Trump ile Demokratlar anlaşamadı: ABD de hükümet 1 Ekim itibariyle kapanabilir

Sağlık hizmetlerinin finansmanı üzerindeki anlaşmazlık, 2018’den bu yana ilk kez kamu fonlarının bu çarşamba itibarıyla kesilme tehdidini doğurdu. Washington, her birkaç ayda bir Kongre’deki Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında geçen, hükümetin geçici finansmanının uzatılmasına dair bir anlaşmazlık üzerinden “Kurt geliyor” hikâyesinin kendi versiyonunu sergiliyor. Genelde, hükümetin kapanması gibi bir felaketten son anda dönülüyor. Ama bazen o uçurum gerçekten geliyor. Görünen o ki bu hafta da o anlardan biri olabilir.

Eğer iki parti bir anlaşmaya varmazsa, kamu fonlarının musluğu yeni mali yılın başladığı tarih olan 1 Ekim Çarşamba günü saat 00:01’de kesilecek. Bu pazartesi, kritik ana saatler kalmışken, ABD Başkanı Donald Trump, hükümetin kapanmasını önlemek ve uzlaşma zemini aramak için Kongre’nin en güçlü dört siyasetçisiyle bir araya geldi. Temsilciler Meclisi ve Senato’daki Demokrat azınlık liderleri Hakeem Jeffries ve Chuck Schumer ile Cumhuriyetçilerin çoğunluk liderleri Mike Johnson (Temsilciler Meclisi) ve John Thune (Senato) görüşmeye katıldı. Ancak Beyaz Saray, olası bir anlaşmazlığı fırsata çevirmek ve herhangi bir hükümet kapanmasının getirdiği on binlerce memurun maaşlarının geçici olarak askıya alınmasını kalıcı işten çıkarmalara dönüştürmek istiyor.

Kapanmayı önlemek için Demokratlar bu kez, milyonlarca sigortasız Amerikalıya sağlık güvencesi sağlayan Uygun Fiyatlı Sağlık Hizmetleri Yasası (Obamacare) sübvansiyonlarının uzatılmasını ve Cumhuriyetçilerin tehdit ettiği Medicaid ve diğer sağlık programlarına yönelik kesintilerin geri alınmasını talep ediyor.

Görüşme sonrası Schumer, “sağlık hizmetleri konusunda büyük farklılıklar var” derken, Jeffries bu farklılıkları “önemli ve kayda değer” diye nitelendirdi.

Cumhuriyetçiler ise toplantıdan sonra Başkan Yardımcısı J. D. Vance ile birlikte basının karşısına çıktı. Vance, “Sanırım hükümet kapanmasına doğru gidiyoruz, çünkü Demokratlar doğru olanı yapmayacak. Umarım fikirlerini değiştirirler ama göreceğiz” dedi.

Johnson ve Thune, Demokratların 21 Kasım’a kadar finansmanın uzatılmasını kabul etmesi gerektiğini savundu. Böylece 2026 bütçesi üzerinde müzakere için zaman kazanılabileceğini belirttiler. Ayrıca, Joe Biden’ın başkanlığı döneminde kendi partilerinin 13 kez uzlaşarak kapanmayı engellediğini hatırlattılar. Beyaz Saray’ın on binlerce işten çıkarma tehdidi, Demokratları zor bir konuma sokmuş durumda. Eğer planı kabul etmezlerse, Trump bu işten çıkarmalardan onları sorumlu tutmaya çalışacak; oysa yönetimi zaten ocaktan bu yana Hükümet Verimlilik Departmanı (DOGE) aracılığıyla memurlar üzerinde bir tasfiye yürütüyor ve bu kriz o tasfiyeyi sürdürmek için mükemmel bir bahane olabilir.

Schumer, en büyük baskı altındaki politikacı. Cumhuriyetçiler Temsilciler Meclisi’nde az farkla çoğunluğa sahip oldukları için hükümet finansman planını rakiplerinin desteği olmadan da geçirebilir. Senato’da ise 53 sandalyeye karşı Demokratların 47’si var. Konunun geçebilmesi için nitelikli çoğunluk gerektiğinden en az yedi Demokrat senatörün desteğine ihtiyaç duyuluyor.

Schumer aynı zamanda en kıdemli isim. 2018’de, Trump yönetiminin göçmenlik politikasına karşı çıkarak hükümetin finansmanını reddetmiş ve 30 günden fazla süren kapanmaya yol açmıştı. Mart ayında ise Trump’ın politikalarının etkisini ağırlaştıracağı gerekçesiyle kapanmayı önlemek için tavizsiz geçici finansmanı onaylaması, partinin ilerici kanadından sert eleştiriler almıştı. Jeffries ise bu alanda daha az deneyime sahip; pazartesi günkü toplantı, onun ABD Başkanı ile yaptığı ilk resmi görüşmeydi.

Cumhuriyetçiler cephesinde ise Vance ve Schumer, Beyaz Saray’daki toplantının ardından Trump’ın geçen hafta ortaya attığı yanlış iddiaları tekrar ettiler. Trump’a göre Demokratlar, kamuoyunu ikna etmek için “bir trilyon dolardan fazla” kaynak talep ediyor; “belgesiz göçmenlere ücretsiz sağlık hizmeti, küçükler için cinsiyet değiştirme ameliyatlarının finansmanı, ölü kişilerin Medicaid listelerine dâhil edilmesi, suçlu göçmenlerin milyarlarca doları çalmasına izin verilmesi, ABD’nin sınırlarını tekrar açması, erkeklerin kadın sporlarında yer alması ve aslında herkese cinsiyet geçiş operasyonları sağlanması” gibi talepler öne sürüyorlar.

1980’den bu yana 14 kez hükümet kapanması yaşandı. En sonuncusu 2018’de olmuş ve 34 gün sürmüştü. Geçtiğimiz aralık ayında da Demokratlar ve Cumhuriyetçiler son anda anlaşmaya vararak memurların Noel’de maaşsız kalmasının önüne geçmişti.

Bu çarşamba kapanma gerçekleşirse, tüm federal hizmetler durmayacak. Posta dağıtımı veya hava trafik kontrolü gibi “temel” hizmetler devam edecek. Ancak ulusal parklar ve kamu müzeleri kapanmaya hazırlanıyor. Çoğu Amerikalı için etkiler sınırlı olsa da, Washington’daki çok sayıda memur işsiz kalma tehlikesiyle karşı karşıya. Saatler ilerledikçe başkent, bu kez gerçekten “kurt geliyor mu” endişesiyle nefesini tutuyor.