Paranın doğduğu yer: Sardes, Manisa da ziyaretçilerini bekliyor

Lidya Krallığı’nın başkenti. Ekonominin kalbi. Lidyalıların gözbebeği: Sardes Antik Kenti.

Bugün cebimizdeki bozuk paralar, ilk kez bu topraklarda hayat buldu. Burası, paranın doğduğu; medeniyetin zenginlikle buluştuğu şehir: Sardes. Sardes, Manisa’nın Salihli ilçesinde, M.Ö. 7. yüzyılda Lidya’nın başkenti olarak kuruldu. Şimdiyse ışıklandırılarak gece müzeciliği olarak açılacak.

Sardes, M.Ö. 1300 yılında kuruldu, M.S. 1200’de yıkıldı. Şehirde hâlâ o dönemlere ait izler aranıyor. Rivayete göre, her tuttuğu altın olan son Lidya Kralı Kroisos, bir diğer deyişle Karun, hâlâ dünyanın en zengin insanı olarak anılıyor. Vefat edince darphanelerin ve sarayların da yıkıldığı iddia ediliyor. Kazı çalışmaları yıllardır devam ediyor. 10 metre derinlikte bile Lidya kalıntıları bulunuyor.

Çünkü Sardes yanıyor, depremle yıkılıyor, kalıntıların üzerine yeni bir şehir kuruluyor.
Katman katman şehirde Karun’un darphanesi aranıyor.

*0159:*
Para burada bulundu. Kral zenginliğiyle dillere destandı. Ama sonunda ne mi oldu?
Zamanın en zengin kenti bile yıkıldı. Hiçbir zenginlik Sardes’i yıkılmaktan kurtaramadı.
Belki de insanlık tarihinin en eski sorusu burada doğdu:
Parayla saadet olur mu?

Tarihin altın sayfalarında yerini almış Sardes, yalnızca arkeolojik değil, aynı zamanda kültürel bir miras. Mitolojiyle, ticaretle ve inançla iç içe geçmiş bir medeniyetin izlerini taşıyor.
Antik kentin hemen dışında yer alan Artemis Tapınağı da bu izlerden biri.

Burası Sardes’teki Artemis Tapınağı. Tanrıça Artemis’e adanmış bu tapınak, Efes’ten sonra Anadolu’nun en büyüklerinden biri. M.Ö. 3. yüzyılda başlayan inşaat, Roma döneminde devam etti. Yani bu sütunlar, iki büyük uygarlığın ortak imzasını taşıyor: Helenler ve Romalılar… Aynı taşta birleşti, ibadet etti.

Roma ve Bizans dönemlerinde de önemini koruyan kent, bugün hâlâ tarihe meraklıları ağırlıyor. Manisa'nın Salihli ilçesinde ziyaretçilerini bekliyor.