Özgür Erdursun ayrıntılarını anlattı 45 yaş altı çalışanlara zorunlu oldu: TES nedir?

Türkiye’nin sosyal güvenlik sistemine önemli bir değişiklik getirmesi beklenen Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), Orta Vadeli Program’a göre 2026 yılının ikinci çeyreğinde, yani Nisan–Haziran ayları arasında yürürlüğe girecek. Sosyal güvenlik uzmanı Özgür Erdursun, Dünya Gazetesi’nde yayımlanan köşe yazısında TES’in ayrıntılarını 15 maddede ele aldı.

Erdursun’a göre TES, bireysel emeklilik sistemi olan BES’ten farklı olarak, zorunlu katılım içeren ve hem çalışan hem işveren katkısı barındıran bir ikinci basamak emeklilik sistemi olacak. SGK’dan bağımsız işleyecek bu sistem, “tamamlayıcı” bir maaş sağlamak amacıyla devreye alındı.

BES’te 45 yaş altı çalışanlar otomatik katılımla sisteme dahil olurken TES’te bu sınır kalkacak ve tüm çalışanlar sisteme zorunlu olarak katılacak.

Erdursun, TES’te en az 10 yıl sistemde kalma şartı getirileceğini belirtiyor ve çıkışın neredeyse imkânsız olacağına dikkat çekiyor.

Erdursun: “TES’te erken çıkış neredeyse imkânsız olacak.”

Çalışan maaşlarından BES’te olduğu gibi %3 oranında kesinti yapılacak. Ancak TES’te işveren de aynı oranda katkı yapmak zorunda olacak.
Bu durumun hem çalışan hem işveren açısından yeni maliyetler getireceğini belirten Erdursun, özellikle düşük maaşlı çalışanların bu kesintilerden olumsuz etkilenebileceğini vurguluyor.

Erdursun: “Bu durum özellikle düşük maaşlı çalışanlarda gelir kaybına yol açabilir.”

Hem BES’te hem TES’te %30 oranında devlet katkısı devam edecek. Ancak TES’te bu fonların daha merkezi ve devlet denetiminde işletilmesi planlanıyor.

Bu sistemle devletin uzun vadeli bir tasarruf fonu oluşturmayı hedeflediğini belirten Erdursun, bu fonların kamu yatırımlarına kaynak olarak kullanılabileceğini söylüyor.

TES ile amaçlanan, SGK’dan alınan maaşın yanında ikinci bir emeklilik geliri sağlamak. TES kapsamındaki birikimlere erişim de SGK’daki emeklilik yaşına paralel olacak.

Erdursun: “TES, SGK’dan alınan maaşa ek, tamamlayıcı maaş bağlayacak.”

Sistemin işverenler açısından da ek yük getireceğini ifade eden Erdursun, %3’lük katkının yanı sıra kıdem tazminatı ve SGK primleri gibi diğer maliyetlerle birlikte işveren üzerinde baskı oluşturacağını dile getiriyor.

TES hayata geçtiğinde mevcut otomatik BES uygulaması bu sisteme dahil edilecek. Yani çalışanlardan BES ve TES için ayrı ayrı kesinti yapılmayacak; sadece TES kapsamında %3 oranında tek bir kesinti uygulanacak.

Erdursun yazısında, sistemin uzun vadede çalışanlara ek gelir sağlama potansiyeli taşıdığını, ancak maaşların düşüklüğü ve zorunlu kesintiler nedeniyle kısa vadede tepkilere yol açabileceğini vurguluyor.

“Maaşların düşüklüğü düşünüldüğünde, kısa vadede tepki çekmesi muhtemel.”