Yalanlanan cin fikir: Marketlerde Cumhur Reyonu Sözcü Gazetesi

Ekonomide işler iyi gitmeyince çaresiz kalan hükümetler, “cin fikir” projeleri gündeme getirip, “işleri düzeltiyoruz” havası vermeye çalışırlar. Dün yandaş medyada gündeme getirilen “çok şubeli zincir marketlerde ‘Cumhur Reyonu’ projesi” de uygulaması imkansız yeni bir cin fikir projesi. 

Dün İletişim Bakanlığı tarafından yalanlansa da Yeni Şafak’ta yer alan haber, en azından AKP içinde konuşulduğunu göstermesi açısından, çok çarpıcı idi. Yalanlamadan önce, kimse “Yok artık Hükümet bunu da yapmaz” diyemediği için, ister istemez yoğun olarak konuşuldu. 

Bunun gıda enflasyonuyla mücadele için geliştirilen bir formül olduğu söyleniyor. Kamu eliyle marketler içinde “ucuz mal satan” bölümler olacakmış, bunlara “Cumhur Reyonu” denecekmiş. Habere göre Türkiye genelinde 55 binden fazla şubeye sahip zincir marketlerde bu  reyonlar şart olacakmış.  

Yeni bir kamu organizasyonu oluşturulup, aracısız mal alıp bu reyonlara, pazarcılar ve yemek üreticilerine vereceklermiş. Bu kurum ucuza vermek için kamu desteği alacakmış.   

Neresinden tutarsanız tutun; saçma bir proje. Tarım Kredi Kooperatifleri var; sözde halka ucuz mal satmak için kuruldu. Ama çok büyük zararlar ediyor ve hâlâ piyasadan ucuza mal satamıyor. Bir sürü yeni şube açtılar ama satılan malların fiyatları, normal zincir marketlerden daha ucuz değil. Yani hem zarar ediyor hem de ucuz mal satamıyor. TMSF’ye devreden marketler de buraya eklenip, zarar sürekli büyütülüyor.  

Zincir marketler, ölçek büyüklükleri yani fazla mal aldıkları için,  üreticiden ucuza mal alma imkanları olan şirketler. Sizin bunlardan daha ucuza mal alıp satmanız pek mümkün değil.  

İşin içine kamu girdiği zaman, malların alacak kurumdan, pazarlamaya kadar  birçok el birden devreye girecek, arada yandaşlara akacak paralar nedeniyle, maliyetler ister istemez iyice büyüyecek. Belki de projeyi gündeme getirip, pay almayı hedefleyen birileri yazdırdı haberi. Bu tür amaçlarla yazdırıldığı  izlenimi veren çok haber görmeye başladık çünkü. 

MALİYETİ HALK ÖDER 

Bu yolla ucuza mal satılır mı derseniz; o zaman aradaki farkı kimin karşılayacağını sormak gerekir. Öyle ya; maliyetler yüksek ve maliyetlerin altında mal satmaya kalkışırsanız, farkı kim karşılayacak? Tabi ki siz, yani iyice yoksullaşan geniş toplum kesimleri.  

Önemli noktalardan biri de, Cumhur Reyonları, “patates soğan satan devlet anlayışı”nın devamı olarak görülecek. Zorla özel marketlere reyon açtırıp oradan zararına satışlar yaparak mı indireceksiniz enflasyonu? Bunu marketlere ancak zorla yaptırabilirsiniz, bunun adına da başka bir şey denir. 

Yalanlandı ama Bakan Mehmet Şimşek’in yerinde olsam; gerçekten böyle bir projeyi duyunca, ilk karşı çıkan ben olurdum. Zaten bıçak sırtında giden dengeyi batırmamak, piyasalarda oluşacak “enflasyon rakamlarıyla yine oynayacaklar”,  “piyasa ekonomisi kalmadı” algılarının büyümemesi için, buna itiraz ederdim. 

Bu ülke rasyonel politikalar yerine popülizm batağına girip, içinden çıkamayınca cin fikirlerle kendini iyice batıran hükümetleri çok gördü. Tabii ki, vurgun peşinde hükümetleri yönlendirmeye çalışanları da...