Tansiyon yükseldiğinde veya tansiyon düştüğünde neler yapılmalı? Tansiyon düştü mü yükseldi mi? Nasıl anlaşılır?

“Tansiyonum çıktı!” ya da “Tansiyonum düştü!” diyenlerdenseniz, bu içerik tam size göre. Günlük hayatta sıkça karşılaşılan tansiyon problemlerinin altında yatan sebepleri, semptomları ve etkili çözüm yolları nelerdir?

TANSİYON NEDİR?

Tansiyon, bir diğer adıyla kan basıncı, kalbin kanı vücuda pompaladığı sırada damar duvarlarına uyguladığı basınçtır. Bu basınç, tansiyon aleti ile ölçülerek değerlendirilir. İki farklı değer karşımıza çıkar: Büyük tansiyon (sistolik) ve küçük tansiyon (diyastolik).

Tansiyonun normalden yüksek olması hipertansiyon, düşük olması ise hipotansiyon olarak tanımlanır. Hipertansiyon, atardamarlardaki basıncın sürekli olarak yüksek seyretmesidir ve özellikle kontrol altına alınmadığında ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Hipotansiyon ise kan basıncının normal seviyelerin altına düşmesi durumudur ve özellikle kalıcı hale gelirse dikkatle takip edilmelidir.

BÜYÜK TANSİYON KAÇ OLMALI?

Büyük tansiyon, kalp kasıldığında yani kanı pompaladığında oluşan basınca verilen isimdir ve tıpta sistolik kan basıncı olarak geçer. Sağlıklı bir yetişkinde bu değer 120-129 mmHg aralığında olmalıdır. Günlük kullanımda bu değer genellikle "12-13" olarak ifade edilir.

Ancak 130 mmHg ve üzeri değerler hipertansiyon olarak kabul edilir. Bu durumu tetikleyen bazı faktörler şunlardır:

- Fazla kilo (obezite)

- Şeker hastalığı (diyabet)

- Aşırı tuz tüketimi

- Genetik yatkınlık

- Hareketsiz yaşam tarzı

- Yoğun stres

Büyük tansiyonun uzun süre yüksek seyretmesi kalp krizi, inme ve beyin hasarı gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle düzenli doktor takibi şarttır.

YÜKSEK TANSİYONU DÜŞÜRMENİN YOLLARI NELERDİR?

1. Soğuk Su ile Yüz Yıkamak

Tansiyonunuz yükseldiğinde yüzünüzü soğuk suyla yıkamak, sinir sisteminizi uyararak kan basıncınızı düşürebilir. Bu yöntem, hızlı bir rahatlama sağlar ve tansiyonunuzu kontrol altına almanıza yardımcı olabilir.

2. Limonlu Su ve Ayran İçmek

Limon, içerdiği potasyum sayesinde tuzun kan basıncını artırıcı etkisini dengeler. Bir bardak suya limon sıkarak içmek tansiyonunuzu düşürebilir. Ayrıca, potasyum açısından zengin olan ayran içmek de benzer şekilde tansiyonu düşürür.

3. Yeterli Su Tüketmek

Vücudun yeterli su alması, kan basıncını düzenlemede önemlidir. Günlük su tüketiminizi artırmak, tansiyonunuzu kontrol altında tutmanıza yardımcı olabilir.

4. Sarımsak Tüketmek

Sarımsak, damarları genişleterek kan akışını düzenler ve tansiyonun normal seviyelere düşmesine katkıda bulunur. Çiğ olarak veya yemeklerinize ekleyerek sarımsak tüketmek bu konuda etkili olacaktır.

5. Yeşil Yapraklı Sebzeler Yemek

Ispanak ve marul gibi yeşil yapraklı sebzeler, nitrat açısından zengindir ve kan basıncını düşürmeye yardımcı olur.

KÜÇÜK TANSİYON KAÇ OLMALI?

Küçük tansiyon ya da tıbbi adıyla diyastolik basınç, kalp gevşediğinde damar duvarlarındaki basıncı gösterir. İdeal değeri 80 mmHg olmakla birlikte 60-80 mmHg arası normal kabul edilir. Ancak 60 mmHg altındaki değerler genellikle düşük tansiyon (hipotansiyon) olarak değerlendirilir.

Küçük tansiyonun düşmesine neden olan durumlar:

- Sıvı kaybı (dehidratasyon)

- Ani kan kaybı veya ciddi yaralanmalar

- Tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidi)

- Kalp yetmezliği

- Uzun süreli açlık ve yetersiz beslenme

Düşük diyastolik tansiyon halsizlik, baş dönmesi ve bayılma gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bu durum devam ediyorsa tıbbi destek alınmalıdır.

DÜŞÜK TANSİYONUN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Tansiyon düştüğünde vücudunuz çeşitli tepkiler verir. Bu belirtiler tansiyonun düşüş hızına ve seviyesine bağlı olarak değişebilir:

- Baş dönmesi ve sersemlik

- Göz kararması veya bulanık görme

- Bayılma hissi

- Mide bulantısı

- Yorgunluk ve halsizlik

- Nefes darlığı

- Hızlı nefes alıp verme

- Terleme ve susama

- Odaklanmada güçlük

DÜŞÜK TANSİYONA NE İYİ GELİR?

Tansiyonunuz düştüğünde alabileceğiniz bazı önlemler şunlardır:

- Bol miktarda su ve sıvı tüketmek

- Daha fazla tuzlu gıda yemek

- Uzun süre ayakta durmaktan veya aniden ayağa kalkmaktan kaçınmak

- Yatarken yastığınızı biraz daha yükseltmek

- Bacak bacak üstüne atmaktan uzak durmak

- Kompresyon çorapları kullanmak

- Az ama sık öğünlerle beslenmek

- Karbonhidrat alımını azaltmak

- B12 ve folat içeren besinleri tüketmek

- Kafein içeren içeceklerden faydalanmak

- Ağır egzersizlerden kaçınmak

TANSİYONU KONTROL ALTINA ALMA ÖNERİLERİ

Hem yüksek hem de düşük tansiyonu önlemek ve kontrol altına almak için yaşam tarzınızda bazı düzenlemeler yapmanız gerekir:

- Tuz tüketimini sınırlandırın

- Sebze, meyve, tam tahıllar ve sağlıklı yağlara yönelin

- Potasyum, magnezyum ve kalsiyum içeren besinleri tüketin

- Haftada en az 150 dakika yürüyüş, yüzme veya bisiklet gibi egzersizler yapın

- Meditasyon, nefes egzersizi gibi gevşeme tekniklerini deneyin

- Sigara ve aşırı alkol tüketiminden kaçının

- Günlük su tüketiminize dikkat edin

- Tansiyonunuzu düzenli olarak ölçün ve kaydedin

Görsel Kaynak: istockphoto/shutterstock