Raydan çıkan insanlığa seslenen Amin Maalouf un hala umudu var

Fransız-Lübnanlı yazar Amin Maalouf, 70 yılı aşkın yaşamında dünyayı gözlemleyerek, otoriter eğilimlerin yükselişi, yıkıcı savaşlar ve kontrolden çıkan teknoloji gibi konuları eserlerine taşıdı. Yazar, tüm bu karamsar tabloya rağmen, Meksika’nın Guadalajara kentinde düzenlenen Feria Internacional del Libro (FIL) kapsamında verilen Roman Dilleri Edebiyat Ödülü’nü alırken umudunu korudu:

“Kaygı verici, hatta korkutucu bir dönemde yaşıyoruz. Ama aynı zamanda büyüleyici. İçsel gücümüzü bulacağız ve insanlık bu dönemi aşacak.”

Jüri, Maalouf’un milliyetçi ve dini dar görüşlülüğü reddeden eserlerini öne çıkararak, onun “insanlığın raydan çıkışına” dair neredeyse kehanet niteliğinde uyarılarda bulunduğunu belirtti. İspanyol akademisyen Carmen Alemany, kararın zorlu olduğunu, çünkü bu yıl adayların “üst düzey” yazarlar olduğunu açıkladı. Alemany, Maalouf’un hep “milliyetçilik takıntısını, yoksulları ve unutulmuşları” yazdığını, onların sesini duyurduğunu ifade etti.

Jüride ayrıca Kongo’dan Alain Mabanckou, Mozambik’ten Francisco Noa, Kolombiya’dan Jerónimo Pizarro, Meksika’dan Lucía Melgar, İtalya’dan Massimo Rizzante ve İspanya’dan Xavi Ayén yer aldı. Ödül, 150.000 dolar para ödülüyle birlikte geliyor ve İspanyolca, Katalanca, Fransızca, İtalyanca, Rumence veya Portekizce eser veren yazarlara veriliyor.

Kendi kütüphanesinden yaptığı çevrimiçi bağlantıda Maalouf, aşırılıkların toplumları felakete sürükleyebileceği uyarısında bulundu:

“Bu, insanlık tarihindeki en tehlikeli dönem olabilir. İnsanlık birçok alanda ilerledi ama zihniyetimizde ilerleme yetersiz kaldı, hatta geri adım attı.”

Edebiyatı bir “tedavi” olarak gören yazar, kimliğin önemli olduğunu ama asıl saygı gösterilmesi gerekenin “insan kimliği” olduğunu vurguladı:

“Daha büyük bir kültüre, insan kültürüne aitiz. Hiçbir uygarlık diğerine karşı kibirli olamaz.”

Ödül, Kasım ayında Guadalajara’daki FIL’in açılışında verilecek. Geçen yıl Mozambikli yazar Mia Couto, ödülü kazanan ilk Afrikalı olmuş ve edebiyatı “tarihi silmeye karşı bir direniş” olarak tanımlamıştı.

1987’de Guadalajara Üniversitesi tarafından kurulan FIL, Latin Amerika’nın en büyük, dünyanın ise ikinci büyük kitap fuarı. 2025’in onur konuğu Barselona olacak. Komiser Anna Guitart, amaçlarının “günümüz Barselona edebiyatını bütün dillerden yazarlarıyla bir araya getirip bir fotoğraf karesinde özetlemek” olduğunu söyledi.