Türkiye nin de bulunduğu 8 ülke afetlere karşı güç birliği yapacak

TÜBİTAK'tan edinilen bilgiye göre, iş birliğine dayalı uluslararası AR-GE ve teknoloji projelerinin önemi her geçen gün artıyor.

Toplumun çatışma ve savaşlardan kaynaklanan yıkım, şehir yangınları, endüstriyel kazalar gibi insan kaynaklı olanların yanı sıra çığ, sel, kuraklık, deprem, fırtına, orman yangını ve volkanik aktivite gibi doğal afetlere karşı hazırlıklı olması için de çalışmalar yürütülüyor.

Söz konusu afetlere etkili şekilde yanıt verilebilmesine ve afet sonrasında toparlanma sürecinin desteklenmesine katkı sağlamak amacıyla Türkiye'nin de üye olduğu Eureka ağının önemli destek mekanizmalarından biri olan "Eureka Network Projeleri" kapsamında "Afetlerde Dirençlilik" çağrısı açıldı.

Türkiye, Avusturya, Belçika-Flanders, Brezilya, İspanya, Litvanya, Şili ve Ukrayna'nın katılımıyla açılan çağrıyla afetlere dayanıklılık, müdahale ve iyileştirme alanlarında uluslararası iş birliğine dayalı AR-GE ve yenilik projeleri desteklenecek.

Geliştirilecek ürün, süreç veya hizmetlerin, can kaybını önlemeye, çevresel felaketlerin etkisini azaltmaya ve iklim değişikliğinin artırdığı afet risklerine karşı toplumu hazırlamaya katkı sağlaması hedefleniyor.

Projeler yenilikçi teknolojiler içerecek

Projelerin, "Yenilikçi ve Dayanıklı Yapı Teknolojileri", "Dijital Teknolojiler", "Arama ve Kurtarma", "Sağlık", "Dayanıklı İletişim Sistemleri" ve "Afet Sonrası Atık Yönetimi" gibi başlıklardan en az bir veya birkaçıyla ilgili olması gerekiyor.

Söz konusu başlıklar arasında afet anı ve sonrası bina davranış modellemesi, sismik izolatörler ve sönümleyici teknolojiler, afetlere dayanıklı mimari tasarımlar, yangına, suya, darbelere dayanıklı, toksik olmayan ileri yapı malzemeleri, hasar tahmin sistemleri ve erken uyarı teknolojileri, coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama, yapay zeka tabanlı algılama algoritmaları ve sensör sistemleri, otomatik ve akıllı insansız hava araçları (İHA'lar) hızlı ve etkin arama-kurtarma çözümleri, görüntüleme ve tespit yapabilen taşınabilir cihazlar, kesintisiz iletişim altyapıları, taşınabilir iletişim cihazları, pil ve alternatif enerji teknolojileri bulunuyor.

Dezenfeksiyon, filtrasyon ve su/yiyecek depolama çözümleri, mobil sağlık ekipmanları, dayanıklı sağlık altyapıları, fonksiyonel ve besleyici gıda/ içecek ürünleri, güvenli yıkım teknolojileri, inşaat ve yıkıntı atıklarının ayrıştırılması ve yönetimi, döngüsel ekonomi ilkeleriyle ikincil ham maddelere dönüştürme de proje konuları arasında yer alıyor.

Sermaye şirketleriyle iş birliği yapılacak

Türk sanayi kuruluşlarının programdan azami ölçüde faydalanabilmeleri için sermaye şirketi olmayan kurum ve kuruluşlar, ülkede yerleşik en az bir firma (sermaye şirketi) ile başvuru yapabilecek. Türkiye'de yerleşik sermaye şirketlerini ortak olarak projeye dahil etmeden, kurum ve kuruluşlarının bu çağrıya tek başlarına yapacakları başvurular kabul edilmeyecek.

Uluslararası düzeyde benzer teknoloji alanlarında faaliyet gösteren kurum/kuruluşların Türk özel sektör, üniversite ya da kamu kuruluşlarının ilgili alanlardaki bilgi birikimlerinin artırılması ve teknoloji transferinin desteklenmesi, elde edilen bu bilgi birikiminin yüksek teknoloji hazırlık seviyelerine ulaştırılması hedefleniyor.

Proje süresi ve destek miktarı

Çağrının bütçesi 2 milyon 500 bin euro olarak belirlendi. Bu kapsamdaki projeler için Türk proje ortaklarının bütçesi 500 bin euroyu geçemeyecek. Sermaye şirketi dışındaki kurumların bütçesi toplam proje bütçesinin en fazla yüzde 50'si kadar olabilecek.

Proje üst sınırı 36 ayı geçemeyecek. Çağrıyla personelden seyahate, hizmet alımdan malzemeye kadar çeşitli kalemler desteklenecek.

Çağrı kapsamında uygulanacak destek oranı büyük ölçekli kuruluşlar için yüzde 60, KOBİ ölçeğindeki kuruluşlar için yüzde 75, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler ve vakıf üniversiteleri, eğitim ve araştırma hastanesi, kamu araştırma merkez ve enstitüleri için yüzde 100 olacak.

Başvuru tarihleri

Projeler, endüstriyel AR-GE içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü, proje planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu ve proje çıktılarının ekonomik yarara ve ulusal kazanıma dönüşebilirliği boyutuyla değerlendirilecek.

Bu kapsamdaki Eureka Network Afetlere Dayanıklılık, Müdahale ve İyileştirme Uluslararası Çağrıları 31 Ekim'de kapanacak.

Ulusal proje başvuruları ise çevrim içi olarak "https://eteydeb.tubitak.gov.tr" sitesinden 12 Aralık'a kadar yapılabilecek.

Çağrıya ilişkin diğer ayrıntılara https://tubitak.gov.tr/sites/default/files/2025-06/Eureka_Network_Afetlerde_Direnclilik_Cagrisi-2025_Ulusal_Cagri_Metni.pdf adresinden ulaşılabiliyor.