Türkiye de 8 milyon konut boş durumda

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın TOKİ ve Emlak Konut GYO iş birliğiyle başlattığı “Gayrimenkul Sertifikası” uygulaması gündemdeki yerini korurken, Türkiye’de konut piyasasına dair çarpıcı veriler dikkat çekti. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2024 sonu verilerine göre ülkede yaklaşık 8,5 milyon konutun boş olduğu belirlendi.

36 MİLYON KONUTTAN 27,5 MİLYONU KULLANILIYOR

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un geçtiğimiz yıl yaptığı açıklamaya göre, Türkiye’de konut sayısı 36 milyon bağımsız birime ulaştı. TÜİK verileri ise ikamet edilen konut sayısının 27,5 milyon dolayında olduğunu ortaya koydu. Bu durum, yaklaşık 8,5 milyon konutta oturulmadığını gösteriyor.

EV SAHİPLİĞİ AZALIYOR, KİRACILIK YÜKSELİYOR

TÜİK’in “İstatistiklerle Aile” araştırmasına göre, 2014’te yüzde 61,1 olan ev sahipliği oranı 2024’te yüzde 56,1’e geriledi. Aynı dönemde kiracı oranı yüzde 22,1’den yüzde 28’e yükseldi. 2024 itibarıyla hane halklarının yüzde 15’i kira ödemeden aileye ait evlerde otururken, yüzde 0,9’u lojmanlarda ikamet ediyor.

Bu veriler ışığında, mülkiyeti kendine ait evde oturanların sayısı 48 milyonu aşarken, zorunlu kiracı durumundaki bireylerin sayısı 24 milyonu buldu. Son on yılda kiradaki nüfus 6,8 milyon kişi artarken, ev sahibi sayısındaki artış yalnızca 586 bin kişiyle sınırlı kaldı.

KREDİLİ KONUT ALIMI AZALDI, YATIRIM AMAÇLI ALIMLAR ARTTI

TÜİK verileri, konut alımında banka kredisine başvuranların oranında büyük düşüş olduğunu ortaya koydu. 2013’te yüzde 39,8 olan kredili konut satış oranı 2024’te yüzde 10,7’ye indi. Aynı dönemde peşin ya da farklı finansman yöntemleriyle yapılan satışların oranı yüzde 89,3’e yükseldi. Bu durum, yatırım amaçlı konut alımının piyasayı domine ettiğini gösterdi.

REKOR KİRA ARTIŞI

OECD Konut Fiyat Endeksi’ne göre Türkiye, 2015-2025 döneminde kira artışında dünya birincisi oldu. 2015’te 2 bin 500 lira olan konut kirası ortalama 36 bin 306 liraya, 5 bin lira olan lüks konut kirası ise 72 bin 613 liraya çıktı. Bu süreçte kira artışı yüzde 1.352,3 olarak kaydedildi. Aynı dönemde OECD ortalamasındaki artış yüzde 47,7 seviyesinde kaldı.

BOŞ KONUTLARA YÖNELİK VERGİ ÖNERİLERİ

Uzmanlar, boş tutulan konutların sayısındaki artışa karşılık bu konutlara yüksek vergiler getirilmesinin kiracılık sorununa çözüm olabileceğini ifade etti. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise konut arzını artırarak kira artışlarının önüne geçmeyi hedeflediklerini duyurdu. Şimşek, “Kira zammı sorununu faizle değil konut arzını artırarak çözeceğiz” dedi.

GAYRİMENKUL SERTİFİKASIYLA KONUT SAHİPLİĞİ HEDEFİ

TOKİ ve Emlak Konut güvencesiyle başlatılan gayrimenkul sertifikası sistemi, Sermaye Piyasası Kurulu denetiminde 4-8 Ağustos tarihleri arasında talep toplayarak halka arz edilecek. Sertifikalar, 11 Ağustos’tan itibaren Borsa İstanbul’da işlem görecek.

İlk uygulama İstanbul Başakşehir’de yapılacak olan 5 bin 325 konutluk Damla Kent Evleri projesiyle başlıyor. Sertifika sahipleri belirli birikimle doğrudan konut sahibi olabilecek ya da açık artırma gelirinden pay alabilecek. Satılamayan konutlar TOKİ tarafından satın alınacak. Nakit ödemeler 8 Ağustos 2029’da yapılacak.

Bu modelin ilerleyen dönemde Türkiye’nin diğer şehirlerine de yaygınlaştırılması planlanıyor.