Toprağından oksijen üretildi! Ay da kalıcı yaşam için büyük adım Sözcü Gazetesi

Ay’da kalıcı yaşam kurma hedefi doğrultusunda çığır açıcı bir bilimsel gelişme yaşandı. Çinli bilim insanları, Ay toprağından oksijen ve metan üreten yeni bir yöntem geliştirdiklerini duyurdu. Bu yenilikçi yaklaşım, hem yaşam destek sistemlerinde kullanılabilecek oksijen üretimini hem de roket yakıtı olarak değerlendirilebilecek metan üretimini mümkün kılıyor.

Hong Kong Çin Üniversitesi’nden kimyager Lu Wang ve ekibinin geliştirdiği yöntemde, Ay toprağında bulunan suyun açığa çıkarılması için güneş ışığı kullanılıyor. Yaklaşık 200 dereceye kadar ısıtılan regolit adı verilen Ay toprağındaki su, karbondioksitle reaksiyona sokularak oksijen ve metana dönüştürülüyor. Bu süreç, “fototermal kataliz” olarak adlandırılıyor.

Bilim insanlarına göre bu yöntem, Ay’da yerel kaynakların kullanılmasıyla altyapı kurulum maliyetlerini azaltıyor ve enerji verimliliğini önemli ölçüde artırıyor. Özellikle, taşıma maliyetlerinin yüksekliği göz önüne alındığında bu gelişme büyük önem taşıyor. Örneğin, sadece 1 galon suyu Dünya’dan Ay’a taşımak yaklaşık 83 bin dolara mal olurken, bir astronotun günlük su ihtiyacı 4 galonu buluyor.

Ay’ın kutup bölgelerinde, sürekli gölgede kalan kraterlerde suyun mevcut olduğu biliniyor. Bu suyun, çarpan göktaşları ve güneş rüzgarıyla Ay’a ulaştığı tahmin ediliyor. Çinli ekip, bu suyu çıkarıp doğrudan metan üretiminde kullanmayı mümkün hale getirdi. Ayrıca, Ay toprağında bulunan ilmenit minerali doğal bir katalizör görevi görerek süreci daha da verimli hale getiriyor.

Laboratuvar deneyleri, Çin’in Chang’e 5 misyonuyla Dünya’ya getirilen Ay toprağı simülasyonları üzerinde gerçekleştirildi. Elde edilen sonuçlar, bu yöntemin Ay’da hayata geçirilebileceğine dair güçlü bir işaret olarak değerlendiriliyor.

Ancak uzmanlar temkinli. NASA Kennedy Uzay Merkezi’nin "Swamp Works" laboratuvarının kurucularından gezegen bilimci Philip Metzger, yöntemin umut verici olduğunu ancak bazı teknik zorlukların göz ardı edilmemesi gerektiğini belirtti. Metzger’a göre Ay toprağı iyi bir ısı yalıtkanı olduğu için tamamının ısıtılması zor olabilir. Ayrıca, süreçte gereken karbondioksit miktarı, sadece astronotların solunumuyla karşılanamayabilir.

Metzger, Dünya’dan taşınan ve tekrar tekrar kullanılabilen nikel bazlı katalizörlerin daha verimli bir alternatif olabileceğini de ifade etti.

Tüm bu gelişmeler, gelecekte kalıcı bir Ay üssü kurma vizyonuna önemli katkılar sunuyor. NASA’nın 2027’de başlatacağı Artemis III ve devamındaki Artemis IV ile V görevleri, bu tür teknolojilerin Ay yüzeyinde test edilmesi için büyük fırsatlar barındırıyor. Çinli bilim insanlarının yöntemi, bu testlerin bir parçası olabilir.