TCBM analizi: Altın yüzde 77 yükseldi, konut ve otomobile talep arttı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) blog sayfası Merkezin Güncesi'nde yayımlanan analizde, altın fiyatlarında yaşanan gelişmeler ve etkileri ele alındı

Mehmet Selman Çolak ve Mehmet Emre Şamcı'nın imzasını taşıyan "Altın Fiyatı Kaynaklı Servet Artışının Konut ve Otomobil Piyasalarına Etkisi" başlıklı yazıda Türkiye'de il ölçeğinde altın mevduat tercihlerinin farklılaşması ele alındarak, altın fiyatındaki artışın konut ve otomobil piyasasına etkisi incelendi

Analizde, altının küresel piyasalarda Eylül 2023-Nisan 2025 döneminde dolar cinsinden yüzde 77 yükseldiği bilgisine yer verildi. Yükselişin neden olarak küresel belirsizliklerin artması ve merkez bankalarının yoğun altın alımlarına işaret edildi.

Fiyat artışı ile Türkiye'de altının mevduat içindeki payının arttığı belirtildi.

Türkiye’de elinde altın bulunduranların, fiyat artışları ile dikkate değer ölçüde servet artışı yaşadığı ifade edilen analizde, il bazında mevduatlar ve konut ile otomobil talebi incelendi.

Şu gözlem paylaşıldı:

"Servet etkisinin varlığına yönelik önemli bir ipucunu, mevduattaki altın payının yüksek olduğu illerdeki konut birim fiyatlarının 2023 yılı son çeyreğinden itibaren diğer illerden belirgin ölçüde ayrışmasında gözlemliyoruz."

Yazıdan analiz sonuçları paylaşıldı:

"Altın fiyatlarındaki artış öncesinde konut birim fiyatları ile altın mevduat oranı arasında bir ilişki bulunmazken 2023Ç4 ve sonrasında altın mevduat oranı ile konut birim fiyatları arasında pozitif ve istatistiki olarak anlamlı bir ilişki gözleniyor

Konut fiyatlarını belirleyen zamana bağlı olmayan diğer özellikler kontrol edildiğinde, altın fiyatlarındaki artış, ortalama altın mevduatı oranına sahip bir il için 2023Ç3 sonrası dönemde konut birim fiyatlarında ortalama yüzde 11 ilave artış ile ilişkili. Altın payı ve konut fiyatlarındaki pozitif ilişki göz önünde bulundurulduğunda, altın kaynaklı servet etkisinin konut fiyatlarında yukarı yönlü etki yaptığı söylenebilir

•Toplam konut satış adedinde ise altın mevduatı oranına göre anlamlı bir göreli farklılaşma gözlenmiyor. Bu bulgu kısa vadede konut arzının esnek olmaması nedeniyle artan talebin fiyatlara yansıdığına ve bu nedenle satışlarda anlamlı bir artışın olmadığına işaret ediyor.

•Servet etkisinin daha belirgin olmasını beklediğimiz ipoteksiz satışların toplam konut satışlarındaki payı, mevduatta altın oranı arttıkça göreli olarak yükseliyor. Bu durum hanehalkının altın bazlı kazançlarını kredi koşullarından bağımsız olarak doğrudan konut alımına yönlendirdiğine, sıkı finansal koşullara rağmen talebin servet etkisi kaynaklı dirençli olduğuna dair bir işaret.

•Otomobil satışları altın fiyatlarındaki artış sonrası yüksek altın mevduatı oranına sahip illerde göreli olarak artıyor. Konuttan farklı olarak otomobil arzının nispeten esnek olması, talep artışının doğrudan satışlarda gözlenmesine neden oluyor."

Elde edilen sonuca göre, Eylül 2023 sonrası dönemde altın fiyatlarının artışı ile konut ve otomobil piyasalarında talebin paralel gerçekleşti. Sonuç kısmında "Talep artışı, arzı esnek olmayan konut piyasasında fiyatlarda, arzı nispeten esnek olan otomobil piyasasında ise satış adetlerinde artış olarak karşımıza çıkıyor.” ifadeleri yer aldı.