Türkiye’nin nükleer dedektörü Radisa Gündem Haberleri

Radyasyon İzleme ve Uyarı Sistemi Ağı (Radisa) ile sınırlarımız başta olmak üzere, radyasyon seviyesi anlık olarak izleniyor. 239 ayrı noktaya kurulan sensörlerin Avrupa’daki sistemle entegre çalışması olası bir nükleer serpintinin önceden haber alınmasına imkan sağlıyor.

İsrail’in 13 Haziran’da İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırıların ardından radyoaktif sızıntı yaşanma ihtimali endişeye yol açtı. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Enerji Enstitüsü Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erol Kam, Türkiye’de nükleer sızıntılara karşı kullanılan Radyasyon İzleme ve Uyarı Sistemi Ağı (Radisa) Yeni Şafak’a anlattı. Kam, Radisa’nın 239 istasyonda 7/24 radyasyon ölçümü yaparak yetkililerin cep telefonuna uyarı gönderdiğini söyledi.

239 NOKTADA 7/24 ÖLÇÜM

Çernobil nükleer kazasından sonra Türkiye’de, nükleer reaktörlerden kaynaklanabilecek radyolojik tehlikelerin erken tespit edilebilmesi amacıyla Radisa adında sabit radyasyon ölçer sitemlerinin kurulduğunu ifade eden Kam, “Özellikle sınır bölgelerimizde, 81 il merkezi, 111 ilçe merkezi, 12 termik santral, 4 nükleer uygulama içeren tesis ve 3 sınır karakolu dahil toplam 239 istasyonda radyasyon ölçümü gerçekleştiriliyor” dedi.

RİSK DURUMUNDA UYARI GİDİYOR

Veriler Avrupa Radyolojik Veri Değişim Platformu'na (EURDEP) gönderiliyor ve Avrupa ülkeleri tarafından EURODEP’e aktarılan veriler düzenli olarak takip ediliyor. Bu durum olası bir nükleer serpintinin önceden haber alınmasını olanak sağlıyor. Sistem, belleğinde biriktirdiği radyasyon ölçüm verilerini telefon hatları üzerinden Ankara’daki merkez istasyona otomatik olarak aktarıyor.

Erken tespit önemli

Nükleer serpintinin erken tespit edilmesi durumunda alınabilecek tedbirlerin olduğunu belirten Kam, “Öncelikle dışarıda solunuma yönelik tedbirler almamız gerekiyor. Maske kullanmalıyız, iyot tabletleri alınmalı, yeşil yapraklı sebzelerin ve günlük süt tüketiminin ise sınırlandırılması gerekir. Erken tespit oldukça önemli. İyot tabletleri özellikle radyasyonun tiroit bezine zarar vermesini engelliyor. Bu tabletler, radyasyonun vücutta tutulmasını önlüyor ve kanser riskini azaltıyor. Ayrıca, radyasyona maruz kalan kişilerin bulaşık bölgelerinin yıkanması da alınabilecek tedbirler arasında” değerlendirmesi yaptı.

Tarım arazilerini etkileyebilir

Radyasyonun havaya karışması ve yağmur olarak toprağa dökülmesinin özellikle tarım arazileri için oldukça riskli bir durum olduğunu söyleyen Kam, “Nükleer kalıntılar ekim yerlerinde direkt toprağa ve bitkiye geçer. Bu bitkileri ise ya hayvanlar ya da biz yiyoruz. Böylece hayvanların etini, sütünü ya da bitkileri tükettiğimizde vücudumuza radyasyon karışmış oluyor. Vücudumuzun bir kısmına yapışan radyoaktif toz parçası vücutta kanser riskini artırıyor” şeklinde konuştu.