Trump Fed i köşeye sıkıştırma çabasında! Sözcü Gazetesi

Aylardır Fed'i ve Başkan Jerome Powell'ı faizleri yeterince hızlı düşürmedikleri gerekçesiyle eleştiren Trump, banka ile yaşadığı gerilimde vites yükseltti.

Trump'ın Fed ile arasındaki gerilim bankanın bağımsızlığına ilişkin endişelere yol açarken, Fed Yönetim Kurulu Üyesi Cook'u görevden alma girişimi Trump'ın merkez bankası ve faiz kararları üzerinde kontrol sağlama çabasında attığı en dikkat çekici adım olarak öne çıktı.

ABD Başkanı'nın bir Fed Yönetim Kurulu üyesini görevden alma yetkisine ilişkin tartışmalar alevlenirken, Trump'ın yedi üyeli Fed Yönetim Kurulu'nda kendine yakın isimlerin sayısını artırarak kararlar üzerinde etkili olabileceği belirtiliyor.

Nitekim Trump'ın Cook'u görevden almasının ardından yaptığı "Çok kısa süre içinde çoğunluğu elde edeceğiz." açıklaması da bu görüşü destekliyor.

COOK'UN GÖREVDEN  ALINMASINA GİDEN SÜREÇ

Trump'ın Cook'u görevden almasına giden süreç, Federal Konut Finansmanı Ajansı (FHFA) Direktörü Bill Pulte'nin Cook'u "mortgage dolandırıcılığı" ile suçladığı mektubunu ABD Adalet Bakanlığı'na göndermesiyle başladı.

Pulte, mektubunda Cook'u Georgia eyaletinin Atlanta kentinde bulunan bir apartman dairesi ile Michigan eyaletinin Ann Arbor kentinde bulunan bir evi aynı anda birincil ikametgahı olarak göstererek mortgage başvurularında sahtecilik yapmakla suçladı.

Bu sayede Cook'un daha düşük faiz oranları elde ettiğini iddia eden Pulte, söz konusu mektubu geçen hafta sosyal medya hesabından paylaştı.

Trump da Pulte'nin söz konusu iddialarını içeren haberi kendi sosyal medya hesabından paylaşarak, "Cook hemen istifa etmelidir." ifadesini kullandı.

Aynı gün açıklama yapan Cook ise Pulte'nin kendisi Fed'e katılmadan 4 yıl önce yapılan bir mortgage müracaatı nedeniyle soruşturulması için başvuruda bulunduğunu sosyal medyada duyurduğuna işaret ederek, "Bir tweette sorulan bazı sorular nedeniyle görevimden istifa etmeye niyetim yok." açıklamasını yaptı.

Cook, Fed Yönetim Kurulu Üyesi olarak mali geçmişiyle ilgili her türlü soruyu ciddiye aldığını vurgulayarak, bu nedenle meşru soruları yanıtlamak ve gerçekleri ortaya koymak için doğru bilgileri topladığını kaydetti.

Cuma günü basın mensuplarına konuşan Trump, Cook'u görevden alıp almayacağının sorulması üzerine, "Yaptığı şey kötüydü. Eğer istifa etmezse onu kovacağım." dedi.

TRUMP'TAN ÖNCE HİÇ BİR ABD BAŞKANI FED ÜYESİNİ GÖREVDEN ALMADI

Cook'u görevden alma yönünde resmi bir adım atan Trump, pazartesi günü Cook'a hitaben yazdığı mektupta, Fed yasasının kendisine verdiği yetkilere işaret ederek Cook'u görevden alması için "haklı neden" bulunduğunu belirtti.

Amerikan halkının, politika belirleme ve Fed'i denetleme görevini üstlenen üyelerin dürüstlüğüne tam olarak güvenebilmesi gerektiğini vurgulayan Trump, "Finansal bir konuda sergilediğiniz aldatıcı ve potansiyel olarak suç teşkil eden davranışınız ışığında, onlar ve ben sizin dürüstlüğünüze bu tür bir güven duymuyoruz. En azından, söz konusu davranış, finansal işlemlerde, finansal düzenleyici olarak yetkinliğinizi ve güvenilirliğinizi sorgulamaya neden olan türden bir ağır ihmal sergilemektedir." ifadelerini kullandı.

ABD Başkanı Trump, ABD kanunlarının sadakatle uygulanmasını sağlamanın görevi olduğunun altını çizerek, "Bu yasaların sadakatle uygulanmasının, sizin derhal görevden alınmanızı gerektirdiği sonucuna vardım." değerlendirmesini yaptı.

Trump'tan önce hiçbir ABD Başkanı bir Fed Yönetim Kurulu üyesini görevden alma girişiminde bulunmamıştı.

COOK KONUYU MAHKEMEYE TAŞIYOR

Cook ise istifa etmeyeceğini ve 2022'den bu yana olduğu gibi Amerikan ekonomisine yardımcı olmak için görevlerini yerine getirmeye devam edeceğini kaydetti.

Lisa Cook'un avukatı Abbe Lowell de yaptığı açıklamada, Trump'ın Cook'u görevden alma girişiminin hiçbir gerçek veya hukuki dayanağa sahip olmadığını belirtti.

Bu "yasa dışı" eylemi sorgulayan bir dava açacaklarını aktaran Lowell, "Başkan Trump'ın, Fed Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook'u görevden alma yetkisi yok." ifadelerini kullandı.

Uzmanlar, ilgili yasa gereği bir Fed yönetim kurulu üyesinin görevden alınmasını gerektirecek sebebin, "görevi kötüye kullanma" veya "ihmal" gibi haklı bir nedene dayanması gerektiğini ve Cook'un Fed'deki görevine başlamadan önce yaptığı işlemlere dayanan kanıtlanmamış iddiaların bunu sağlamadığını ifade etti.

Bazı Demokrat Kongre üyeleri, bu durumu "ekonomik sorunlar için Cook'u günah keçisi ilan eden otoriter bir iktidar gasbı" olarak eleştirirken, hükümet kurumlarının siyasi rakiplere karşı bir silah olarak kullanıldığını savundu.

TRUMP'IN ELEŞTİRELERİNİN ODAĞINDAKİ FED

ABD ekonomisini canlandırmak ve ulusal borcun faiz maliyetini düşürmek amacıyla göreve geldiği günden bu yana faizlerin indirilmesini savunan Trump, her fırsatta Fed Başkanı Başkan Powell'ı faiz indirimlerinde geç kalmakla eleştirirken bankaya faizlerin düşürülmesi çağrısında bulundu.

Trump'ın sert eleştirilerine rağmen Fed Başkanı Powell ise yeni yönetimin tarife politikalarıyla artan enflasyon risklerine dikkati çekerek temkinli tutumunu sürdürdü.

Powell'ın Mayıs 2026'da dolacak görev süresi tamamlanmadan önce görevden alınıp alınmayacağı tartışmaları da gündeme gelirken, Trump bu spekülasyonları sona erdirerek Powell'ı süresi dolmadan görevden almayacağını açıkladı.

Trump, Powell'ın yerine faiz oranlarını düşürecek birini getirmek istediğini ifade ederken, Fed başkanlığı için olası aday isimleri de gündeme gelmeye başladı.

Powell'ın görevden alınıp alınmayacağı tartışmalarının yoğunlaştığı bir dönemde, Fed'in genel merkez binasının yenileme projesi ve projenin maliyetiyle ilgili yanlış beyanda bulunduğu iddiaları Powell'ın görevden alınabilmesi için öne sürülebilecek gerekçeler arasında gösterildi.

Bu iddiaların ardından Trump'ın geçen ay projeyi yerinde incelemesi, yaklaşık 20 yıl aradan sonra bir ABD Başkanı’nın Fed'i ziyaret etmesi olarak kayıtlara geçti.

TRUMP, FED ÜZERİNDEKİ BASKIYI ARTIRMA ÇABASINDA

Fed Yönetim Kurulu üyeleri, 14 yıllık görev süresi için atanırken, ilgili yasalar gereği haklı bir neden olmadan görevlerinden alınamıyor.

Yedi kişilik Yönetim Kurulu, bir başkan, iki başkan yardımcısı ve dört üyeden oluşuyor. Kurula, Powell başkanlık ediyor.

Trump'ın aday gösterdiği Michelle Bowman, Fed'de denetimden sorumlu başkan yardımcısı olarak görev yapıyor. Eski Başkan Joe Biden döneminde atanan Philip Jefferson da başkan yardımcılığı görevini yürütüyor.

Cook'un yanı sıra Michael Barr ve Christopher Waller'ın üye olduğu Fed Yönetim Kurulunda, Adriana Kugler'in ağustos ayı başında istifa etmesi nedeniyle açık pozisyon bulunuyor.

Trump'ın ilk döneminde atadığı Michelle Bowman ve Christopher Waller, geçen ay Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısında, faiz oranlarının sabit tutulması kararına karşı oy kullanarak politika faizinin 25 baz puan düşürülmesinden yana olmuştu.

Kugler'in görevinden ayrılması da Trump'a banka yönetiminde boşalan koltuğa istediği ismi aday gösterme olanağı sundu.

Trump, Kugler'in Fed Başkanı Powell ile faiz oranları konusunda anlaşamadığını öne sürerek, bu pozisyon için Ekonomik Danışmanları Konseyi Başkanı Stephen Miran'ı aday göstermişti. Ancak Miran'ın göreve başlaması için Kongre tarafından onaylanması gerekiyor.

FOMC'de politika faizinin belirlenmesi konusunda bağımsız olarak atanan beş bölgesel Fed başkanıyla birlikte oy kullansalar da Trump'a yakın yönetim kurulu üyelerinin sayısının artması, Trump'ın kararlar üzerinde etkili olabileceği anlamına geliyor.

KURULDA TRUMPÇI ÇOĞUNLUĞUN SAĞLANMASI FOMC'DEKİ BANKA BAŞKANLARININ BELİRLENMESİNDE ETKİLİ OLABİLİR

American Enterprise Institute (AEI) kıdemli uzmanı Steven Kamin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ABD Başkanının "haklı nedenlerle" görevden alma yetkisinin bulunduğunu ancak bunun tam olarak ne anlama geldiğinin açık olmadığını belirtti.

Haklı nedenin genellikle bir suç işlenmesi veya verilen görevlerin yerine getirilmemesi gibi durumlar olabileceğine işaret eden Kamin, "Cook'un durumunun bu tanıma uyup uymadığı belirsiz." diye konuştu.

Kamin, iddia edilen mortgage dolandırıcılığının, Fed'e atanmasından önce gerçekleştirildiğini ve Cook'un şu anki faaliyetleriyle ilgisi olmadığını, ayrıca Cook'un suç işlediğine dair Trump yönetiminin iddiaları dışında yasal bir hüküm veya resmi bir belge bulunmadığına dikkati çekti.

Bu durumun, Fed'in bağımsızlığına bir başka darbe anlamına geldiğini vurgulayan Kamin, "Cook görevinde kalsa bile Fed üzerindeki siyasi baskı artar." ifadesini kullandı.

Kamin, Cook'un görevden alınması ve yerine Trump tarafından başka birinin atanması durumunda da Trump'ın politika kararlarında kendisini destekleyebilecek yönetim kurulu üyesi sayısının dörde çıkacağına işaret etti.

Bu üyeleri Bowman, Waller, onaylanması durumunda Miran ve Cook'un yerine gelecek isim olarak sıralayan Kamin, Powell'ın görev süresi dolduğunda da bu sayının beşe yükseleceğini kaydetti.

Kamin, beş yönetim kurulu üyesinin FOMC'de sayıca az kalabileceğini ancak yine de Kurulda 'Trumpçı' çoğunluğun sağlanmasının FOMC'deki banka başkanlarının belirlenmesinde etkili olabileceğini ifade etti.