Türkiye’de büyük yer değişimi! Göçün iki yüzü

Son yıllarda ekonomik kriz, barınma sorunu, sosyal hizmetlere erişimdeki sıkıntılar ve güvenlik kaygıları; hem Türk vatandaşlarının iç göç kararlarını hem de mültecilerin şehirlerdeki dağılımını doğrudan etkiliyor. Türkiye’de bir yanda “şehirden şehire göç eden yerli nüfus”, diğer yanda ise “yerleşim merkezlerini değiştiren veya yoğunlaşan mülteci nüfus” olmak üzere iki yönlü bir hareketlilik söz konusu. TÜİK verilerine göre son bir yılda en çok göç veren şehir 369 bin 453 kişiyle İstanbul. Benzer tablo 2023’te de yaşanmış, İstanbul’dan ayrılanların sayısı 581 bin kişi olarak kayda girmişti.  

İstanbul, hem vatandaş göçünde hem de mülteci yoğunluğunda “çift yönlü merkez” konumunda bulunuyor. İSTANBUL'UN DURUMU

İstatistiklerden yansıyan ilginç çelişkiler de söz konusu. İstanbul aynı zamanda en çok göç alan il olmayı sürdürüyor. Son bir yılda 395 bin 485 kişi İstanbul’a taşınırken, Ankara'ya 202 bin, İzmir ise 117 bin kişi taşındı. Mülteciler açısından da tablo benzer: Göç İdaresi verilerine göre yalnızca İstanbul’da kayıtlı Suriyeli sayısı 500 binin üzerinde. Ancak kayıt dışı nüfusun da eklenmesiyle birlikte bu sayının bir milyona yaklaştığı tahmin ediliyor. 

BARINMA SORUNU BİTMİYOR

İstanbul’dan ayrılanların önemli bir kısmı “aile bireylerine bağımlı göç” nedeniyle göç ederken, ikinci sırada “daha iyi konut ve yaşam koşulları” arayışı geliyor. İstatistiklere göre, Türkiye genelinde son bir yılda 512 bin 370 kişi yalnızca daha iyi yaşam ve barınma imkânı için göç etti. Bu oran, toplam göç içinde yüzde 19’luk paya ulaşmış durumda. Barınma krizinin etkileri mülteci nüfus üzerinde de görülüyor. Özellikle kiraların en yüksek olduğu İstanbul, İzmir ve Antalya gibi şehirlerde Suriyelilerin daha düşük kira bedelleriyle taşınabileceği orta ve küçük ölçekli kentlere yöneldiği gözlemleniyor.

MÜLTECİ ÖBEKLENMESİ 

Yayımlanan son verilere göre yaş grupları incelendiğinde, iç göçün en büyük taşıyıcı gücünü 20-24 yaş arası Z kuşağı oluşturuyor. 2024’te bu yaş grubunda 549 bin kişi şehir değiştirdi. Bu göçün büyük kısmı eğitim ve ilk iş deneyimleriyle bağlantılı. 2024’te en az göç alan il 4 bin 570 kişiyle Ardahan, en az göç veren il ise yine Ardahan (6 bin 441 kişi) oldu. Mülteci dağılımında ise Gaziantep, Şanlıurfa, Hatay ve Kilis gibi sınır illeri öne çıkıyor. Bu bölgelerde Suriyelilerin toplam nüfusa oranı yüzde 20’leri aşıyor. Ancak tersine göçle birlikte bir kısmının büyükşehirlere yöneldiği, diğer kısmının ise Avrupa’ya geçiş için farklı yollar aradığı biliniyor.

 Konut yatırımı üzerinden gerçekleşen göçte ise farklı bir tablo var: 2024’te 89 bin 858 kişi başka bir ilden ev satın alarak göç etti. İstanbul bu grupta da önde geliyor. Öyle ki; 20 bin kişi başka illerden ev alarak İstanbul’a taşındı. KİRA FİYATLARI YÜKSELİYOR

Göçün iki yüzü olduğunu söyleyen Kamuoyu Araştırmacısı Volkan Tebrizcik ise, "Mülteciler açısından da konut meselesi kritik. Suriyelilerin yoğun yaşadığı şehirlerde kira fiyatlarının artışı sık sık tartışma konusu oluyor. Örneğin Gaziantep, Şanlıurfa ve Hatay’da kira fiyatlarının yükselmesinde mülteci nüfusun etkili olduğu öne sürülüyor. Bu durum, yerli halkın göç kararlarını da tetikleyen bir unsur haline geliyor" diyor.

[email protected] 

Kaynak: Web Özel