Türk doktor keşfetti! Neredeyse her hamilenin kullandığı o ilaç otizm riskini artıyor... Araştırmayı yürüten doktor Hürriyet’e anlattı

Geçtiğimiz günlerde ABD Başkanı Donald Trump’ın “Parasetamol gebeliklerde kullanılmamalı, otizme sebep oluyor” açıklaması çok konuşulmuştu. Tıp camiasından büyük tepki gören bu açıklamaların ardından ben de konuyu uzman isimle konuşup, hamilelerin endişelerini giderecek gerçekleri yazmıştım.

Otizmin sebepleri henüz kesin olarak bilinmese de riski artırabilecek etkenlerin bir kısmı biliniyor, aynı zamanda konuyla ilgili araştırmalar da dünya çapında devam ediyor. O araştırmalardan birini de Yrd. Doç. Dr. Umut Altunç ile öğrencileri yürüttü.

56 otizmli ve 85 kontrol çocuğunun incelendiği araştırmada Altunç ve ekibi inanılmaz sonuçlara ulaştı. Gebelerin çok sık kullandığı mide ilaçlarından bazılarının otizm riskini arttığı yönünde bulgular keşfeden Umut Altunç, şimdi araştırmayı daha geniş kapsamlı bir çalışmaya dönüştürmek için harekete geçti.

56 OTİZMLİ VE 85 KONTROL ÇOCUĞUNUN İNCELENDİĞİ ÖNEMLİ BİR ARAŞTIRMAYA ÖNDERLİK ETTİNİZ. ARAŞTIRMANIZDAN BİRAZ BAHSEDER MİSİNİZ?

Kuzey Kıbrıs’ta yaptığımız çalışmada, otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanısı almış çocukları benzer yaş ve cinsiyette, OSB tanısı olmayan çocuklarla karşılaştırdık. Araştırma bir takım çalışması olarak o dönemde tıp fakültesindeki öğrencilerimiz ile birlikte yapıldı. Amacımız, gebelik dönemi ve yaşamın ilk yılına ait sosyal, çevresel, beslenme ve tıbbi faktörlerin otizm gelişimi ile ilişkisi olup olmadığını sorgulamak idi.

Tıbbi kayıtları inceledik ve ailelere sorular yönelttik. Hamilelik döneminde annelerin yaşadıkları ortam, ruhsal durum, beslenme alışkanlıkları, ilaç kullanımı, radyasyon veya manyetik alana maruziyeti, aşı ve enfeksiyon hikayesi ve hatta saç boyama hikayesi olup olmadığı sorulan sorular arasındaydı.

Ayrıca doğum anının ve yaşamın ilk yılındaki bebeğin tıbbi geçmişlerini sorguladık. Otistik çocuk sahibi ailelerden aldığımız cevapları kontrol grubunun cevapları ile istatistiksel olarak karşılaştırdık. Ortaya çıkan sonuçları bir tıp dergisinde yayınladık.

'MULTİVİTAMİN KULLANIMI RİSKİ AZALTIYOR'

ELDE ETTİĞİNİZ BULGULAR NELER?

Yaptığımız araştırmanın genel sonuçlarına göre; annelerde hamilelikte depresyon/stres gibi ruhsal bozukluklar yaşanması, öncesinde ikiden fazla düşük hikayesinin olması, otoimmün tiroid hastalığı ve ayrıca gebelikte yüksek gürültü maruziyetinin; bebekte ise erkek cinsiyet ve düşük doğum ağırlığı ile hayatın ilk yılında MR veya Tomografi çekilmesinin otizm gelişimi ile ilişkili olduğu saptandı.

Buna karşılık olarak gebelikte multivitamin kullanımı ve bebeklikte demir desteğinin otizm gelişme riskini azalttığı gösterildi. Aşıların otizm gelişimine neden olduğuna dair ise bir kanıt saptanmadı.

ALÜMİNYUM İÇEREN ANTİ-ASİT İLAÇLARDAKİ TEHLİKE

Bu araştırmada otizm riskini artıran bazı yeni sebepler de keşfettiniz. Özellikle bir tanesi hemen her hamilenin kullandığı mide ilaçlarının etken maddesi...

Önceki bilimsel araştırmaların sorguladığı risk faktörlerini araştırdık. Bunlara ek olarak daha önce yeterince araştırılmayan ama hayatımızın içindeki bazı konuları da sorguladık.

Sonuçlarımız içinde en çok dikkat çeken unsurlardan birisi hamilelikte ‘alüminyum içerikli mide koruyucu anti-asit’ ilaç kullanımının doğacak çocukta otizm gelişimi ile ilişkisinin saptanması oldu.

Çalışmaya dahil olan ve hamileliği boyunca anti-asit ilaçları kullanan kadınların bu dönemde bu tür ilaçları kullanmayanlara oranla otistik çocuk sahibi olma olasılığının daha yüksek olduğu ortaya çıktı. Alüminyum içeren anti-asit ilaçları kullanımının doğacak bebekte otizm gelişme riskini yaklaşık 2,5 kat artırdığı sonucuna vardık.

REÇETESİZ SATILAN PEK ÇOK ANTİ-ASİT İLAÇ ALÜMİNYUM İÇERİYOR

Hamilelerde alüminyum, civa ve kurşun benzeri ağır metal maruziyetinin otizm ile ilişkisini sorgulayan pek çok araştırma var. Reçetesiz kullanılan pek çok anti-asit ilaç da bu maddelerden birisi olan alüminyum içeriyor.

Küçük bir hasta grubunda yapılmış olmasına rağmen bizim çalışmamızın alüminyum içeren ilaç kullanımının otizm ile olası ilişkisine vurgu yapması dikkate alınması gereken bir bilimsel veridir.

Hamilelikte ruh sağlığı, vitamin eksikliği ve otoimmün hastalıklar ile alüminyum içeren ilaçların otizm ile ilişkisinin daha geniş çaplı çalışmalarda araştırılması gerekiyor. Biz de halen bu çalışmanın daha kapsamlı bir versiyonu üzerinde çalışıyoruz.

Henüz tam olarak otizmin nedeni ve tedavisini bilmiyoruz. Ne aşılar ne de parasetamol kullanımının otizme neden olduğu ile ilgili bilimsel bir kanıt yok. Elimizdeki ip uçlarına göre ise anne adaylarının doğacak çocuklarında otizm riskini azaltmaları için sağlıklı beslenmesi, ruh sağlığına önem vermesi, sigara, radyasyon ve manyetik alanlardan uzak durması, tiroid, demir ve folik asit gibi metabolik testlerini düzenli olarak yaptırması ve ağır metal içeren ilaç ve yiyeceklerden uzak durmalarını öneriyoruz.