modellemesine göre olası kırılma senaryolarına göre, eğer 1509 yılında kırılan fay tekrar kırılırsa, 7.6 büyüklüğünde bir deprem yaşanacak.  "BES'LERİ BOZDURDUK"

Bilimsel araştırmalarda kullanılacak geminin ana parası olan 350 bin doları iş insanı Yıldırım’ın karşıladığı, kalan 70 bin dolarlık ücretin ise Prof. Dr. Yaltırak’ın kendi cebinden ödediği öğrenildi. Prof. Dr. Yaltırak, 'Haberglobal.com.tr’ye yaptığı açıklamada, geminin bundan sonraki sürecini şöyle anlattı: “Toplamda 420 bin dolarlık bir harcama ile alınan Sermet için; Aziz bey büyük fedakarlık gösterdi. Ben de eşimle birlikte bireysel emeklilik birikimimizi bozdurduk ve vergi ücretini ödedik. Gemi önümüzdeki günlerde tersaneye gidecek ve üzerimize geçtikten sonra Kanada’dan gelecek olan aletler Kasım ayında monte edildikten sonra suya inecek. Öncelikle İstanbul Boğazı’nda ilk görevimize başlayacağız. Marmara'nı deniz tabanını tarayarak fayların nerede bulunduğunu, aktif olup olmadıklarını öğrenmiş olacağız.”

VERİLER ANALİZ EDİLECEK

İstanbul Boğazı'ndaki araştırmaların ardından Marmara Denizi'nin tabanında araştırmalara başlayacaklarını dile getiren Prof. Dr. Yaltırak, "Hem aktif fayların yapısı hem de bölgenin deprem potansiyeli hakkında kritik veriler elde etmeyi, planlıyoruz. Bu verileri analiz ettikten sonra halkımızın bilgisine sunacağız. Veriler üzerinden bina bazlı ivme haritaları hazırlanıp, ı deprem senaryoları oluşturulabilecek" diye konuştu. 

Kahramanmaraş'ın yanı sıra Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Adana, Malatya ve Elazığ'ı vuran asrın felaketinde 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti, 107 bin 213 kişi yaralandı.

Sermet araştırma gemisi neden önemli?

RİSKLİ YAPILAR 

Son verilere göre İstanbul’da bir 1 milyon 165 binin üzerinde yapı bulunuyor. Ancak söz konusu yapıların yüzde 23’ü 1980 yılı öncesi, yüzde 47’si 1980-2000 arası, yüzde 30’u ise 2000 sonrası inşa edilen birimler olarak telaffuz ediliyor. 2000’den sonra inşa edilen yapıların da önemli bölümü, 2007 ve 2018 deprem yönetmeliklerine uygun olmadığına dikkat çekiliyor. Özellikle Marmara Denizi'ne kıyısı olan ilçelerin büyük depremde ciddi hasar alabilecek bölgeler olduğu vurgulanırken, deniz tabanında yapılacak araştırmalarından çıkacak verilerin, riski en aza düşürmeden büyük önem taşıdığının altı çiziliyor.

Hangi veriler elde edilecek? 

BİNALAR DAYANIKLI MI?

Prof. Dr. Cenk Yaltırak: "İnsanların yaşadıkları binalara takılabilecek ivme ölçerler tasarlıyoruz. Bunu Marmara Bölgesinde isteyen herkesin binasına koyacağız. Bu kayıtlar sayesinde vatandaşlar, oturdukları binanın depreme dayanıklı olup olmayacağını öğrenebilecek. Yani küçük depremlerden topladığımız veriler sayesinde büyük depremde binaların tek tek nasıl davranış sergileyeceğini bileceğiz. Marmara Bölgesinde aktif kara faylarını lidar teknolojisi ve özel bir insansız hava aracı ile bir cm çözünürlükte haritalayacağız."

Prof. Dr. Yaltırak: "Fay ve zemin arasındaki ilişki depremleri etkiliyor. Bazen yeni binalar bile yıkılabiliyor. Bu ciddi bir mühendislik problemi.” HANGİ FAY KIRILACAK? 

Prof. Dr. Yaltırak: "En riskli ve kırılmasını öngördüğümüz fay hattı Osmangazi Köprüsü'nün olduğu yerden başlayıp, İmralı Adası kuzeyine uzanan 110 km'lik 7.6 büyüklüğüne ulaşma potansiyeli olan riskli segment."

[email protected]

Kaynak: Web Özel