Türk Birliği 16 yaşında: Türk Devletleri Teşkilatı

Türk devletlerinin bir araya gelerek oluşturduğu Türk Dünyası Teşkilatı (TDT) her geçen gün daha çok güçlenerek adını yükseltiyor.

Ortak tarih, ortak edebiyat, ortak harita, ortak alfabe, Türk İpek Yolu Projesi… Türk dünyası kenetlendi, iş birliklerini artırıyor.

Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’ın üye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Macaristan ve Türkmenistan’ın gözlemci ülkeler olduğu bir teşkilatlanma…

Türk Devletleri Teşkilatı yeni üye devletleri kabul edecek mi?

Türk Konseyi’nin adı Kasım 2021’de İstanbul’da gerçekleşen zirvede “Türk Devletleri Teşkilatı” olarak değiştirildi.

“Türk Dünyası, yeni bir uyanış içinde”

“Teşkilat’ın Avrasya coğrafyasında ve ötesinde istikrar ve refah iklimini güçlendiren ve örnek alınan bir platform hâline geldiğinin altını çizen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan,  Türk Dünyası’nı ilelebet payidar kılacak güçlü iradenin TDT Zirvesi’ne katılanlarda ziyadesiyle mevcut olduğunu dile getirmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türk Dünyası’nın, güçlü devlet geleneği, sağlam sosyal yapısı, vizyoner sivil toplum kuruluşlarıyla adeta yeni bir uyanış, yeni bir şahlanış içinde olduğunu açıklamıştı.

Türk Dünyası Şartı kabul edildi: Detaylar ilk kez TRT Haber'de

"Türk Devletleri Teşkilatı, yeni bir ses, yeni bir sinerji merkezi haline gelmektedir”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, TDT’nin önemine ilişkin Tarihi, kültürel ve hakkaniyetli kurumsal yapılardan yoksun birlikteliklerin tıkandığı bir süreçte, Türk Devletleri Teşkilatı, yeni bir ses, yeni bir nefes, yeni bir sinerji merkezi haline gelmektedir.” demişti.

Türkiye’nin liderliğinde şekillenen projeler, Türk Dünyası’nda dayanışmayı artırıyor. Uzmanlara göre TDT, önümüzdeki yıllarda AB ve NATO gibi uluslararası yapılarla eş değer düzeyde etkin bir örgüt olma yolunda ilerliyor.

Türk Devletleri Teşkilatı 16 yaşında

İlk kuruluş adı "Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (kısaca Türk Keneşi-Türk Konseyi)" olan TDT'nin temelleri, 3 Ekim 2009'da Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye tarafından imzalanan Nahçıvan Anlaşması'yla atıldı.

Türk Dünyası'nın haritası çiziliyor: Detaylar ilk kez TRT Haber'de

Ortak tarihi ve kültürel değerlere sahip Türk Dünyası’nın entegrasyonuna hizmet etmeyi hedefleyen TDT, üye ülkelerle ekonomiden politikaya, eğitimden kültüre, savunmadan güvenliğe, ulaştırmadan gümrüğe, turizmden spora kadar çeşitli alanlarda iş birliğinin zeminini oluşturmaya yönelik faaliyetler yürütüyor.

Halihazırda bölgesel ölçekte tanınırlığı artan TDT, 15 yılda toplamda 4,25 milyon kilometrekare toprağa ve yaklaşık 160 milyon nüfusa sahip üye ülkeleriyle Türk Dünyası’nın jeopolitik konumunu güçlendiren uluslararası teşkilat haline geldi.

İstanbul'da 12 Kasım 2021'de düzenlenen Devlet Başkanları 8. Zirvesi'nde Türk Konseyinden "Türk Devletleri Teşkilatı" olarak ismini değiştirme kararı, uluslararası arenada Türk Dünyası’ndaki entegrasyon sürecinde yeni bir dönemin başlangıcı şeklinde yorumlandı.

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye ve Özbekistan gibi 5 tam üyeden oluşan TDT'de Türkmenistan, Macaristan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) "gözlemci" olarak yer alıyor.

Merkezi İstanbul'da bulunan TDT, Devlet Başkanları Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi, her ülkeden gelen akil insanlardan oluşan Aksakallar Konseyi, Kıdemli Memurlar Komitesi ve Sekretaryadan oluşuyor.

Türk dünyasından İpek Yolu Projesi: Detaylar ilk kez TRT Haber'de

Bunun yanı sıra TDT, Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA), Türk Akademisi ve Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), Türk Yatırım Fonu, Türk Kültür ve Miras Vakfı gibi mevcut işbirliği mekanizmaları için çatı kuruluş vazifesi görüyor.

TDT, Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Dünya Gümrük Örgütü (WCO) gibi çok sayıda önemli uluslararası örgütle de ortaklık yürütüyor.

Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de temsilciliğini açan TDT, bu kararıyla gözlemci üyesi Macaristan'ın yanı sıra AB ile AGİT, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Vişegrad Grubu gibi diğer kurumlarla ilişkilerini güçlendirmeyi ve teşkilatın Avrupa'daki görünürlüğünü artırmayı hedefliyor.

"Türk Dünyası-2040 Vizyonu Belgesi" ile geleceğe yönelik stratejik perspektiflerini belirleyen TDT, Türk Dünyası’nda karşılıklı güven ortamının pekiştirilmesini, siyasi dayanışmanın güçlendirilmesini, ekonomik ve teknik işbirliği imkanlarına ivme kazandırılmasını, beşeri ilişkilerin sağlıklı yapılara kavuşturulmasını, Türk Dünyası’nın tarihi ve kültürel birikimlerinin en geniş şekilde kayıt altına alınmasını amaçlıyor.

TDT devlet başkanlarından "Türk Devri" sloganı

TDT Devlet Başkanları 10. Yıl Dönümü Zirvesi vesilesiyle en son Kazakistan'da "Türk Devri" sloganıyla toplanan liderler, TDT bünyesinde, güvenlik alanında yakın eş güdüm ve iş birliğinin sağlanması için savunma sanayisi ve askeri konularda daha yakın işbirliğini sürdürme kararı aldı.

TDT, 15 yılda sadece üye ülkelerin devlet kurumları arasında değil aynı zamanda kardeş toplumlar arasında da kaynaşmayı sağlamayı başardı.

Türkiye'de alfabe değişecek mi?

Ortak kuruluşların yaptığı faaliyetlerle halkların ortak tarihi ve kültürel değerlere olan ilgisi artarken en son Türk Akademisinin Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonunun 34 harften oluşan Ortak Türk Alfabesi üzerinde uzlaştığına dair haberi ise Türk Dünyası’nda büyük sevinçle karşılandı.

TDT'nin kurulmasını takiben 2011 Almatı, 2012 Bişkek, 2013 Gebele, 2014 Bodrum, 2015 Astana, 2018 Çolpon-Ata, 2019 Bakü'de, 2021'de İstanbul'da, 2022'de Semerkant'ta ve 2023'te Astana'da olmak üzere 10 Zirve düzenlenmiştir. Devlet Başkanları ayrıca, biri Nisan 2020'de çevrimiçi olarak, diğeri de Mart 2023'te Ankara'da olmak üzere iki Olağanüstü Zirve için bir araya gelmiştir. Ayrıca Mart 2021'de çevrimiçi olarak düzenlenen Türkistan Zirvesi ve Temmuz 2024'te düzenlenen Şuşa Zirvesi olmak üzere iki gayri resmi Zirve gerçekleştirilmiştir. Son olarak Kasım 2024'te Bişkek'te "Türk Dünyasının Güçlendirilmesi: Ekonomik Entegrasyon, Sürdürülebilir Kalkınma, Dijital Gelecek ve Herkes için Güvenlik" temasıyla 11. TDT Zirvesi düzenlendi.

Türk Dünyası Macaristan'da buluştu: Zirvede alınan kararlar ilk kez TRT Haber'de

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet ve Hükümet Başkanları Gayriresmî Zirvesi, 21 Mayıs'ta tarihinde Budapeşte’de gerçekleştirildi. Budapeşte Gayriresmi Zirvesi, TDT’nin bir gözlemci üyesinin topraklarında düzenlenen ilk zirve olma özelliğini taşıyor.

Kuruluşundan bu yana devlet başkanları düzeyinde 11 zirveye ev sahipliği yapan TDT, 12'nci zirvesini 7 Ekim’de düzenlemeye hazırlanıyor.

Türk Dünyası’nın bayrağı

Birliği ve ortak mirası simgeleyen tarihi bir günde, 6 Kasım 2024 tarihinde Bişkek'te toplanan Türk Devletleri Teşkilatı Devlet Başkanları Konseyi, Zirve sırasında alınan diğer birçok önemli karar arasında öne çıkan dönüm noktası niteliğinde bir karar açıklamıştır. Türk halklarını birleştiren derin kültürel ve tarihi bağları ve işbirliği, dayanışma ve ilerlemeyi teşvik etme yönündeki sarsılmaz kararlılıklarını yansıtan bu kararla Konsey, Türk Devletleri Teşkilatı bayrağını ortak hedeflerinin bir simgesi olarak kabul etti.

Ortak kültür, ortak miras, ortak tarih: Selçuklu yıldızı

Yeni bayrakta Türk dünyasının kültürel mirası yansıtıldı ve ortak tarihi değerlere atıfta bulunuldu. Türk İslam geleneğine vurgu yapılan yeni bayrak, sekiz köşeli yıldızdan oluşuyor.

Türk Dünyası'nın yeni bayrağı: Türk kültür gücü

Bayrağın tasarımında sekizgen, hilal ve yıldız ile turkuaz mavisi bir zemin üzerinde, eşit dağılan düz ışınlara sahip bir güneş yer aldı.

Sekiz köşeli yıldız aynı zaman da Selçuklu yıldızı olarak da ifade ediliyor.

Bayrağa eklenen sekizgen; yüzyıllardır süregelen Türk devlet yapısını temsil ediyor.

Bayrağın her bir köşesi, Türk Devletleri Teşkilatı'na tam üye ve gözlemci üye olan ülkeleri de temsil ediyor.

Uluslararası örgütlerle güçlü bağı var

Bunun yanı sıra TDT, Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA), Uluslararası Türk Akademisi ve Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), Türk Yatırım Fonu, Türk Kültür ve Miras Vakfı gibi mevcut iş birliği mekanizmaları için çatı kuruluş vazifesi görüyor.

TDT, Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Dünya Gümrük Örgütü (WCO) gibi çok sayıda önemli uluslararası örgütle de ortaklık yürütüyor.

Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de temsilciliğini açan TDT, bu kararıyla gözlemci üyesi Macaristan'ın yanı sıra AB ile AGİT, OECD, Vişegrad Grubu gibi diğer kurumlarla ilişkilerini güçlendirmeyi ve teşkilatın Avrupa'daki görünürlüğünü artırmayı hedefliyor.

Geleceğe dönük vizyonuyla strateji belirleniyor

TDT, "Türk Dünyası-2040 Vizyonu Belgesi" ile geleceğe yönelik stratejik perspektiflerini belirledi. Türk Dünyası’nda karşılıklı güven ortamının pekiştirilmesini, siyasi dayanışmanın güçlendirilmesini, ekonomik ve teknik iş birliği imkanlarına ivme kazandırılmasını, beşeri ilişkilerin sağlıklı yapılara kavuşturulmasını, Türk Dünyası’nın tarihi ve kültürel birikimlerinin en geniş şekilde kayıt altına alınması amaçlanıyor.