Trump’ın Gazze planında ne var: Savaş bitecek İsrail çekilecek

ABD Başkanı Donald Trump’ın Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu marjında düzenlenen Gazze konulu toplantıda İsrail’in Gazze Şeridi’ne saldırılarını kalıcı olarak sona erdirmesine ilişkin bir plan sunduğu öne sürüldü. Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, salı günü Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra çok sayıda Müslüman ülke liderinin katıldığı toplantıda “Gazze ve Ortadoğu’da barış” konulu 21 maddelik bir plan sunulduğunu söyledi. Trump planının “hem İsrail hem de bölge ülkelerinin endişelerine cevap verdiğini” söyleyen Witkoff, “Önümüzdeki günlerde çığır açıcı bir duyuruda bulunma ihtimalimiz olduğu konusunda güven duyuyorum” diye konuştu.

ORTAK GÜVENLİK GÜCÜ

Witkoff söz konusu planla ilgili çok fazla detay paylaşmazken, ABD basınına yansıyan haberlere göre 21 maddelik planın öne çıkan unsurları şunlar:

- Gazze’deki tüm İsrailli rehinelerin serbest bırakılması.

- Kalıcı ateşkes.

- İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nden kademeli olarak geri çekilmesi.

- Savaş sonrası Gazze’nin yönetimiyle ilgili Hamas’ın yer almadığı bir yönetim mekanizması kurulması.

- Filistinlilerin yanı sıra Arap ve Müslüman ülke unsurlarının yer alacağı bir güvenlik gücü oluşturulması.

- Arap ve Müslüman ülkelerin Gazze’deki yeni yönetimin kurulumu ve Gazze’nin yeniden inşası için finansal desteği.

TRUMP’TAN GARANTİ İSTEDİLER

Toplantıda liderlerin Trump’ın planıyla ilgili ilk tepkilerinin olumlu olduğu bildirilirken, ABD tarafından da bazı taahhütler istendiği belirtildi. Amerikan Axios’un haberine göre Müslüman liderler ABD’den İsrail’in Gazze ya da Batı Şeria’da bir ilhakta bulunmaması, Gazze’yi işgal etmemesi ya da bölgede yasadışı yerleşim yerleri kurmaması, İsrail’in Kudüs’teki El Aksa camisinin statükosunu değiştirmeye yönelik faaliyetlerine son vermesi ve Gazze’ye insani yardım akışının bir an önce arttırılması konularında ABD’den garanti talep etti. Tarafların ortaya koyulan prensiplerde büyük oranda mutabık kaldığı aktarılırken, Axios’a konuşan bir Arap yetkili, “İlk kez masaya ciddi bir plan getirildiğini hissettik” sözleriyle görüşmenin verimli geçtiğini ifade etti. Liderlerin katıldığı toplantının ardından çarşamba günü Witkoff’un ve ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Ürdün’den yetkililerle bir araya gelerek 21 maddelik planın operasyonel detaylarını görüştüğü kaydedildi. Amerikan CNN, Trump yönetiminin Gazze planıyla ilgili Avrupa ülkelerine de bilgilendirme yapıldığını aktardı.

‘BATI ŞERİA’DA İLHAK YOK’

Trump’ın planındaki en önemli noktalardan biri de Avrupalı ülkelerin Filistin devletini tanımasına karşılık İsrail’in Batı Şeria’yı ilhak tehdidine yönelik görüş birliğine varılması oldu. Dün Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşmesi sonrasında konuşan ABD Başkanı Trump, “Buna izin vermeyeceğim. Onunla (Netanyahu) konuştum, İsrail’in Batı Şeria’yı ilhak etmesine izin vermeyeceğim. Bu kadar yeter” dedi. Politico da Trump’ın İsrail’in Batı Şeria’yı ilhak etmesine izin vermeyeceğine dair Müslüman liderlere söz verdiğini iddia etti. Hafta başında Fransa’nın Filistin devletini tanıdığını açıklayan Fransız Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da France 24’e Macron, İsrail’in Batı Şeria’da ilhak adımı atmasının Arap-İsrail normalleşmesini öngören İbrahim Anlaşmalarının çökmesi anlamına geleceğini ve bu nedenle “ABD için kırmızı çizgi olduğunu” söyledi.

NETANYAHU TUTUKLANMA KORKUSUYLA ABD’YE GİDİŞ YOLUNU UZATTI

Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) savaş suçları nedeniyle hakkında tutuklama kararı çıkardığı İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, tutuklanma korkusuyla ABD’ye gidiş yolunu uzattı. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’na katılmak için önceki gece geç saatlerde ABD’ye giden Netanyahu’yu taşıyan uçak önceki seyahatlerinden farklı bir rota izledi. Daha önceki seyahatlerde Yunanistan, İtalya ve Fransa üzerinden geçerek ABD’ye doğru yönelen Netanyahu’nun uçağı bu defa Akdeniz’i boydan boya aşarak Cebelitarık Boğazı’ndan Atlantik Okyanusu’na çıktı. Bu rotaya göre Netanyahu’nun tutuklanma endişesi New York yolunu 600 km uzatmasına neden oldu. UCM geçen yıl kasım ayında Netanyahu ve eski İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında savaç suçları nedeniyle tutuklama kararı çıkarmıştı. Avrupa Birliği’ndeki birçok ülke UCM tüzüğüne taraf.

Öte yandan bugün BM Genel Kurulu’nda konuşma yapacak olan Netanyahu, ABD’ye yola çıkmadan önce yaptığı açıklamalarda, Filistin devletini tanıyan Avrupalı ülkeleri kınayacağını söyledi. Avrupalı ülkelerin Filistin’i tanımasını, “teröre utanç verici bir şekilde teslim olmaları” diye nitelendiren Netanyahu, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmesinde de Tel Aviv’in Gazze’deki “hedeflerini” konuşacaklarını aktardı.

ABD VİZE VERMEMİŞTİ: MAHMUD ABBAS BM’YE UZAKTAN BAĞLANDI

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, vize alamadığı için katılamadığı Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’na videokonferans aracılığıyla hitap etti. Gazze Şeridi’nde iki yıldır devam eden işgal ve soykırıma dikkati çeken Abbas, İsrail güçlerinin saldırılarında 220 binden fazla Filistinlinin öldürüldüğünü ve yaralandığını belirterek, bunların çoğunun silahsız siviller, kadınlar, çocuklar ve yaşlılar olduğunu vurguladı. Filistinli lider konuşmasında, “İsrail’in gerçekleştirdiği şey sadece bir saldırı değil. Bu, hem belgelenen hem de izlenen bir savaş suçu ve insanlığa karşı bir suçtur. 20 ve 21’inci yüzyılın en korkunç insani trajedilerinden biri olarak tarih kitaplarına kaydedilecektir” ifadelerini kullandı. Konuşmasında İsrailli yerleşimcilerin ‘terör’ eylemlerinden de bahseden Abbas, “Evleri ve tarlaları yakıyorlar, ağaçları söküyorlar, köylere saldırıyorlar ve silahsız Filistinli sivillere saldırıyorlar. Hatta onları İsrail ordusunun koruması altında gündüz vakti öldürüyorlar” diye konuştu. Filistin devletinin tanınması ve Gazze Şeridi’nin gündemin ilk sırasında yer aldığı BM Zirvesi’nde Filistin liderinin toplantılara fiziken katılamaması manidar bulunurken, bu durumun ABD yönetiminin Filistin devletini tanıma dalgasına bir tepki olduğu değerlendirildi.

TRUMP’TAN BM’DE SABOTAJ İDDİASI

ABD Başkanı Donald Trump, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda yaşadığı teknik aksaklıkları “sabotaj” olarak nitelendirerek, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’ten olaylara ilişkin derhal soruşturma başlatılmasını talep etti. BM binasına girişinde yürüyen merdivenlerin aniden durduğunu, eşi Melania Trump ile düşmekten son anda kurtulduğunu belirten Trump, olayın İngiliz basınında çıkan “BM çalışanlarının merdiveni kapatma şakası” iddiasıyla örtüştüğünü savunarak, sorumluların tutuklanması gerektiğini vurguladı. Trump, teleprompter bozuk olduğu için bir süre konuşmasına başlayamadığını ve aygıt devreye girene kadar konuşmasını ezberden sürdürdüğünü, ayrıca konuşma sırasında salonun ses sisteminin tamamen devre dışı kaldığını söyledi.

KASITLI MI DEĞİL Mİ

Beyaz Saray önceki gün yürüyen merdivenlerin aniden durmasına ilişkin, “kasıtlı yapıldıysa ilgili kişi işten çıkarılmalı” çağrısı yapmıştı. İngiliz The Times ise haberinde, BM’deki bazı görevlilerin, BM’ye aktarılan fonları kesen Trump’ın yürüyen merdivenini bilerek durdurup “BM’nin parası bitti” mesajı vermek için kendi aralarında şakalaştıkları öne sürmüştü.