Vize krizi Meclis gündeminde: Bakan Fidan’dan cevap bekleniyor

DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Hasan Karal, Türk vatandaşlarının artan vize sorunlarını ve Türkiye pasaportunun uluslararası sıralamalardaki düşüşünü Meclis'e taşıdı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın yanıtlaması istemiyle TBMM'ye soru önergesi sunan Karal, özellikle Henley Pasaport Endeksi’nin 2025 Temmuz verilerini gündeme getirdi.

Türk pasaportunun 116 ülkeye vizesiz veya kapıda vizeyle giriş hakkı sağladığını ancak küresel sıralamada ancak 46. sırada yer aldığını vurgulayan Karal, "Bu tablo, Türkiye’nin Arnavutluk, Dominik Cumhuriyeti, Moldova ve Kiribati gibi ülkelerle aynı kategoride değerlendirildiğini gösteriyor" dedi.

Karal, şunları kaydetti:

"Yurt dışında vize mağduriyeti yaşayan vatandaşlara yönelik konsoloslukların destek kapasitesinin artırılması gerekiyor. Türkiye, G20 ve NATO üyesi, AB ile Gümrük Birliği ilişkisi olan bir ülke olmasına rağmen, vatandaşlarının hareketliliği hâlâ ciddi ölçüde kısıtlı. Bu, artık sadece teknik değil, siyasi bir dış politika sorunudur. Türkiye gibi stratejik bir ülkenin vatandaşları, Avrupa’ya seyahat etmekte her geçen yıl daha fazla zorluk yaşıyor. Vize almak lütuf değil, insan onuruna yakışır şekilde erişilebilir bir prosedür olmalıdır. Artık diplomatik temaslar hızlanmalı, vatandaşın önündeki bu duvarlar kararlılıkla kaldırılmalıdır."

Karal, Bakan Fidan’a şu soruları yöneltti:

"1- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Schengen ülkelerine yönelik vize başvurularında son 3 yılda yaşanan ret artışlarının gerekçeleri Bakanlığınızca analiz edilmiş midir? Red gerekçelerinin ülkeler bazında diplomatik temaslarla giderilmesi için özel girişimler yürütülmekte midir?

2- Vize başvurularında yaşanan belge yükü, başvuru ücreti artışları ve randevu sistemindeki erişim problemleri konusunda Bakanlığınızın doğrudan vatandaş lehine devreye girdiği herhangi bir çözüm planı, konsolosluk iç yönergesi veya koordinasyon adımı bulunmakta mıdır?

3- Türkiye’nin yükseköğretim kurumları, sanayi temsilcileri, ticaret odaları ve sivil toplum aracılığıyla uluslararası hareketliliği teşvik ettiği alanlarda (örneğin Erasmus+, Horizon Europe, fuar katılımı, kültürel diplomasi) karşılaşılan vize engelleri hakkında Bakanlığınızca hazırlanmış herhangi bir etki analizi ya da stratejik eylem planı mevcut mudur?

4- Türkiye vatandaşlarının pasaport gücünü artırmak adına; son 5 yıl içinde birebir vize muafiyeti, kolaylaştırma protokolü veya diplomatik mütekabiliyet esaslı mutabakat zaptı imzalanan ülkeler hangileridir? Bu girişimlerde önceliklendirme kriteriniz nedir?

5- Avrupa Birliği ile sürdürülen vize serbestisi diyalogunda bugüne kadar karşılanamayan kriterler, teknik değil siyasi gerekçelere mi dayanmaktadır? Bakanlığınız bu konuda kamuoyunu aydınlatacak şeffaf bir değerlendirme raporu yayımlamayı planlamakta mıdır?

6- Schengen vizesi başvuru süreçlerinin dijitalleştirilmesine yönelik AB’nin kabul ettiği yeni sistemin, Türk vatandaşlarının erişimini kolaylaştırıp kolaylaştırmayacağına ilişkin Bakanlığınızın teknik değerlendirmesi nedir? Yeni sistem devreye girmeden önce Türkiye’nin beklentileri iletilmiş midir?

7- Türkiye’nin dış temsilciliklerinde görev yapan konsolosluk birimlerinin, yurt dışında vize kaynaklı mağduriyet yaşayan vatandaşlara destek sağlamak amacıyla yürüttüğü güncel uygulamalar nelerdir?

8- Bakanlığınızın 2025–2030 dönemi için hedeflediği 'pasaport gücü artışı'na yönelik diplomatik öncelikler nelerdir? Strateji yalnızca ülke listeleri bazında mı şekillenmektedir, yoksa yurttaşın vize başvuru sürecini kolaylaştırmaya dönük yapısal adımlar da planlanmakta mıdır?"