Windows değil altın: Eski bilgisayarlar servet vaat ediyor

Uzmanlar, İngiltere'deki eski ve bakımı yapılmamış bilgisayarlardan çok büyük miktarda değerli metal çıkarılabileceğini, sadece altının değerinin 1,6 milyar sterlin olduğunun tahmin edildiğini iddia ediyor.

The Register'ın yayınladığı bir raporda Windows PC'lerdeki değerli metallerin değeriyle ilgili verilen rakamlar, İngiltere'nin küresel PC pazarındaki payının, Windows 11'e yükseltilemeyen mevcut maksimum cihaz sayısıyla çarpılmasıyla hesaplandı. Bunlar sırasıyla %3,6 ve 400 milyon bilgisayar.

Başka bir deyişle, İngiltere'de 14,4 milyon adet eski bilgisayar bulunmaktadır. Bunların %70'i dizüstü bilgisayar, %30'u ise masaüstü bilgisayar olup, ortalama ağırlıkları sırasıyla 1,5 kg ve 12 kg'dır.

E-Parisara'ya göre, 1 ton bilgisayardan 190,5 kg'a kadar bakır, 0,28 kg altın ve 0,45 kg gümüş elde edilebiliyor. Bu da toplamda 1,6 milyar pound altın, yaklaşık 100 milyon pound bakır ve 33 milyon pound gümüş anlamına geliyor.

Businesswaste, umutsuzca güncelliğini yitirmiş Windows 10 bilgisayarlardan kaynaklanan e-atıkların yaklaşık 1,8 milyar sterlin gelir getirebileceğini tahmin ediyor.

Elbette gerçekte işler biraz daha karmaşık olacak, zira Windows 11 ile uyumsuz bilgisayar sayısı bölgeye göre büyük ölçüde değişiyor.

Hesaplamalarda ayrıca çoğu işletmenin Windows 10 için ücretli Genişletilmiş Güvenlik Güncelleştirmelerini (ESU) planlarına dahil ettiği gerçeği de hesaba katılmıyor.

Ancak uzmanlar, Microsoft'un ESU programının uzun vadeli bir çözüm olmadığı ve geri dönüşümün genel ölçeğinin önemli olmaya devam edeceği konusunda eminler; ancak tahminleri oldukça yaklaşık.

Elbette, 14 Ekim'den hemen sonra e-atık toplama noktalarında eski bilgisayar yığınları belirmeyecek. Birçok kişi geçici çözümlerle Windows 11 kuracak, ancak er ya da geç herkes bu sorunla uğraşmak zorunda kalacak.

Bu arada, eski bilgisayar sahipleri donanımlarını kullanmak için hâlâ tamamen yasal seçeneklere sahip. Uzmanlar, birçoğunun ChromeOS Flex veya Linux'a geçeceğine, bilgisayarlarını hayır kurumlarına bağışlayacağına vb. inanıyor.

Cihazlar çöplüklere atılırsa, milyarlarca dolar değerinde değerli metal toprağa karışabilir. Analistlere göre, bu durumda "kötü adam" Microsoft değil; şirket, uzun zamandır herkesi Windows 10'un kullanım ömrünün sonu konusunda uyarıyor.

Ancak eski donanımlarından ve işletim sistemlerinden gayet memnun olan, yeterli desteğe sahip olan kullanıcılar bu teze itiraz edebilirler.

Büyük ölçekli e-atık geri dönüşüm kampanyaları nadir değildir. Örneğin, Şubat 2025'te telekomünikasyon şirketi Telia, Norveç şebekesini 5G'ye yükselttikten sonra 70 ton ekipmanı geri dönüşüme gönderdi.

Geri dönüşümden sorumlu TXO'ya göre, küresel telekomünikasyon şirketleri 2025 yılında yalnızca eski bakır kabloların satışından 720 milyon dolar, önümüzdeki 15 yılda ise 10 milyar doların üzerinde gelir elde edebilecek.