Şanghay İşbirliği Örgütü Erdal Tanas Karagöl

1996 yılında Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın sınır güvenliği ve ekonomik işbirliği için oluşturulan Şanghay Beşlisi, 2001 yılında Özbekistan katılımıyla Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) kurulmuş oldu. Bu işbirliği örgütünün merkezi de Pekin’dedir. Kuruluşunda 5 üye ile başlayan Şanghay beşlisi, sonrasında Özbekistan, Hindistan, Pakistan İran ve Belarus’un katılımıyla üye sayısı 10’a yükseldi. Tam üye ülkelerinin yanında gözlemci ve Türkiye’nin dahil olduğu Diyalog Ortakları grubuyla

1996 yılında Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın sınır güvenliği ve ekonomik işbirliği için oluşturulan Şanghay Beşlisi, 2001 yılında Özbekistan katılımıyla Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) kurulmuş oldu.

Bu işbirliği örgütünün merkezi de Pekin’dedir.

Kuruluşunda 5 üye ile başlayan Şanghay beşlisi, sonrasında Özbekistan, Hindistan, Pakistan İran ve Belarus’un katılımıyla üye sayısı 10’a yükseldi.

Tam üye ülkelerinin yanında gözlemci ve Türkiye’nin dahil olduğu Diyalog Ortakları grubuyla genişleme sürecini devam ettirmektedir.

ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ BATI’YA ALTERNATİF BİR İŞBİRLİĞİ PLATFORMU OLUR MU?

Üyeleri içerisinde Çin, Rusya, Hindistan ve Pakistan’ın olması nedeniyle Şanghay İşbirliği Örgütü, nüfus ve yüzölçümü bakımından dünyanın en büyük bölgesel örgütlerinden biri konumundadır.

Çin, Hindistan ve Pakistan gibi kalabalık ülkelerin varlığı ile beraber, ŞİÖ üyesi ülkelerin toplam nüfusu, dünya nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturması hem işgücü hem de pazar açısından önemli fırsatlar ve potansiyel barındırmaktadır.

Şanghay İşbirliği Örgütü, dünya ekonomisinin yüzde 25-30’unu temsil etmesi nedeniyle dünya ekonomisi için de büyük bir ağırlığa sahiptir.

Şanghay İşbirliği Örgütü’nün Çin’in Kuşak ve Yol girişimi sayesinde alternatif ekonomik entegrasyon oluşturma gücü bulunmaktadır.

Üye ülkelerin enerji kaynakları dolayısıyla dünya enerji arz güvenliğinde stratejik önemi var. Enerji potansiyeli, dünya ekonomik güç dengesinin değişmesinde önemli bir faktör olacağı öngörülmektedir.

Örgüte üye ülkelerinin ekonomik büyüklüğü ve nüfusları, ekonomik ve siyasi açıdan çok kutuplu dünyanın oluşmasında ciddi potansiyeli vardır.

Çin ve Rusya’nın öncülük ettiği bu işbirliğinin, özellikle uluslararası ortamda var olan mevcut belirsizliklere karşı istikrar ve direnç unsuru olma hedefi bulunmaktadır.

Bu da Şanghay İşbirliği Örgütü’nün doğuda alternatif bir platform olmasını hızlandırmaktadır.

ŞİÖ VE TÜRKİYE

Türkiye, Şanghay İşbirliği Örgütü’ ne tam üye konumunda değildir.

Türkiye, Diyalog Ortakları grubu içerisinde yer almaktadır.

Türkiye’nin dış politikasını çeşitlendirme, yeni ticaret ve yatırım imkanlarına erişim, bu örgütte yer alan ülkelerdeki pazarlara ulaşım, üye ülkelerin enerji kaynakları potansiyeli nedeniyle enerji alanında işbirliği yapma ve Doğu-Batı arasında köprü ve denge unsuru olma isteği açısından Şanghay İşbirliği Örgütü ile işbirliği önem arz etmektedir.