Portekiz son 10 yılda 5. kez genel seçime gidiyor

Portekiz, diktatörlüğü terk edip demokrasiye geçtiği 25 Nisan 1974'teki Karanfil Devrimi'nden bu yana siyasi açıdan en istikrarsız dönemlerden birini yaşıyor.

Siyasi durumdan dolayı hayal kırıklığı yaşayan halk, seçimlere yüzde 60'ı bulmayan oranda katılım gösteriyor.

Portekizlerin çözüm bekleyen öncelikli sorunları, diğer AB ülkelerine oranla düşük asgari ücret ve emekli maaşları, konut krizi ve sağlık başta olmak üzere kamusal hizmetlerdeki eksikliklerin yarattığı sosyal zorluklar olarak sıralanıyor.

Bulgaristan'ın ardından son 10 yılda en fazla genel seçime giden ikinci AB ülkesi olan ve son seçimlerin 10 Mart 2024'te yapıldığı Portekiz'de, pazar günü de siyasi istikrarı sonlandıracak bir sonuç beklenmiyor.

Portekiz'de siyasi görüş olarak solu temsilen Sosyalist Partinin (PS), sağda ise Sosyal Demokrat Partinin (PSD) hakim olduğu, iki büyük partili bir siyasi gelenek bulunuyor.

AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, 2015-2024 yıllarında Portekiz Başbakanı olmuş, daha sonra özellikle yakın çevresiyle bağlantılı yolsuzluk iddialarından dolayı istifa ederek ülkedeki siyasi kariyerini sonlandırmış ve AB'de görev almıştı.

Costa'nın ardından son seçimlerde, Hristiyan Demokratlar (PP-CDS) ile "Demokratik İttifak" (AD) adı altında sağ ittifak kuran PSD'nin lideri Luis Montenegro, PS'nin yeni lideri Pedro Nuno Santos'un çok az bir fark önünde (AD 80, PS 78 milletvekili çıkarmıştı) seçimi kazanmış ve 2 Nisan 2024'te kurduğu azınlık hükümeti ile başbakan olmuştu.

Başbakan Montenegro da geçmiş başbakan Costa gibi yolsuzluk iddialarına maruz kaldı.

Kendisinin kurduğu ve siyasette aktif olduktan sonra hisselerini eşi ve iki çocuğuna devrettiği, bir aile şirketiyle bağlantılı olarak hakkında çıkan yolsuzluk iddialarından dolayı sadece 11 ay ülkeyi yöneten Montenegro, güvenoyu alamayarak hükümetin düşmesiyle Portekiz'i bir kez daha sandığa götürdü.

Bu olay, Portekiz demokrasi tarihinde, 48 yıl aradan sonra ikinci kez bir hükümetin güvenoyunda düşmesine neden olmuştu.

Ülkede 18 Mayıs Pazar günü yapılacak erken genel seçimlerde de başbakanlık için AD adına yine mevcut başbakan Luis Montenegro, solda ise PS lideri Pedro Nuno Santos yarışıyor.

Anketler her iki siyasi partinin de mecliste çoğunluğu elde edemeyeceğini gösterirken, Montenegro'nun hakkındaki yolsuzluk iddialarına rağmen AD'nin PS'nin 2 puan önünde olduğu iddia ediliyor.

El Electoral adlı kuruluşun yayınladığı anket sonuçlarına göre AD'nin yüzde 30,5, PS'nin yüzde 28,5 oranında oy alması öngörülüyor.

Mevcut durumda ülkede üçüncü büyük siyasi parti konumunda olan, Andre Ventura'nın liderliğini yaptığı aşırı sağcı Chega'nın ise 2024'te yüzde 18 olan oy oranını yüzde 20'ye kadar çıkartabileceği tahmin ediliyor.

Portekiz'de 18 Mayıs'taki seçimlerin ardından en çok merak edilen konu, 2024'te aşırı sağ ile koalisyon kurmak istemeyen Başbakan Montenegro'nun bu kez nasıl bir siyaseti tercih edeceği olarak gözüküyor.

AD lideri ve Başbakan Montenegro'nun, seçim kampanyasının ilk gününde, ülkede izinsiz yaşayan yaklaşık 18 bin göçmenin Portekiz'i terk etmeleri için bildirimde bulunacaklarını açıklaması da aşırı sağdan oy kapma girişimi olarak yorumlanıyor.

Diğer yandan işsizlik, sosyal eşitsizlik, enerji yoksulluğu ve kamu borcunun azaltılması gibi son 10 yılda olumlu ekonomik veriler elde eden Portekiz, AB istatistik kurumu Eurostat'ın verilerine göre asgari ücrette Avrupa'daki ilk 10 ülke arasında yer almıyor.

Portekiz'de 870 avro olan asgari ücret 2025 yılı başından itibaren aylık 1015 avroya, 65 yaş üstü emeklilerin en düşük maaşı da aylık 1020 avroya yükseltilmişti.

Ülkede işsizlik oranı ise yüzde 6,5 düzeyinde bulunuyor.

230 sandalyesi bulunan ve son seçimlerde 8 siyasi parti ile temsil edilen Mecliste en fazla milletvekilini Lizbon (48) ve Porto (40) kentleri çıkartıyor.

Yasaya göre 18 yaşını dolduran her Portekizli seçimlerde oy kullanabiliyor ve 1,5 milyonu yurt dışında olmak üzere toplam 10,8 milyon kayıtlı seçmen var.

Ayrıca Portekiz'de 3 bin civarında Türk vatandaşı yaşıyor.

İkili ticaret hacmi 2,8 milyar doları geçerken Türkiye'de 2024 yıl sonu itibarıyla 78 adet Portekiz sermayeli şirket ve 2 irtibat ofisi faaliyet gösteriyor.