Türkmen liderden Karabağ a ziyaret: Biz Türk Dünyası nın bir parçasıyız mesajı

Türkmenistan Milli Lideri ve Halk Maslahatı Başkanı Gurbangulu Berdimuhammedov, geçtiğimiz günlerde Azerbaycan'a 2 günlük resmi bir ziyarette bulundu.

İlk olarak Bakü'de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile görüşen Berdimuhammedov, ziyaretinin ikinci gününde Karabağ'ı ziyaret etti.

Türkmenistan Milli Lideri Berdimuhammedov'un Bakü ve Karabağ ziyareti, Türk Dünyası'nda ilgi ile karşılandı.

Dr. Medihanur Argalı, Türkmenistan Milli Lideri'nin Azerbaycan ziyaretindeki önemi, Türk Dünyası'nın birliği yolundaki adımları TRT Haber'e değerlendirdi.

"Biz Türk Dünyası'nın bir parçasıyız" mesajı

Karabağ Türk Dünyası'nın ortak hafızasında derin izler bırakan bir coğrafya.

"Türkmenistan Milli Lideri Gurbangulu Berdimuhammedov’un Karabağ ziyareti, sembolik bir diplomatik adım olmanın çok ötesinde" diyen Dr. Medihanur Argalı, "Bu ziyaret, 'biz Türk Dünyası'nın bir parçasıyız' mesajını dünyaya ilan eden sessiz ama güçlü bir irade beyanı" değerlendirmesini yaptı.

Türkmenistan'ın hem tarafsızlık politikası gereği uzun yıllar bölgesel meselelerde mesafeli duruşu hem de Hazar’ın statüsünden dolayı Azerbaycan’la kopuk ilişkileri göz önüne alındığında bu ziyaret, yeni bir dönemin kapısını araladığını belirten Dr. Argalı, Türkmenistan'ın tarafsızlığını Türk Dünyası'nın ortak çıkarlarıyla uyumlu aktif diplomasiye dönüştürmeye başladığının altını çizdi:

"Türkmenistan’ın Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde tanınan tarafsızlık statüsü, uzun yıllar boyunca bölgesel entegrasyon süreçlerinde mesafeli kalmasının gerekçesi olmuştu. Ancak küresel dengelerin değişmesiyle birlikte “tarafsızlık” kavramı da yeni anlamlar kazandı.

Berdimuhammedov’un Karabağ’a yaptığı bu ziyareti, sembolik bir jestten öte Türk Dünyası ile gönül köprülerinin güçlendirilmesine dönük stratejik bir hamle olarak okumak gerekiyor. Kuşkusuz Türkmenistan, tarafsızlık statüsünü korumakla birlikte Türk Dünyası ile entegrasyon sürecine adım atmış durumda. Bu süreç, kademeli olarak ilerleyen ve Türkmenistan’ın kendi dış politika dengelerine uygun şekilde şekillenen bir yakınlaşma olarak okunmalı. Kısa vadede radikal bir değişim beklenmese de atılan adımlar ve verilen mesajlar, Türk Dünyası ile ilişkilerin giderek derinleştiğini gösteriyor."

Türkmenistan Türk Devletleri Teşkilatı'na tam üye olacak mı?

Türkmenistan’ın Türk Devletleri Teşkilatı'nda (TDT) gözlemci statüsünden tam üyeliğe giden süreçte önemli eşikler aşıldı. Ekim ayında Azerbaycan’da yapılması planlanan TDT Liderler Zirvesi'nde, Türkmenistan’ın tam üyeliğinin gündeme gelmesi ve resmileşmesi bekleniyor.

Dr. Medihanur Argalı, Berdimuhammedov'un Karabağ ziyaretinin tarafların birbirine olan güvenini artıran bir işaret fişeği olduğunu söyledi:

"Bu adımla birlikte Türkmenistan, yalnızca teşkilatın gözlemci koltuğunda değil, karar alma mekanizmalarında da aktif bir aktör olacak. Bu durum, Türk Dünyasının bölgesel entegrasyon sürecinde yeni bir sayfa açacak."

Türkmenistan’ın enerji kaynakları, coğrafi konumu ve kültürel mirası düşünüldüğünde; bu tam üyelik yalnızca siyasi bir hamle değil, bölgesel stratejileri etkileyebilecek bir dinamik. Özellikle enerji, ulaştırma ve kültürel alanda Türk Devletleri Teşkilatı’nın gücünü artıracak bir faktör.

Dr. Medihanur Argalı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türk Dünyasına ilişkin vizyonunu yıllardır ısrarla dile getiren bir lider.

Türk Devletleri Teşkilatı'nın (TDT) kurumsallaşmasında Türkiye’nin oynadığı aktif rol, Türkmenistan’a verilen samimi destekle birleştiğinde bu sürecin hızlanmasına ciddi katkı sağladı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise özellikle Karabağ Zaferi sonrası, Türk Dünyası ile  entegrasyonun en güçlü savunucularından biri haline geldi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Aliyev, Türkmenistan'ın Türk Dünyası'na dönük adımlarını cesaretlendirdi

Azerbaycan’ın dış politikasında Türk Dünyası ile ilişkilerin öncelikli bir yere sahip olduğunu sürekli dile getiren Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, yalnızca Karabağ’daki başarılarıyla değil Türk Dünyası ile kurduğu çok boyutlu ilişkilerle de bölge siyasetinde yeni bir sayfa açtı.

Dr. Medihanur Argalı, "Azerbaycan’ın KKTC ve Türkmenistan hamleleri, Bakü’nün hem enerji ve güvenlik hem de Türk dünyasının siyasi bütünlüğü adına adım atmak istediğini açıkça gösteriyor. Bu tavır, TDT içinde tam anlamıyla bir birliktelik sağlama iradesinin en güçlü işaretlerinden biri oldu." dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev'in Türkmenistan’a yönelik yaklaşımlarında kardeşlik hukukunu ve tarihi bağları ön planda tuttuklarının altını çizen Dr. Argalı, iki liderin bu yaklaşımlarının, Berdimuhammedov ailesinin Türk Dünyası'na dönük adımlarını cesaretlendirdiğine işaret etti.

Türk birliği: Bir hayalden gerçeğe giden yol

Dr. Medihanur Argalı, Ziya Gökalp'ın Türk birliği fikirlerine atıfta bulundu ve şunları söyledi:

"Ziya Gökalp, bu coğrafyanın en berrak zihinlerinden biri olarak Türk milletinin birlik hayalini eserlerinde derinlemesine işlemişti. Ona göre bu birlik; romantik bir hayal değil tarihi bir kaderdi."

"Bugün Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan arasında kurulan kardeşlik köprüsü; sadece ekonomik veya siyasi iş birliklerinden ibaret değil aynı zamanda bir tarihi bilinç uyanışıdır." diyen Dr. Argalı, Türk birliği idealine giden yolda yalnızca gönül bağları ve tarihi kardeşlik değil, aynı zamanda enerji diplomasisinin de belirleyici faktörlerden biri olduğunun önemine değindi:

"Azerbaycan ile Türkmenistan arasında 2021’de imzalanan “Dostluk” Anlaşması, Türk Dünyası'nın birlik yolculuğunda kritik bir dönüm noktasıydı.

Hazar Denizi’nde uzun yıllar ihtilaf konusu olan Dostluk (eski adıyla Serdar) sahasının ortak işletimi, iki devletin enerji iş birliğine ek olarak Türk Dünyası'nın ortak çıkarları doğrultusunda birlikte hareket edebileceğinin göstergesiydi. Bu anlaşmayla birlikte, Türkmen doğal gazı Azerbaycan üzerinden Türkiye’ye ve oradan Avrupa’ya ulaşma ihtimali doğdu. Yani, enerji artık yalnızca ticaret değil Türk Dünyası'nın jeopolitik bağlarını güçlendiren bir stratejik enstrüman haline geldi."

"Berdimuhammedov’un Karabağ ziyareti, Turan’a giden yolda atılmış tarihi bir adım"

Karabağ’da verilen mücadele, Bakü’de imzalanan anlaşmalar, Ankara’da yapılan kardeşlik buluşmaları, Aşkabat’tan yükselen sıcak mesajlar...

Dr. Medihanur Argalı, artık bu topraklarda sadece kalpten kalbe giden kardeşlik bağları değil demir yollarıyla, enerji hatlarıyla, ortak pazarlarla güçlenen somut bir birlik iradesi var. dedi.

Türk birliği artık yalnızca bir romantizm değil; ekonomik, jeopolitik ve kültürel bir gerçeklik. Ve belki de Gurbangulu Berdimuhammedov’un Karabağ ziyareti, Turan’a giden yolda atılmış tarihi bir adımdı.

Dr. Medihanur Argalı

Berdimuhammedov'un Azerbaycan ziyaretinden öne çıkanlar

"Türkmenistan-Azerbaycan ilişkilerini üç kelimeyle özetlemek mümkün. Kardeşlik, dostane komşuluk ve iş birliği." diyen Gurbangulu Berdimuhammedov, iki ülke ilişkilerinin tarihi temellere dayandığını, halkların ortak geçmişi ve karşılıklı ihtiyaç anlayışı çerçevesinde siyasi ve ekonomik kaynakların refah için seferber edildiğini belirtmişti.

Berdimuhammedov, Azerbaycan'a gerçekleştirdiği ziyaretin temel amacının ikili ilişkileri daha da derinleştirmek, elde edilen kazanımları pekiştirmek, yeni proje ve iş birliği alanlarına ivme kazandırmak olduğunu dile getirdi.

İlham Aliyev, "Halklarımızı derin kardeşlik gelenekleri birleştiriyor ve bağımsızlık döneminde bu ilişkiler daha da güçlendi. Birçok alanda başarıyla iş birliği yapıyoruz ve iki ülke de bağımsız politika izleyerek geleceğe güvenle bakıyor. Tarihi bağlarımız bugün kurduğumuz ilişkiler için sağlam bir zemin oluşturuyor. Eminim ki bu ziyaret ilişkilerimize yeni bir ivme kazandıracak." ifadelerini kullandı.

Berdimuhammedov, Karabağ ziyaretine Fuzuli Uluslararası Havalimanı'nda başladı. Berdimuhammedov'a, işgalden kurtarılan topraklarda inşa edilen Fuzuli, Zengilan ve Laçın Uluslararası Havalimanları hakkında bilgi verildi.

İki lider, Ermenistan'ın 30 yıllık işgali sırasında Fuzuli'de meydana gelen yıkım ve Vandalizm izlerini yerinde inceledi. Berdimuhammedov'a, şehrin genel imar planı çerçevesinde yürütülen ve planlanan projeler hakkında da bilgi verildi.

Aliyev ve Berdimuhammedov daha sonra Şuşa şehrine geçerek burada inşa edilen ilk konut sitesini ziyaret etti. Liderler, ayrıca yapımı süren Yeni Şuşa Camii'nde incelemelerde bulundu.

Ziyaret kapsamında, Şuşa'daki Yukarı Gövher Ağa Camii, ünlü sanatçı Bülbül'ün ev müzesi ve Mehmandarov ailesine ait tarihi konak gezildi.

Aliyev ve Berdimuhammedov, Cıdır Ovası'nı da gezdi. Burada Karabağ atlarının tanıtımı yapıldı. Aliyev, Berdimuhammedov'a "Dostluk" adlı bir Karabağ atı hediye etmişti.