Suriye’de Dürzi krizi ‘donduruldu’... Rejim Süveyda’dan çekildi

Suriye’nin güneyinde yaşanan Dürzi krizi, Şam’a bağlı birliklerin Süveyda’dan ayrılmasıyla yatıştı. Dürzi milislerle Bedevi aşiretleri arasında pazar günü başlayan gerilim; önce Şam’ın bölgeye gönderdiği güvenlik güçlerinin Dürzi çeteler tarafından hedef alınması sonucu tırmanmış; İsrail ordusuna bağlı uçakların Dürzileri koruma adına Şam’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı ve Genelkurmay Başkanlığı girişini vurmasıyla “Şam ile Tel Aviv arasında savaş mı çıkıyor” endişesi doğurmuştu. İsrail’in saldırıları sonrası dün sabah namazının ardından ulusa sesleniş konuşması yapan Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Türk - Arap - Amerikan arabuluculuğunun bölgeyi yeni bir savaştan kurtardığının altını çizerken, eski rejimin devrilmesinden bu yana İsrail’in Suriye’yi sonsuz bir çatışma alanına çevirmeye ve halkı bölerek yeniden inşa sürecini zayıflatmaya çalıştığını ifade etti.

‘SAVAŞ KORKUMUZ YOK’

“Savaş başlatabilirsiniz ancak sonuçlarını kontrol etmek kolay değil. Biz bu toprakların evlatlarıyız ve İsrail’in bizi parçalama girişimlerini aşabilecek kapasitedeyiz” diye konuşan Şara, İsrail ile savaş ve Dürzi Şeyhleriyle anlaşma arasında bir seçim yapmaları gerektiğini, kendilerinin de vatanlarını korumayı seçtiğini belirtti. Suriyeli lider “İki seçenek vardı; ya İsrail’in karşısına çıkacağız ya da iç cephemizde reformlar yapacağız. Savaştan korkan insanlar değiliz ancak kaos yerine insanlarımızın çıkarlarına öncelik verdik ve Suriye’nin birliğini korumak en iyi seçenekti” diye konuştu.

BÖLGEDE GERİLİM DİNMEDİ

Şam’a karşı İsrail ile iyi ilişkilere sahip Dürzi Şeyhi Hikmet el-Hicri’ye bağlı silahlı gruplar, hükümet güçlerinin ateşkes anlaşması kapsamında çekilmesinin ardından Süveyda’yı kontrol altına aldı. Yerel kaynakların aktardığına göre ateşkes anlaşmasını tanımadıklarını duyuran Dürzi milisler, kentte kontrolü sağladıktan sonra Şehba, Tel Luhuf, Meyamas, Kefer, Raha, Sehvt Balata ve Ufeyne bölgelerinde çok sayıda Bedevi Arabı ya öldürdü ya da yerinden etti. Yerinden edilenler dışında birçok Arap ailenin, korkudan dolayı evlerinden ayrılarak Şam’ın kontrolündeki Dera’ya gittiği belirtildi.

CAN KAYBI ARTTI

Dürzi grupların Bedevi aşiretlerine yönelik saldırıları özellikle sosyal medyada büyük yankı buldu. Suriye’nin dört bir yanında yaşayan Arap aşiretleri genel seferberlik ilan ettiklerini duyurdu. Yaşananların Arap ve Dürziler arasında yeni bir intikam döngüsüne yol açmasından endişe ediliyor. İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nden (SOHR) yapılan açıklamada, dört gün boyunca devam eden çatışmalarda 500’den fazla kişinin öldüğü bildirildi.

İSRAİL’DEN UYARI

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Suriye’ye yönelik saldırıların ardından Şam’a mesaj gönderdi. Şam rejiminin, iki kırmızı çizgiyi ihlal ettiğini belirten Netanyahu, silahsızlandırılmış bölgenin ihlal edildiğini ve Dürzilere yönelik katliamlar düzenlendiğini öne sürdü. İsrail Başbakanı, “Suriye ordu güçlerinin Şam güneyine inmesine veya Dürzilere saldırmasına izin vermeyeceğiz” dedi.

SALDIRILAR DURMUYOR

Diğer yandan İsrail savaş uçakları dün gece Süveyda kenti çevresine saldırı düzenledi. Can kaybı ya da hasara ilişkin henüz resmi bir açıklama yapımadı. Saldırılar, Dürzi silahlı grupları, Bedevi kabileleri ve Suriye hükümet güçleri arasında dört gün süren ve yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların ardından varılan yeni ateşkes anlaşmasına rağmen gerçekleşti.

DÜRZİ LİDER KORİDOR İSTEDİ

Suriye’nin güneyindeki Şam yönetimiyle çatışan Dürzi Hikmet el-Hicri grubu, terör örgütü PKK/YPG’nin işgal sahasına koridor açılmasını talep etti. Ürdün Kralı 2’nci Abdullah’a da çağrıda bulunulan açıklamada, Süveyda ve Ürdün arasında bir sınır geçişinin açılması talep edildi. Suriye’de SDG adını kullanan terör örgütü PKK/YPG, önceki akşam Haseke kent merkezinde yandaşlarına Süveyda’da güvenlik güçleriyle çatışan gruplara destek eylemi tertipletmişti.

TÜRKİYE KİLİT ROL OYNADI

Türkiye, Suriye’de İsrail’in saldırıları durması noktasında kilit bir rol oynadı. Türk güvenlik kaynaklarının aktardığına göre MİT Başkanı İbrahim Kalın, ABD, Suriye ve İsrail’deki muhatapları ile birçok görüşme yaptı. Kalın, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile Süveyda’da yaşanan çatışmaların yanı sıra İsrail’in Suriye’ye yönelik saldırılarını da görüştü. Kalın’ın ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile de temasta bulunduğu ifade edilirken MİT tarafından, Lübnanlı Dürzi lider Velid Canbolat ile Süveyda’da yaşanan çatışmaların sonlanması ve bölgede istikrarın sağlanması için de görüşmeler yapıldığı belirtildi.

ŞAM İSTERSE DESTEKLERİZ

Öte yandan Milli Savunma Bakanlığı kaynakları, Şam yönetiminin talep etmesi durumunda Türkiye’nin güvenlik desteği sağlayacağını aktardı. Kaynaklar, “Talep etmeleri durumunda Suriye’nin savunma kapasitesinin güçlendirilmesi ve terörle mücadelesine destek olmak için elimizden gelen desteği sağlayacağımızı daha önce ifade etmiştik. İsrail’in Suriye’ye gerçekleştirdiği hava saldırılarında Suriye’de bulunan birlik ve personelimizde herhangi bir olumsuz durum bulunmamaktadır” ifadelerini kullandı.

ERDOĞAN VE ŞARA GÖRÜŞTÜ

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile dün bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görüşmede, İsrail’in Suriye’ye yönelik saldırılarının kabul edilemeyeceğini, İsrail saldırganlığının tüm bölge için tehdit oluşturduğunu, Türkiye’nin Suriye halkına destek vermeyi sürdüreceğini ifade ettiği aktarılırken Suriye’de Dürzilerle sağlanan ateşkesin, Türkiye tarafından memnuniyetle karşılandığı belirtildi.

TÜRKİYE VE 10 ARAP ÜLKESİ İSRAİL’İ KINADI

Türkiye ve 10 Arap ülkesi, Suriye’nin güneyindeki Süveyda’da krizin sona erdirilmesine ilişkin varılan mutabakatı memnuniyetle karşıladıklarını açıkladı. Türkiye, Ürdün ve Suudi Arabistan’ın öncülüğünde hazırlanan ortak bildiride, İsrail’in saldırıları kınandı. Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Suudi Arabistan, Irak, Umman, Katar, Kuveyt, Lübnan, Mısır ve Türkiye Dışişleri Bakanlarından yapılan ortak açıklamada, “Suriye’nin güvenliği, birliği, istikrarı ve egemenliğini destekliyoruz ve dış müdahalelerin her türlüsüne karşıyız. Suriye’ye yönelik tekrarlanan İsrail saldırılarını kınıyor, bu saldırıları uluslararası hukukun açık bir ihlali ve Suriye’nin egemenliğine yönelik aleni bir saldırı olarak reddediyoruz” vurgusu yapıldı. ◊ Nisa KÜÇÜK / ANKARA