Sulamada kayıp rekoru Türkiye’de, 3 ülkeyi eş zamanlı vuruyor

Dünya genelinde tarım sektörü, tatlı su kullanımının yaklaşık yüzde 70’ini oluşturuyor. Ancak bu suyun önemli bir kısmı bilinçsiz sulama yöntemleri nedeniyle israf ediliyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO)  verilerine göre, küresel çapta tarımsal sulamada yaşanan su kaybı, özellikle Türkiye, Meksika ve Brezilya gibi ülkelerde ekonomik ve sosyal dengeleri derinden etkiliyor. Türkiye’de, son 10 yılda tarımsal sulamada kullanılan suyun yaklaşık yüzde 48’i israf ediliyor. Oysa bu oran, 2014’te yüzde 55 seviyelerindeydi. Devlet Su İşleri’nin raporlarına göre, geleneksel sulama yöntemlerinden modern damla sulamaya geçişte önemli adımlar atıldı. Ancak artan kuraklık ve nüfus baskısı, su verimliliğini artırmadaki zorlukları beraberinde getiriyor.

Marmara’da Balıkesir, Bursa ve Tekirdağ’da ise aşırı sulama ve yetersiz altyapı su verimliliğini düşürüyor. YÜZDE 40'LIK KAYIP 

Türkiye ile benzer durumdaki ülkelerden kabul edilen Meksika’da ise su israfı yüzde 42 civarında seyrediyor. Özellikle mısır ve buğday üretiminde kullanılan suyun yaklaşık yüzde 40-45’i verimsiz sulama teknikleri nedeniyle kayboluyor. Son yıllarda altyapı yatırımları ve damla sulama sistemlerinin yaygınlaşması sayesinde su israfında yaklaşık yüzde 8’lik bir azalma gözlense de bölgesel farklılıklar halen önemli bir sorun teşkil ediyor.

BREZİLYA'DA SINIFTA KALDI 

Bir diğer benzer ülke olan Brezilya’da ise durum biraz daha karmaşık. Ülkede su israfı yüzde 40’a kadar çıkarken, 2014’te bu oran yüzde 38 civarındaydı. Amazon bölgesinde artan ormansızlaşma ve iklim değişikliği, su döngüsünü bozuyor. Bu da tarımsal sulamada verimsizliğe yol açarken, tarım alanlarının genişlemesi su tüketimini artırıyor.

EKONOMİYE HAYAT VERİR

Ekonometrik modellerle yapılan analizler, su israfının uluslararası ticaret, gıda fiyatları ve göç üzerindeki etkilerini ortaya koyuyor. Gravite modeline göre, su verimliliği yüksek olan ülkelerde tarımsal ürün ihracatı artıyor. Türkiye’de su israfının yüzde 1 azaltılması, pamuk ve buğday gibi su yoğun ürünlerin ihracatında yüzde 0.7 civarında artış sağlıyor. Benzer şekilde, Brezilya’da soya ihracatı su verimliliğine paralel olarak artarken, su stresi ihracatta kayba neden oluyor.

GÖÇÜ TETİKLİYOR

Öte yandan veri analizlerine göre, Türkiye’de kırsal kesimden kente olan göç yüzde 18 artarken, bunun yaklaşık yüzde 65’i su kaynaklarının azalmasına bağlanıyor. 2030 yılına kadar su israfının yüzde 50 azaltılması durumunda ise tarımsal verimlilikte yüzde 7-12 arasında artış, gıda fiyatlarında yüzde 1.5’lik azalma ve göç oranlarında yüzde 20-30 arasında düşüş bekleniyor. Bu hedeflere ulaşmak için damla sulama ve akıllı sensör teknolojilerine yatırım yapılması, su fiyatlandırma reformları ile çiftçilere teşvik sağlanması ve kuraklığa dayanıklı ürünlerin geliştirilmesi gerekiyor. Uzmanlar ise bu üç ülkenin yerel su yönetimi politikalarını güçlendirmesi ve teknolojik dönüşümü hızlandırmasının, sadece tarımsal verimlilik açısından değil, ekonomik istikrar, sosyal uyum ve uluslararası ticarette rekabet gücü açısından da kritik önem taşıdığını vurguluyor. 

Güneydoğu Anadolu’da Şanlıurfa, Diyarbakır, Gaziantep ve Mardin, sulama altyapısındaki eksiklikler ve kuraklık nedeniyle en çok su kaybının görüldüğü iller arasında. SOSYAL YAPI SARSILIYOR

Su Politikaları Uzmanı Dursun Yıldız ise, "Dünya genelinde tarım sektörü, tatlı su kullanımının yaklaşık yüzde 70’ini tüketirken, bu kaynağın büyük bir kısmı verimsiz sulama yöntemleriyle boşa harcanıyor. FAO’nun 2024 verilerine göre, tarımsal sulamadaki su kayıpları özellikle Türkiye, Meksika ve Brezilya gibi tarımda güçlü üç ülkenin ekonomik dengelerini ve sosyal yapısını derinden etkiliyor" uyarısında bulunuyor. 

[email protected] 

Kaynak: Web Özel