Tekstil ve moda sektöründe yapay zeka kullanımı israfın önüne geçiyor

Dünyada her geçen gün gelişen tekstil ve moda sektöründeki tedarikçilerin, müşterilerine kısa sürede koleksiyon oluşturma ve numune çıkarma gibi zamanla yarıştığı dönemde yeni teknolojilerin kullanılması önem taşıyor.

Tekstil sektöründeki gelişmelere ilişkin değerlendirmede bulunan TİHCAD Başkanı Ergin Aydın, yapay zeka teknolojilerinin tekstil ve moda sektöründe kullanılmasının en somut kazanımlarından birinin ürün geliştirme ve modelleme sürecinin hızlanması olduğunu söyledi.

Küresel ölçekte tekstilde yapay zeka pazar büyüklüğünün 2026 yılında 4,9 milyar dolara ulaşmasının beklendiğini ifade eden Aydın, "Üretim planlamadan kalite kontrolüne, tasarımdan tedarik zinciri optimizasyonuna kadar pek çok alanda kullanılıyor. Tekstil üreticilerinin yüzde 45’i kalite kontrolü iyileştirmek için bu teknolojilerden faydalanıyor" diye konuştu.

Aydın, yapay zekanın, üretim tarafında bakım ve otomasyon verimliliğini artırırken, perakende tarafında talep tahmini, stok yönetimi ve kişiselleştirilmiş pazarlama amacıyla kullanıldığını dile getirdi.

Yapay zeka ile süreç çok kısalıyor

Geleneksel koleksiyon geliştirme döngüsünün tasarımdan mağazaya ulaşmasının 8-12 ayı bulabildiğini belirten Aydın, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yapay zeka destekli dijital tasarım bunu ciddi ölçüde kısaltabiliyor. Örneğin, 3D dijital tasarım ve örnekleme, tasarım onay süresini haftalardan saatler mertebesine indirmekte. Fiziksel bir numunenin dikilip müşteriye gönderilmesi haftalar alabilirken, dijital bir prototipin hazırlanıp sunulması neredeyse anlık gerçekleşir. Son beş yılda giyim ürünlerinde teslim süreleri yarı yarıya kısalırken, geleneksel numune hazırlama aynı yavaşlıkta kaldığı için sürecin tıkanma noktası oluyordu."

"Dijital örneklemeler numune başına üretim maliyetlerini dramatik biçimde düşürüyor"

Aydın, tekstil ürün geliştirmede yapay zeka kullanımının tasarım sürelerini ortalamada yüzde 40 hızlandırdığına, koleksiyonların pazara çıkış hızını artırdığına dikkati çekti.

Dijital örneklemelerin, numune başına üretim maliyetlerini dramatik biçimde düşürdüğünü belirten Aydın, "Analizler, dijital numune kullanımı ile geliştirme maliyetlerinde yüzde 60’a varan tasarruf sağlanabildiğini ortaya koyuyor. Dünya genelinde moda ayakkabı sektörü her yıl yaklaşık 14 milyar çift ayakkabı üretirken, her bir model için ortalama 13 numune yapılmaktadır. Bunların büyük bölümü israf olup çevreye yük bindirmektedir. Dijital numune sayesinde bu gereksiz prototiplerin çoğundan kurtulmak mümkün" şeklinde konuştu.

3D teknolojisiyle malzeme israfının önüne geçiliyor

Aydın, hazır giyim sektöründe de üretilen ürünlerin milyonlarca adedinin her yıl çöpe gittiğini ifade ederek, şunları kaydetti:

"Tabloya bakıldığında her yıl bu israfın dörtte biri sadece 1-2 defa görülüp rafa kalkmış numune ürünlerden oluşmakta. Bu çarpıcı veri, fiziki numune odaklı tasarım sürecinin ne kadar büyük bir kaynak israfına yol açtığını gösteriyor. Yapay zeka ve 3D teknolojilerinin devreye girmesiyle, markalar artık koleksiyon onayı için bir 'master' numune ile yetinebiliyor, hatta bazıları hiç fiziksel numune üretmeden tamamen dijital prototiplerle karar alabiliyor.

Örneğin, dijital platformlarda tasarlanan bir giysi, gerçekçi 3D görüntüsüyle kumaş düşüşünden dikiş detayına kadar sunulabildiğinden, pek çok marka üretime geçmeden önce en fazla tek bir fiziksel örnek görüp onay veriyor. Bu yaklaşım, hem malzeme israfını azaltıyor hem de numunelerin kargo ile gönderilmesi, fotoğraf çekimi için çoğaltılması gibi süreçleri elimine ederek zaman ve para tasarrufu sağlıyor. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Moda İttifakının verilerine göre, dijital bir giysi prototipinin üretimi, fiziksel bir prototipe kıyasla yüzde 97 daha az karbon salımı ile gerçekleşiyor."

"Seyahat, fuar, dağıtım gibi maliyetler de önemli ölçüde azalıyor"

Ergin Aydın, teknolojinin gelişimiyle geleneksel olarak toptancılar ve alıcıların, yeni koleksiyonları görmek için fiziksel showroomlara gitmek yerine dijital showroom konseptini tercih ettiğini ve bunun hızla yayıldığını belirterek, "Coğrafi engeller ortadan kalkıyor. Bir marka İstanbul’daki koleksiyonunu aynı anda Avrupa'daki, Amerika’daki alıcılara gösterebiliyor. Üstelik bu sayede seyahat, fuar, dağıtım gibi maliyetler de önemli ölçüde azalıyor" diye konuştu.

"Tasarım tarafında yapay zekanın etkilerinin tasarımcılar için tehdit mi yoksa avantaj mı?" sorusuna ilişkin Aydın, "Tamamen yaratıcı sürecin yerine geçemeyeceği ancak tasarımcılara güçlü bir destek sunacağı yönünde. Büyük veri setlerinden öğrendiği kalıplarla yeni desenler, renk kombinasyonları veya formlar önerebilir, fakat bu önerilerin moda dünyasında kültürel ve sanatsal açıdan değerlendirmesini yapacak olan yine insandır. Bir başka deyişle, yapay zeka tasarımcıya ilham verebilir, sıra dışı kombinasyonlar deneyebilir" yanıtını verdi.