Yazıktır, günahtır! 43.3 milyar dolar çöpe atılır mı?

Türkiye’de her gün milyonlarca insan gıda enflasyonuyla boğuşurken, diğer yanda sofraya bile gelmeyen milyonlarca ton yiyecek çöpe gidiyor. Öyle ki, ülke genelinde yılda 18.1 milyar kilogram gıda çöpe giderken, bu miktar yaklaşık 62.4 milyar öğüne denk geliyor. Çöpe giden yiyeceklerin yıllık toplam tutarı ise 43.3 milyar doları açıyor. Atıkların yüzde 56’sını gıda kökenli ürünler oluştururken, her gün 4.9 milyon ekmek israf ediliyor. Uzmanlara göre Türkiye’de her 4 haneden 3’ü, düzenli olarak tüketemeyeceği gıdayı da satın alıyor. TÜBİTAK ve Tarım Bakanlığı'nın araştırmalarına göre Tüketicilerin yüzde 41’i "son kullanma tarihi" ile "tavsiye edilen tüketim tarihi" farkını bilmiyor. Market alışverişlerinde tüketicilerin %29'u liste yapmadan alışveriş yaparken, fazla yapılan yemeklerin yüzde 40’ı sonunda çöpe gidiyor. Hanelerin sadece yüzde 17’si gıda israfı konusunda bilinçli olduğunu düşünüyor.

İstatiksel tahminlere göre alışveriş sırasında insanların yüzde 29’u liste yapmadan alışveriş yapıyor ve bu da ihtiyaç fazlası alıma neden oluyor. Ayrıca Türkiye'de vatandaşların yalnızca sadece yüzde 17’si “gıda israfı konusunda kendimi yeterince bilinçli hissediyorum” diyor. 9 YILLIK SUYA DENK 

Prof. Dr. Mustafa Öztürk, Türkiye'deki market, restoran ve otellerdeki tüketilebilir gıdaların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması için yasal altyapının hızla oluşturulması gerektiğine dikkat çekerken, "İsraf edilen yalnızca yiyecek değil; su, enerji ve emek de çöpe gidiyor. Her yıl israf edilen gıdaların üretimi için 19.5 milyar metreküp su harcanıyor. Bu oran İstanbul’un 9 yıllık ihtiyacına denk geliyor. Dahası israf yüzünden yaklaşık 33 milyon ton karbondioksite eşdeğer sera gazı da atmosfere salınıyor. Bu israf, Türkiye’nin elektrik tüketiminin yüzde 8’ine denk enerji kaybına yol açıyor" dedi.

ABD BAŞI ÇEKİYOR

ABD'den örnek veren Prof. Dr. Öztürk, "ABD'de yaşayanlar yılda 42 milyar kg yiyecek israf ediyor, bu da 145 milyar öğüne eşit. Amerikalılar, yılda 473 milyar dolar değerinde yiyecek atıyorlar. Şaşırtıcı bir şekilde, Amerika'daki tüm yiyeceklerin yüzde 38'ini israf ediyorlar. Türkiye'de her yıl 18,1 milyar kg gıda israf ediliyor. Bu da 62.4 milyar öğüne eşit. Bir başka deyişle her yıl yaklaşık 43,3 milyar doları çöpe atıyor" diye konuştu. 

SU KAYNAKLARI TÜKENİYOR

Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız ise israf edilen miktarın, yaklaşık 62.4 milyar öğüne denk geldiğine işaret ederken, "Her öğünün ortalama 290 gram olduğu varsayıldığında, Türkiye’nin çöpe attığı gıdayla tüm ülke halkı bir yıl boyunca düzenli üç öğün beslenebilir. Bugün Türkiye’de sadece gıda atığının azaltılmasıyla yıllık yaklaşık 20 milyar metreküp su tasarrufu sağlanabilir. Bu miktar, Türkiye’nin tüm tarımsal sulama ihtiyacının yaklaşık yüzde 25’ine denk geliyor. Aynı şekilde, sera gazı salımının azaltılması ve organik atıkların geri dönüşüme kazandırılması ile karbon ayak izinde yüzde 15’e varan bir düşüş mümkün" bilgisini verdi.

Evsel gıda israfının yüzde 42’si hiç dokunulmadan çöpe atılıyor.  VATANDAŞ SON VERMELİ 

Öte yandan "Sıfır Atık Projesi" kapsamında 2017'den bugüne kadar yaklaşık, 45 milyon ton atık geri dönüştürülürken, 3,5 milyar dolar ekonomik kazanç sağlandı. Proje sayesinde 530 milyon ağaç kesilmekten kurtarıldı. Ancak buna rağmen Türkiye’de sadece yüzde 5’lik gıda atığı, kompost veya biyogaz dönüşümüne girerken, Avrupa’da bu oran ortalama yüzde 20 olarak telaffuz ediliyor. 
[email protected] 

Kaynak: Web Özel