Türkiye nin serveti yastıkaltında, 500 milyar dolarlık altın

Yüksek enflasyon, döviz kuru baskısı ve daralan kredi musluklarıyla mücadele eden Türkiye ekonomisinde gözler, kayıt dışı duran servetlere çevrildi. İstanbul Kuyumcular Odası (İKO) Başkanı Mustafa Atayık’a göre, Türkiye'de yastık altında tutulan altın miktarı yaklaşık 5 bin ton seviyesinde. Bu devasa rezervin bugünkü piyasa değeriyse, altının kilogram fiyatı baz alındığında yaklaşık 500 milyar doları buluyor. Bu rakam, Türkiye’nin 2024 yılı itibarıyla açıklanan 1 trilyon 119 milyar dolarlık Gayrisafi Yurt İçi Hasılasının neredeyse yarısı. Ancak bu değerli varlık ekonominin dışında, evlerde, kasalarda, sandıklarda atıl bir şekilde bekliyor. Ekonomistler, bu altınların yalnızca yüzde 20’sinin bile sisteme kazandırılması durumunda Türkiye ekonomisine 100 milyar doları aşan bir kaynak girişi sağlanabileceğini belirtiyor. Atayık, bu dev servetin ekonomiye entegrasyonu için radikal bir çözüm öneriyor: Altınbank.

Altının ons fiyatı Temmuz 2025 itibarıyla 2.090 dolar, kilogramı ise yaklaşık 107 bin dolar seviyelerinde işlem görüyor. Türkiye’nin kişi başına düşen altın miktarı 5 bin tonluk toplam hesaba göre ortalama 60 gram civarında. Bu da her vatandaşın cebinde yaklaşık 3 bin 200 dolarlık altın tuttuğu anlamına geliyor. Atayık ise, "Özellikle bir ihtisas bankası olarak hizmet verecek bir banka kurulmasının gerekli olduğuna inanıyoruz" açıklamasında bulundu.   GÜVENLİ LİMAN 

İKO'nun bu önerilerini değerlendiren Altın ve Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş ise yastık altındaki altınların net miktarını söylemenin güç olduğunu belirterek, "Son yıllarda artan fiziki altın tarafındaki talep bunu canlı tutmaya devam ediyor. Vatandaşlar, ekonomik krizlerden ve diğer jeopolitik gerilimlerden korktuğu ve bankalardaki makas aralıklarından çekindiği için veya zarar ettikleri için fiziki altın tarafına olan talep devam ediyor. Yine hükümet son 10 yıldır yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılması için birçok hamle yapıyor. Çünkü fiziki altın yatırımcısı kendini güvende hissettiği için fiziki altın biriktiriyor" diye konuştu.

GELENEKSEL ANLAYIŞ

İKO'nun Altınbank kurulmasına yönelik de açıklamalarda bulunan Memiş, "Altın bankacılığı noktasında ben başarılı olacaklarını şahsen düşünmüyorum. altın üzerinden işlem yapılan banka statüsünde olacağını söylüyorlar. Bu ihtimali zayıf görüyorum. Çünkü kamu bankaları bu işi zaten hali hazırda yapıyor. Vatandaşlarımız, genelde gelenekselci oldukları için fiziki altınlarını vereceklerini zannetmiyorum" ifadeleri ile değerlendirmesini noktaladı.

Türkiye’de geleneksel olarak takı amaçlı tercih edilen altın artık daha çok yatırım aracı olarak değerlendiriliyor. Özellikle 22 ve 24 ayar altınlara olan talep, son yıllarda hızla artarken, düğünlerde altın takma alışkanlığı ise gözle görülür şekilde azalmış durumda. Ekonomik belirsizlik, enflasyon ve döviz kurundaki oynaklık, vatandaşları tasarruflarını daha çok fiziki altın olarak değerlendirmeye yöneltiyor. TALEP SÜRECEK

Ekonomist Özlem Derici Şengül ise İKO'nun açıklamalarına yönelik şunları söyledi:

"Vatandaşın yastık altındaki altınlarının miktarını teyit etmek mümkün değil. Geçmişte de altın sertifikası gibi örnekleri de denendi. Vatandaşların altın tutma eğilimi var. Alım gücündeki düşüş devam ettiği, enflasyon yüksek seviyede kaldığı sürece, Türkiye için 35'te yüksek, 20'de yüksek. Sonuçta altın talebi devam edecektir."

Rakamlar ne diyor? 

Diğer yandan, Türkiye'nin altın ithalatı da ciddi boyutlara ulaşmış durumda. 2024 yılı boyunca yaklaşık 300 ton altın ithal edildi ve bu ithalatın Türkiye’ye maliyeti 20-21 milyar dolar arasında gerçekleşti. Yastık altı altınların sisteme kazandırılması durumunda bu ithalatın büyük ölçüde yerli kaynaklardan karşılanabileceği öngörülüyor. Altın sektörünün ihracat potansiyeli de kayda değer seviyede. 2024 yılında mücevherat ve takı ihracatı 8,7 milyar dolar, hurda altın ihracatı ise 2,2 milyar dolar olarak kaydedildi. Uzmanlara göre, Altınbank benzeri bir yapının kurulması ve hurda dönüşüm oranlarının sadece yüzde 10 artırılması durumunda bile piyasaya ilave 500 ton altın kazandırılabilir. Bu da yaklaşık 53 milyar dolarlık ek finansal kaynak anlamına geliyor.

[email protected]

Kaynak: Web Özel