SonTurkHaber.com
close
up
Menu

Cemil Tugay ve Yıldız Ünsal çöp krizi nedeniyle karşı karşıya geldi: İzmir Büyükşehir ve Karşıyaka Belediyesi ekipleri çöpler yüzünden birbirine girdi VİDEO İZLE

Özel den Erdoğan a ABD mesajı: Oralarda duydukları övgüyle verdikleri tavizleri birbirine denkleştiriyorlar

Kredi çekmeyi düşünenler dikkat! Faizler son aylarda ilk kez bu seviyeye indi Sözcü Gazetesi

96 yaşında ve 4 yıl öncesine kadar göz ameliyatı yapıyordu! Ünlü doktor sağlıklı ve uzun ömrünün 3 sırrını anlattı

Sistemin üç firarisinden biri: Parayı o yönetiyordu Gündem Haberleri

6 isim ihraç edildi! Gürsel Tekin den hodri meydan: Savaşmak istiyorlarsa...

İmamoğlu Afyon a Atatürk ün sözleriyle çağırdı

Gaziantep FK ile Samsunspor un gol düellosunda kazanan çıkmadı

Lise önünde birbirlerine kurşun yağdırdılar

‘Akne tedavisinde koruyucu hekimlik önem taşıyor’

SON DAKİKA... Meteoroloji İstanbul dahil 11 il için sarı kodlu alarm verdi! O güne ve saate dikkat: Şemsiyesiz montsuz çıkmayın!

Akdeniz’e açılan Küresel Sumud Filosu Türk SİHA’ları tarafından yakından izleniyor VİDEO İZLE

Gazze nin kahraman çocuğu İzzeddin: Ailemi güvende görünce Elhamdülillah dedim VİDEO İZLE

HGS ÜCRETİ NE KADAR 2025: Hızlı Geçiş Sistemi (HGS) nereden satın alınır? HGS bakiye yüklemesi nasıl yapılır? HGS ihlal cezası ne kadar? Son Dakika Haberleri

32. Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivalinde ödüller sahiplerini buldu

Vicdansız doktor gözaltına alındı

İletişim Başkanı Burhanettin Duran: Türkiye küresel denge unsuru olduğunu ispatladı Dış Haberler

FATİH KARAGÜMRÜK TRABZONSPOR CANLI Trabzonspor, Karagümrük e konuk oluyor! Fatih Tekke nin 11 i belli oldu...

Bakan Güler: Türk Donanması, dünyanın en güçlü deniz unsuru haline gelme başarısı göstermiştir

Tır şoförüne saldıran kişi tutuklandı

Türk ve Moğol konargöçer toplumların kurganları gün yüzüne çıkarılıyor

Türk ve Moğol konargöçer toplumların kurganları gün yüzüne çıkarılıyor

Trthaber sayfasından alınan verilere dayanarak, SonTurkHaber.com duyuru yapıyor.

Moğolistan'ın Tuv ili Altanbulag ilçesine bağlı Şovh Uul Dağı ve Tuul Irmağı havzasında bulunan Orta Çağ dönemi konargöçerlerine ait mezar ve anıt alanlarındaki arkeolojik kazıların bu yıl tamamlanması planlanıyor.

Arhangay şehrinde Uygur Kağanı Moyen Çor'un anıt alanının yanındaki tepe Bor Ovoo'da, Tunç Çağı'ndan 13. yüzyıla kadar farklı dönemlere tarihlendirilmesi mümkün 5 kurgan (yapay mezar tepesi) kazılıyor.

Kazıların Türkiye tarafındaki yürütücüleri arasında İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kürşat Yıldırım, Doç. Dr. Elvin Yıldırım, araştırmacı Dr. Ferhat Çiftçi ve Şeyma Sapma yer alıyor. Moğolistan tarafından yürütücüleri ise Doç. Dr. Ulziibayar Sodnom, Prof. Dr. Erdene Myagmar ve araştırmacı Tsenguun Ganbold'dan oluşuyor.

"Konargöçerlerin bu tepeye gelip dini merasimler yaptıkları anlaşılmaktadır"

Kazı Başkanı Prof. Dr. Kürşat Yıldırım, çalışmalara dair yaptığı açıklamada, kazıları geçen yıl olduğu gibi Moğolistan Devlet Üniversitesi arkeoloji, tarih ve antropoloji bölümündeki bilim insanlarıyla yaptıklarını söyledi.

Bor Ovoo'da kurganların bulunduğu tepenin kutsal yer olarak görüldüğüne değinen Yıldırım, "Bor Ovoo, 747-759 yıllarında hüküm süren Uygur Kağanı Moyen Çor'un diktirdiği yazıtın bulunduğu anıt alanın hemen yanındaki kutsal bir tepe olması sebebiyle kadim devirlerden beri konargöçerlerin bu tepeye gelip dini merasimler yaptıkları anlaşılmaktadır. Çünkü burada milattan önce 2 bin yılından başlamak üzere milattan sonra 13. yüzyıla kadar tarihlendirilen kurganlar/mezarlar bulunmaktadır. Bunların az bir kısmının tamamen anıtsal olarak yaptırıldığı, atalar kültü çerçevesinde törensel mahiyette olduğu görülmektedir. Bu bakımdan eski bozkır sahasındaki kült alanlarından biridir" dedi.

"Bor" kelimesinin Moğolca kahverengi, "Ovoo"nun ise Moğol ve Türk kültürlerinde kutsallık atfedilen yığılı taşlar anlamına geldiğini aktaran Yıldırım, şunları kaydetti:

"Bor Ovoo tepesinin kutsal kabul edilmesini iki sebebe dayandırıyoruz. Kutsal Ötüken'de göğe yakın bir noktada, yaklaşık 3 bin 200 yıl boyunca insanlar buraya ölülerini gömmüşler. Bunlar elbette devlette ve toplumda önde gelen insanlar. Atalar kültü çerçevesinde burada yılın belli zamanlarında törenler yapıldığı açıktır. Çünkü tarih kaynakları Türklerin bu gelenekleri hakkında bilgiler vermektedir. Dolayısıyla burası kutsal bir tepedir. İkinci olarak bugün dahi bu tepe bölgedeki Moğollar tarafından kutsal kabul edilmektedir, insanlar buraya saygı göstermektedir. Mesela bizim Moğol devletinden aldığımız kazı iznine rağmen bazı yerel halk gelip belgemizi görmek istedi, neden kazı yaptığımızı sordu. Onlara göre bu tepede herhangi bir faaliyet olmamalıydı."

"Tunç, demir malzemeler ile çeşitli çanak çömlek parçalarına ulaşmayı hedefliyoruz"

Bor Ovoo'da ilk hedef olarak 5 mezarın mimari planını çıkarmak istediklerini belirten Yıldırım, sonrasında elde edilen insan ve hayvan kemiklerinin laboratuvar incelemesinin tamamlanacağını aktardı.

Kürşat Yıldırım, Şovh Uul kazısında da bu yıl mezar odasını açarak, kazıyı tamamlamayı umduklarını dile getirdi.

Bor Ovoo'daki mezar kazılarına ilişkin Yıldırım, "Konargöçerlerin günlük hayatta kullandığı tunç, demir malzemeler ile çeşitli çanak çömlek parçalarına ulaşmayı hedefliyoruz ama elbette ki bunun duyurusunu bilimsel raporlarla yapacağız. Eski Türklerin kültür tarihinde bu malzemeler, bir bütünlük ve devamlılık arz eder. Bu yüzden Türk kültüründe bir devamlılık vardır" diye konuştu.

Kazılan kurganlarda rastlanacak olası eserlerin ya da mezar tiplerinin, Türk ve Moğol toplumlarının ölü gömme gelenekleri hakkında önemli karşılaştırmalı bilgiler sunabildiğine dikkati çeken Yıldırım, şöyle devam etti:

"Özellikle bu buluntular aracılığıyla Tunç Çağı'ndan Orta Çağ'a uzanan süreçte ölü gömme pratiklerinde kültürel süreklilik olup olmadığı tespit edilebilir. Ayrıca, kurganlardaki anıtsal mimarinin ölülere atfedilen sosyal statüyle ilişkisi ve bunun ölü gömme pratiklerine nasıl yansıdığı da analiz edilebilir. Bu veriler, bozkır toplumlarının kendi içindeki değişimlerin yanı sıra Sibirya ve İç Asya'daki diğer konargöçer ya da yerleşik kültürlerle olan etkileşimlerine dair ipuçları da sunar. Sonuç olarak bu tür arkeolojik materyaller hem kültürlerarası benzerlikleri hem de bölgesel özgünlükleri ortaya koyarak Türk ve Moğol ölü gömme geleneklerinin tarihi arka planını daha net şekilde ortaya koyma potansiyeline sahiptir."

"Moğollar güçlü bozkır arkeolojisi geleneğine sahipler"

Yıldırım, kazıların hem Moğol hem de Türk ekiplerinin ortak çalışmasıyla yapılmasının çok önemli olduğunu vurgulayarak, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Bu bilimsel ortaklık çok önemli çünkü Moğollar güçlü bozkır arkeolojisi geleneğine sahipler. Oluşturdukları bir ekol var. Üstelik sahayı çok iyi biliyorlar. Ülkemizde bozkır arkeolojisi üzerine çalışanlar maalesef çok az. Yaptığımız bu kazılarla ülkemizdeki bilim adamlarını da teşvik etmek istiyoruz. Bir de Türkiye'den getirdiğimiz araştırmacıların Moğollarla iş birliği yapması, onlardan teknikler ve yeni bilgiler öğrenmesi, ülkemizdeki bozkır arkeolojisinin gelişimi açısından önemlidir. Tarih ve kültür görüşleri bakımından bizim de Moğol bilim adamlarına katkılarımız ve verdiğimiz yeni bilgiler vardır. Her şeyden önce akademik iş birliği, ortak yayın ve gelecekte yapılacak başka ortaklıkların ve projelerin olması demektir. Bu ise farklı fikirlerin sentezlenmesi, yeni tarih ve arkeoloji görüşlerinin doğması demektir."

Kurganlardan çıkarılacak eserlerin Moğol makamlarınca envantere geçirilip koruma altına alınacağını belirten Yıldırım, "Kazılardan çıkan ve uygun görülenler müzelerde sergileniyor. Bu konuda tamamen Moğol devletinin tasarrufu söz konusudur. Çıkacak buluntunun türü, sayısı, dönemsel ve karakteristik özellikleri sergilenmede belirleyicidir. Türkiye'de sergilenmesi ise çok zor. Bu tür arkeolojik eserlerin ülkeden çıkarılıp başka yere götürülüp sergilenmesi oldukça riskli ve yüksek maliyetlidir" dedi.

"Moğolistan, eski Türk arkeolojisi için eşsiz coğrafyadır"

Kürşat Yıldırım, gelecek yılki kazı projelerine dair de şunları söyledi:

"Elimizde önümüzdeki yıllarda yapacağımız kazı projeleri için planlar vardır. Moğolistan, eski Türk arkeolojisi için eşsiz coğrafyadır. Burası, en eski arkeolojik Türk kültürlerinin izini sürmek için büyük imkandır çünkü milattan önceki çağlardan 9. yüzyıla kadar Hunlardan başlamak üzere Uygurlara kadar olan devletlerimizin merkezi Orhun vadisinde Ötüken'de, yani bu yıl kazı yürüttüğümüz yerlerdeydi. Moğol meslektaşlarımızla çok uyumlu ve verimli çalışıyoruz. Bu, sonraki projeler için iki tarafı da teşvik ediyor. Öte yandan, bu tür işler oldukça maliyetlidir. Sponsor katkıları olmadan yürütülmesi zordur. Bu vesileyle bu yılki kazımıza sponsor olanlara, bilhassa ana sponsorlarımız İlteriş Vakfı ve Kanca El Aletleri Dövme Çelik ve Makine Sanayi A.Ş.'ye çok teşekkür ediyoruz."

Bor Ovoo kazılarında kurganlardan çıkarılan malzemeler, arkeoloji laboratuvarlarında işlenerek konservasyonları sağlanacak.

İkisi büyük, üçü küçük boyutlardaki mezarların, konargöçer Türk ve Moğol halklarına ait oldukları belirtiliyor. Bu kurganlar ayrıca Türk kültür tarihinde konar-göçerlerin ölü gömme gelenekleri ve mezar yapılarını göstermesi bakımından da ayrı öneme sahip.

İki farklı bölgede yürütülen kazılar neticesinde Türk tarihine ve kültürüne ait önemli bilgilere ulaşılması öngörülüyor. Yaklaşık 25 kişinin görev aldığı kazı çalışmaları sonucunda elde edilen veriler, Türkçe, Moğolca ve İngilizce olarak bilimsel raporlar ve makalelerle bilim dünyasına ve kamuoyuna duyurulacak.

Daha fazla bilgi ve son haberler için SonTurkHaber.com'ı takip edin.
seeGörüntülenme:94
embedKaynak:https://www.trthaber.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 08 Temmuz 2025 13:07 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Cemil Tugay ve Yıldız Ünsal çöp krizi nedeniyle karşı karşıya geldi: İzmir Büyükşehir ve Karşıyaka Belediyesi ekipleri çöpler yüzünden birbirine girdi VİDEO İZLE

27 Eylül 2025 10:39see338

Özel den Erdoğan a ABD mesajı: Oralarda duydukları övgüyle verdikleri tavizleri birbirine denkleştiriyorlar

26 Eylül 2025 21:54see155

Kredi çekmeyi düşünenler dikkat! Faizler son aylarda ilk kez bu seviyeye indi Sözcü Gazetesi

27 Eylül 2025 10:09see144

96 yaşında ve 4 yıl öncesine kadar göz ameliyatı yapıyordu! Ünlü doktor sağlıklı ve uzun ömrünün 3 sırrını anlattı

27 Eylül 2025 07:14see144

Sistemin üç firarisinden biri: Parayı o yönetiyordu Gündem Haberleri

28 Eylül 2025 05:18see140

6 isim ihraç edildi! Gürsel Tekin den hodri meydan: Savaşmak istiyorlarsa...

27 Eylül 2025 08:31see140

İmamoğlu Afyon a Atatürk ün sözleriyle çağırdı

26 Eylül 2025 21:16see119

Gaziantep FK ile Samsunspor un gol düellosunda kazanan çıkmadı

27 Eylül 2025 20:29see116

Lise önünde birbirlerine kurşun yağdırdılar

26 Eylül 2025 18:48see115

‘Akne tedavisinde koruyucu hekimlik önem taşıyor’

27 Eylül 2025 09:19see113

SON DAKİKA... Meteoroloji İstanbul dahil 11 il için sarı kodlu alarm verdi! O güne ve saate dikkat: Şemsiyesiz montsuz çıkmayın!

27 Eylül 2025 09:22see113

Akdeniz’e açılan Küresel Sumud Filosu Türk SİHA’ları tarafından yakından izleniyor VİDEO İZLE

27 Eylül 2025 17:15see112

Gazze nin kahraman çocuğu İzzeddin: Ailemi güvende görünce Elhamdülillah dedim VİDEO İZLE

26 Eylül 2025 21:15see112

HGS ÜCRETİ NE KADAR 2025: Hızlı Geçiş Sistemi (HGS) nereden satın alınır? HGS bakiye yüklemesi nasıl yapılır? HGS ihlal cezası ne kadar? Son Dakika Haberleri

27 Eylül 2025 15:09see112

32. Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivalinde ödüller sahiplerini buldu

27 Eylül 2025 23:17see111

Vicdansız doktor gözaltına alındı

27 Eylül 2025 00:03see111

İletişim Başkanı Burhanettin Duran: Türkiye küresel denge unsuru olduğunu ispatladı Dış Haberler

26 Eylül 2025 19:46see111

FATİH KARAGÜMRÜK TRABZONSPOR CANLI Trabzonspor, Karagümrük e konuk oluyor! Fatih Tekke nin 11 i belli oldu...

27 Eylül 2025 19:05see111

Bakan Güler: Türk Donanması, dünyanın en güçlü deniz unsuru haline gelme başarısı göstermiştir

27 Eylül 2025 21:15see111

Tır şoförüne saldıran kişi tutuklandı

27 Eylül 2025 00:50see109
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları