Yeni MASAK raporunda ne var ne yok? Kaynağı belirsiz denilen parayı anne ve dede göndermiş

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun da tutuklandığı 19 Mart operasyonuyla ilgili en çok konuşulanlardan biri de Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) tarafından hazırlanan raporlar...

Operasyondan 2 gün önce hazırlanan raporla ilgili, iktidara yakın bir internet sitesinde MASAK Başkanı Hasan Kaymak hedef alındı ve savcıların anlayacağı dilden rapor hazırlamamakla suçlandı. MASAK tarafından yapılan açıklamada, 17 Mart tarihli raporda mali analiz yapıldığı ve herhangi bir suç tespiti içermediği belirtildi.

Kamuoyuna yansıyan MASAK raporlarından biri de 4 Haziran tarihinde hazırlandı. Bu raporda, suçtan elde edilen gelirin aklanması inceleniyor. Eski MASAK Başkan Yardımcısı Ramazan Başak, hazırlanan son raporda gri alanlar olduğuna dikkat çekiyor. Başak, raporu hazırlayan uzmanların kendi bulgularıyla değil, savcılığın iddialarıyla hareket ettiğini belirtiyor ve Ekrem İmamoğlu'nun oğlu Selim İmamoğlu'nun hesabına yatırılan 637 bin Euro'nun kaynağı belirsiz para olarak değerlendirilmesini eleştirerek, "Paranın kaynağı belirsiz değil. Annesi ve dedesi yatırmış. Bir adım geri gidilmesi gereken hiçbir yerde bu yapılmamış" diyor.

Eski MASAK Başkan Yardımcısı'nın bir de eleştirisi var. Başak, soruşturmada yer alan raporlarla ilgili, taraflardan kimsenin görüşüne başvurmadığını belirtiyor.

Eski MASAK Başkan Yardımcısı Ramazan Başak, halktv.com.tr'nin sorularına şu yanıtları verdi:

-İBB soruşturmasında MASAK raporları gündemde. 4 Haziran tarihli bir rapor var ama soruşturmadan, operasyondan hemen önce bir raporun daha olduğu belirtilmişti. Kamuoyuna da yansıdı ama bir suç tespiti olmadığına ilişkin görüşler var. MASAK raporlarına dair sizin değerlendirmeniz nedir?

Kamuoyuna yansıyan bilgilerden anladığımız kadarıyla, İBB soruşturması 2024'ün ikinci yarısında başlamıştır. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, MASAK'tan ilgili şüphe duyduğu kişi ve şirketlere yönelik olarak inceleme talep etti. Bu incelemeler çeşitli tarihlerde raporlaştırıldı Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderildi. Adı Mali Analiz Raporları. MASAK'ın kendisine verilen 3 temel görevi var. Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi, terörün finansmanının önlenmesi ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesi. Dolayısıyla bu 3 temel görevi yaparken MASAK birçok inceleme, soruşturma yapar ve rapor hazırlar. Bu raporların en yoğun olanı mal analizi raporları. Dolayısıyla savcılığın verdiği talimata istinaden MASAK bu incelemeleri yaptı ve şüphelilerin parasal hareketlerini ve mal varlığı dökümlerini çıkarttı. Tamamen parasal hareketler ve mal varlığı incelemeleri yapıldı.

MASAK uzman ve yardımcıları bunu yaparken ilgili kurumların veri tabanına ulaşır. O veri tabanlarından incelenmesi istenen kişi ve şirketlerin bilgilerini çeker ve rapora bağlar. Burada herhangi bir suç tespiti olmaz. Çok ender olarak şüphelendikleri bir durum varsa onu savcılığa bildirirler. Mesela Dilan - Engin Polat olayında bu olmuştu. Aklama şüphesini savcılığa bildirmişler ve incelenmesini istemişlerdi. Ama İBB ile ilgili raporlarda böyle bir şey yok. İBB ile ilgili anılan mali analiz raporlarında herhangi bir suç isnadı yok. Bir aklama şüphesinden söz edilmiyor.

-İktidara yakın medyada MASAK raporlarında suçların tespit edildiği paylaşılıyor. Hatta İBB soruşturmasıyla ilgili MASAK Başkanı bile hedef alındı...

19 Mart'tan sonraki süreçte özellikle iktidarı destekleyen medyada sabahtan akşama kadar o raporlarda rüşvet, dolandırıcılık, terörün finansmanı gibi birçok suçun olduğu, birçok rüşvet olaylarının olduğu iddia edildi. Ben 4-5 gün sonra bir X'de paylaşım yaptım, MASAK mali analiz raporlarında herhangi bir suç isnadı olmadığını söyledim. Aksini iddia edenlerin suç işlediğini belirttim. Maalesef 19 Mart'tan 6 Nisan'a kadar bu yoğun bilgi kirliliği ve insanların masumiyet karinesi çiğnenerek lekelenmesi devam ettirildi. Ama 6 Nisan'da MASAK bir açıklama yaptı. Operasyondan 2 gün önce hazırlanan raporla ilgili 'Bizim mali analiz raporlarımızda herhangi bir suç isnadı yok, değerlendirmesi yok, suç isnadı ve değerlendirme yetkisi savcılık makamına aittir' dedi. Birkaç gün sonra da Sayın Mehmet Şimşek bunu teyit eden bir açıklama yaptı. Dolayısıyla bu yoğun bilgi kirliliği bu açıklamayla sona erdi diye düşündük. Ama ondan sonra da maalesef yine çeşitli raporlara atıfta bulunarak, çeşitli suçlar üretilerek birçok insan lekelenmeye devam etti. Ta ki bugünlerde gündeme gelen bir başka MASAK raporuna kadar.

İLK RAPOR ANALİZ İKİNCİ RAPOR DEĞERLENDİRME

-4 Haziran tarihli raporda, Ekrem İmamoğlu'na, ailesine ve yakınlarına yönelik incelemeler yapıldığını görüyoruz. Polatlar örneğinde olduğu gibi MASAK'ın savcılığı uyardığı bir husus söz konusu mu? Son raporla önceki raporları kıyasladığınızda ne gibi farklar var?

Son raporda savcılığa 'Bunun incelenmesi gerekir' şeklinde bir tavsiye yok. Ama yine kamuoyunda işte özellikle iktidara yakın medyada MASAK raporunda bulguların doğrudan bir suçmuş gibi yansıtılması söz konusu. 4 Haziran tarihli raporda anlıyoruz ki, paravan şirketler, sahte faturalardan bahsediliyor. Arkasından da Vergi Usül Kanunu'nun 359'uncu maddesine istinaden kaçakçılıkla ilgili bol bol raporlar servis edilecek bundan sonraki süreçte. Şimdi ilk raporlarla bu rapor arasında ne fark var? İlk raporlar mali analiz raporları. Orada incelenmesi istenen kişi ve şirketlerin parasal hareketleri ve mal varlığı dökümlerini alır. MASAK uzman ve yardımcıları orada bir suç değerlendirmesi yapmaz. Yani mali analiz raporlarına baktığınızda suçun varlığına yönelik herhangi bir tespit, değerlendirme ve bir sezinleme yapamazsınız. Öyle bir şey yok. Tamamen parasal hareketler ve mal varlığı hareketleri incelenir.

Savcılığın elindeki belgelere göre oradaki bilgiler, belgeler bir araya getiriliyor, entegre ediliyor ve orada savcı elindeki bilgi ve belgelere göre gelen hesap ve mal varlığı hareketlerine göre iddiasını oluşturuyor.

4 Haziran tarihli rapor, suç gelirlerin aklanmasıyla ilgili. Dolayısıyla burada bir suç değerlendirmesi olur. Tam tersi olmaması mümkün değil. İlkinde olması çok seyrek karşılaşılan bir durumdur. Ama bu aklama incelemesinde mutlaka o aklamanın olup olmadığına ilişkin ilgili ekibin veya kişinin, denetim elemanının mutlaka bir değerlendirmesi olmak zorunda. Son raporda MASAK ekibi çok yoğun bir şekilde değerlendirme ve kanaat belirtmiş. Yani, savcılık mali analiz raporuna baktı, elindeki bilgi ve belgelere baktı, kendine göre bir suç geliri tespit etti. Buradaki olası suçlar nedir? Rüşvet, irtikap, ihaleye fesat karıştırma, haksız mal edinme, nitelikli dolandırıcılık.

Savcılık kendi cephesinde kanaatini kesinleştirdiği için suçtan elde edilen geliri aklama suçunun oluştuğunu düşünüyor. Aklama incelemesinin yapılabilmesi için mutlak surette bir öncül suç olması lazım. MASAK burada savcılığın iddiasını veri kabul etmiş. Yani diyorlar ki, 'Biz öncül suçun oluştuğunu tespit etmedik, bunu teyit etmedik. Savcılık öncü suç vardır, işlenmiştir diye gönderdi biz de bu incelemeyi yaptık'

-Son raporda şüpheli bulduğunuz bir durum var mı?

Belediye ile iş yapan şirketlerin aile üyeleriyle işlem yapılmasında bir etik problem var. Suç olması için, satılan konutun değerinin daha düşük gösterilmesi gerekiyordu. Ancak bu incelenmemiş. Konuyla ilgili hazırlanan bir başka rapordan söz ediliyor ancak böyle bir tespit yapılsaydı, gündemdeki raporda da mutlaka buna değinilirdi. Yani bu satışla ilgili ekspertiz raporunu görmeden şu anda bir suç var diyemeyiz. Yalnızca doğru olmadığını söyleyebiliriz.

-Raporlarda, MASAK uzmanları şüphelilerin aleyhinde olan hususları incelemiş. Lehte olan konularla ilgili de araştırma yapılması gerekmez miydi?

Onu savcılık makamının yapması lazım.

-Ama MASAK uzmanı ve uzman yardımcıları aleyhte olan hususlara ilişkin tespitlerde bulunmuş. Lehte olanları da tespit etmesi gerekmez miydi?

Yapılabilirdi. Kişinin hesabına para gelmiş. Oradan işte gayrimenkul almış. Kaynağı belirsiz para. Belki altın satmıştır, bilemezsiniz. İfade alınıp yine de paranın kaynağı açıklanamıyorsa, tespitin yapılması daha doğru olurdu. Mesela Ekrem İmamoğlu'nun oğluyla ilgili 637 bin Euro kaynağı belirsiz para yatırılmış deniyor. Paranın kim tarafından yatırıldığına bakıyoruz, annesi ve dedesi tarafından yatırıldığını görüyoruz. Yani kaynağı belirsiz değil. Bir adım daha geri gidilmesi gereken durumlar varmış ancak bu yapılmamış. Sonuç olarak 4 Haziran tarihli raporda gri alanlar, açıklamaya muhtaç durumlar çok.

-MASAK raporlarının elden ele dolaştığı İBB soruşturması süreciyle ilgili yaptığınız paylaşımlar da dikkat çekiyor. Bu dönemde, konunun muhatapları size ulaşıp görüşünüze başvurdu mu?

Ben bütün paylaşımlarımda, bütün yaklaşımlarımda, meslek hayatımda olduğu gibi hep objektif olmaya ve doğru pencereden bakmaya çalıştım. Elbette ki hepimizin görüşleri var ama o görüşlerden etkilenerek olaylara bakıp değerlendirme yapmayı hiçbir zaman doğru görmedim. Uzun yıllardır Bankalar Yemini Murakıbı olarak çalıştım. Devlet müfettişi olarak çalıştım. Devlet müfettişi olarak çalışıyorsanız tarafsız olmak zorundasınız. Duygularınızla hareket etmeyeceksiniz. Çünkü insanları yargılıyorsunuz. Yargılanmasına neden olan çok önemli raporlar yazıyorsunuz. 20 yıllık, 15 yıllık cezaları gerektiren rapora imza atıyorsunuz. Onun için çok objektif olmak zorundasınız. Baştan itibaren de paylaşımlarının doğru olduğunu şu anda hep yaşayarak görüyoruz. Bundan sonra da böyle olacak. Çünkü bu süreçleri defalarca yaşadım. Ama maalesef başta ana muhalefet olmak üzere hiçbir kurum hiçbir taraf 'Sen ne diyorsun bu konuda bir düşünceni değerlendirmelerini alalım bak önemli şeyler var yanlışlar varsa düzeltelim doğrular varsa devam edelim' şeklinde maalesef ne arandım ne bu konuda görüşlerime başvuruldu. Yani bu konuda bu kadar uzun süre bilgi birikimi ve tecrübeye değer verilmemesi, hiçbir şekilde bir irtibat kurulmaması, bir görüş alma ihtiyacı duyulmaması üzüntü veriyor.

-Yaptığınız paylaşımlar kişisel olarak hayatınızı etkiledi mi?

Elbette ki etkiledi. Yoğun biçimde eğitim veriyorum. Ama paylaşımlarımın buna olumsuz etki ettiğini biliyorum. Ama bu benim açımdan çok önemli değil. Kişisel menfaatleri hiçbir zaman ön plana almadım.